Sierdityj (1901)

Sierdityj (Сердитый) – rosyjski niszczyciel z początku XX wieku i wojny rosyjsko-japońskiej, jedna z 27 jednostek typu Sokoł. Okręt został zwodowany 4 listopada 1901 roku w Port Artur, a do służby w Marynarce Wojennej Imperium Rosyjskiego wszedł w czerwcu 1903 roku, w składzie Eskadry Oceanu Spokojnego. W styczniu 1905 roku niszczyciel został internowany w chińskim porcie Chefoo. W trakcie I wojny światowej służył na Dalekim Wschodzie. Podczas wojny domowej został przejęty przez Japończyków, a następnie złomowany w 1922 roku.

Zobacz też: inne jednostki pływające o tej nazwie.

Sierdityj (Сердитый)

Jednostka bliźniacza niszczyciela „Sierdityj” – „Smiełyj”
Klasa	niszczyciel
Typ	Sokoł
Historia
Stocznia	Zakłady Newskie(inne języki), Petersburg / Port Artur
Położenie stępki	1901 / 1901
Wodowanie	4 listopada 1901
Rosyjska Carska MW
Nazwa	„Biekas” → „Sierdityj” (od 1902)
Wejście do służby	czerwiec 1903
Wycofanie ze służby	czerwiec 1918
Los okrętu	złomowany 1922
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 220 ton pełna: 240 t
Długość	57,91 metra
Szerokość	5,64 m
Zanurzenie	2,29 m
Napęd
2 maszyny parowe potrójnego rozprężania 4 kotły Yarrow moc 3800 KM 2 śruby
Prędkość	26,5-27,5 węzła
Zasięg	450-660 Mm przy prędkości 13 węzłów
Uzbrojenie
1 działo 75 mm 3 działka kal. 47 mm (3 x I)
Wyrzutnie torpedowe	2 x 381 mm (2 x I)
Załoga	51-58

Projekt i budowa

„Sierdityj” był jednym z kilkudziesięciu niszczycieli typu Sokoł, który został wykonany przez rodzimy przemysł okrętowy na wzór zbudowanego w Wielkiej Brytanii prototypu – „Sokoła”^[1]. Jednostka z racji niewielkiej wyporności bardziej odpowiadała klasie torpedowców^[1].

Budowę okrętu rozpoczęto w Zakładach Newskich(inne języki) w Petersburgu, kładąc stępkę w 1901 roku^[1]. Następnie okręt w częściach przewieziono do Port Artur, gdzie został zwodowany jako „Biekas” („Бекас”) 4 listopada 1901 roku, a do służby w Marynarce Wojennej Rosji przyjęto go w czerwcu 1903 roku, już pod nazwą „Sierdityj”^{[1][uwaga 1]}.

Dane taktyczno-techniczne

Okręt był niewielkim, czterokominowym niszczycielem z taranowym dziobem^[3]. Długość całkowita wykonanego ze stali niklowej(inne języki) kadłuba wynosiła 57,91 metra, szerokość 5,64 metra i zanurzenie 2,29 metra^{[4][5][uwaga 2]}. Wyporność normalna wynosiła 220 ton, a pełna 240 ton^{[2][5][uwaga 3]}. Okręt napędzany był przez dwie maszyny parowe potrójnego rozprężania o mocy 3800 KM, do których parę dostarczały cztery kotły Yarrow^[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 26,5-27,5 węzła^[1][2]. Okręt mógł zabrać zapas węgla o masie 58-80 ton, co zapewniało zasięg wynoszący od 450 do 660 Mm przy prędkości 13 węzłów^{[1][uwaga 4]}.

Okręt wyposażony był w dwie pojedyncze wyrzutnie torped kalibru 381 mm, umieszczone na rufie, z zapasem sześciu torped^[1][4]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiły: pojedyncze działo jedenastofuntowe kal. 75 mm Canet L/48, umieszczone na platformie nad pomostem bojowym oraz trzy pojedyncze działa kal. 47 mm Hotchkiss M1885 L/40 na śródokręciu (dwa za przednim kominem i jedno między dwoma kominami rufowymi)^[1][6].

Załoga okrętu liczyła od 51 do 58 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][2].

Służba

W momencie wybuchu wojny rosyjsko-japońskiej jednostka wchodziła w skład 2. Flotylli Niszczycieli I Eskadry Oceanu Spokojnego^[7][8]. W sierpniu 1904 roku jednostkę dostosowano do stawiania min, usuwając w tym celu z pokładu zapasowe torpedy (w zamian okręt mógł zabrać 16-18 min)^[9]. Pierwszą misję minową okręt odbył 8 września, stawiając składającą się z 16 min zagrodę na południe od Port Artur; 11 października postawił też 10 min w Zatoce Lunwantan^[9]. W nocy z 15 na 16 grudnia 1904 roku „Sierdityj”, podczas obrony ostatniego pozostałego w Port Artur pancernika „Siewastopol”(inne języki), trafił torpedą i zatopił japoński torpedowiec Nr 42^{[10][11][uwaga 5]}. W nocy z 1 na 2 stycznia 1905 roku okręt wymknął się z oblężonej twierdzy i dopłynął do Chefoo, gdzie został internowany^[1][12]. W listopadzie 1905 roku, po zakończeniu działań wojennych, niszczyciel został zwrócony Rosji^[1]. W 1912 roku dokonano modernizacji uzbrojenia jednostki: zdemontowano obie wyrzutnie torped kal. 381 mm i wszystkie działka kal. 47 mm, instalując w zamian dwie pojedyncze wyrzutnie torped kal. 450 mm oraz drugą armatę kal. 75 mm (usytuowaną w pobliżu rufy) i dwa pojedyncze karabiny maszynowe kal. 7,62 mm^[1]. Prócz tego okręt mógł przenosić 10 min^[1][2]. Podczas I wojny światowej bazował we Władywostoku^[2]. W trakcie wojny domowej okręt został 30 czerwca 1918 roku zdobyty we Władywostoku przez Japończyków, a następnie zdewastowany przez wycofujących się Białych w listopadzie 1922 roku^[1]. Przejęty przez Armię Czerwoną niszczyciel został złomowany w 1922 roku^[1][13].

Uwagi

1. Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 stępkę okrętu położono w 1899 roku, a do służby wszedł w 1902 roku^[2].
2. Według Navypedii długość okrętu wynosiła 61 metrów^[1].
3. Według Navypedii wyporność normalna wynosiła 250 ton, a pełna 305 ton^[1].
4. Według Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905 zapas węgla wynosił 60 ton^[2].
5. W walce uczestniczyły też bliźniacze niszczyciele „Storożewoj” i „Smiełyj”^[11].

Przypisy

1. Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-11-01]. (ang.).
2. Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 206.
3. Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205.
4. Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: 1979, s. 205-206.
5. Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: 2012, s. 247.
6. Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001, s. 279.
7. Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 15.
8. T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: 1905, s. 331.
9. Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 90.
10. Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: 2011, s. 106.
11. Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 294.
12. Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996, s. 308.
13. J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 573.

Bibliografia

• T.A. Brassey (red.): The Naval Annual, 1905. Portsmouth: J. Griffin and Co., 1905. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Roger Chesneau, Eugene Kolesnik: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1860-1905. London: Conway Maritime Press, 1979. ISBN 978-0-85177-133-5. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Józef Wiesław Dyskant: Port Artur 1904. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1996. ISBN 83-11-08517X. Brak numerów stron w książce
• Ivan Gogin: KRECHET torpedo boats (1900-1904). Navypedia. [dostęp 2017-11-01]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1. Brak numerów stron w książce
• Robert Jackson: Niszczyciele, fregaty i korwety. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2001. ISBN 83-1109-273-7. Brak numerów stron w książce
• Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 2: Bitwa pod Cuszimą. Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-56-6. Brak numerów stron w książce
• Piotr Olender: Rosyjsko-japońska wojna morska 1904-1905. T. 1: Port Artur. Sandomierz: Stratus, 2011. ISBN 978-83-61421-55-9. Brak numerów stron w książce