Remove ads
Sjalografia[1][a] – kontrastowe badanie rentgenowskie przewodów i miąższu ślinianek.
Zapisem tego badania jest tak zwany sjalogram[2][b], dzięki któremu lekarz ma możliwość dokładnego i wyraźnego obejrzenia układu śliniankowych przewodów wyprowadzających oraz określenia rodzaju, lokalizacji i rozległości zmian patologicznych.
Wykonuje się sjalografię konwencjonalną lub tomograficzną[3].
Pacjentowi w pozycji leżącej lub siedzącej podaje się do przewodów i miąższu ślinianki środek kontrastujący (rozpuszczalny w tłuszczach i wodzie)[3]. Dokonuje się tego tępo zakończoną igłą, aby nie przebić brodawki przyuszniczej i ścian przewodu wyprowadzającego Stenona[3]. Następnie wykonuje się zdjęcia rentgenowskie. Badanie trwa kilkadziesiąt minut.
W badaniu wyróżniamy trzy fazy[3]:
- wypełnianie przewodów
- wypełnianie zrazików – zaburzenia na tym etapie mogą świadczyć o każdym procesie powodującym obrzęk, na przykład zapaleniu
- wydalanie środka kontrastowego z tkanki – ważna faza, mogąca świadczyć o zapaleniu, zatorze, destrukcji tkanek (sjaloza autoimmunologiczna, przewlekła infekcja, skutki napromieniowania, guzy).
Remove ads
Sjalografia wskazana jest w[3]:
- przewlekłych stanach zapalnych ślinianki
- sjalozie
- kamicy ślinianki
- zespole Sjögrena
- gruźlicy, kile i promienicy ślinianki
- nowotworach w obrębie ślinianki (obecnie rolę konwencjonalnej sjalografii na tym polu przejęły sjalografia w TK oraz RM[4]).
Nie można wykonywać badania u kobiet w ciąży, u osób po przebytej reakcji alergicznej na środek kontrastowy, u pacjentów wrażliwych na jod, w ciężkim stanie, z ropnym zapaleniem ślinianki (ostrym lub przewlekłym), z guzem w okolicy ślinianki[5], z planowanym lub po przeprowadzonym badaniu radioizotopowym tarczycy[3].
Sjalografia jest badaniem o bardzo niskim ryzyku powikłań[6][7]. Pogorszenie stanu zapalnego, objawy uczulenia na środek kontrastowy lub infekcja są rzadko spotykane[6][7]. Bardzo rzadko też zdarza się pozaprzewodowe podanie środka cieniującego i przedostanie się go – przeważnie wskutek wywarcia nadmiernego ciśnienia w miejscu, gdzie przewód wyprowadzający ślinianki się zakrzywia – do tkanek miękkich[8] (co może spowodować obrzęk lub przerwanie przewodu ślinianek) albo omdlenia u osób starszych lub nadmiernie pobudliwych albo przy zbyt szybkim podawaniu środka cieniującego w nadmiernej ilości[9].
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads