Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sarniak świerkowy[1][2], sarniak dachówkowaty (Sarcodon imbricatus (L.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny kolcownicowatych (Bankeraceae)[3].
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
sarniak świerkowy |
Nazwa systematyczna | |
Sarcodon imbricatus (L.) P. Karst. Revue Mycol., Toulouse 3(no. 9): 20 (1881) |
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sarcodon, Bankeraceae, Thelephorales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[3].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1753 r. Karol Linneusz nadając mu nazwę Hydnum imbricatum. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1881 r. Petter Adolf Karsten, przenosząc go do rodzaju Sarcodon[3]. Synonimów naukowych ma ponad 30. Niektóre z nich:
Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. nadali taksonowi polską nazwę sarniak dachówkowaty. W 2003 r. Władysław Wojewoda zarekomendował nazwę sarniak świerkowy. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był także jako: kolczak łoszak, kolczak dachówkowaty, łoczak, losuń, sarna, siarna[1]. Nazwy regionalne: kolczak, sarna, łosuń, łoszak, krowia gęba[5].
Grubomięsisty, o średnicy 6–25 cm, płasko wypukły, z wiekiem wgłębiony, początkowo najpierw ma podwinięte brzegi, później staje się płatowato powyginany. Kolor brązowawy z nieco czerwonawym odcieniem. Pokryty na powierzchni grubymi, koncentrycznie ułożonymi łuskami o ciemnej barwie[6].
Zbiegające na trzon, białawe, szare aż do brązowawych. Są gęste i łamliwe[5].
Cylindryczny, o wysokości 3–6 cm i grubości 1–3,5 cm, u podstawy zgrubiały[5]. Początkowo białawy, później brunatniejący, aksamitny lub z przylegającymi włókienkami.
Sprężysty, suchy, początkowo białawy, później siwobrązowy, u podstawy trzonu brunatnawy. Ma przyjemny smak i korzenny zapach[6].
Brązowawy. Zarodniki okrągławe z licznymi guzkami, o rozmiarach 6–8 × 5–5,5 μm[7].
Jest szeroko rozprzestrzeniony w Europie i Ameryce Północnej, występuje także w Japonii[9]. W Polsce znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – narażony na wyginięcie[10] Nie wszędzie jednak jest rzadki – w niektórych okolicach Polski jest pospolity[7].
Naziemny grzyb saprotroficzny. Rośnie pojedynczo lub w grupach, w lasach iglastych, przede wszystkim w górskich drzewostanach świerkowych, głównie na glebach kwaśnych i piaszczystych[6].
Grzyb jadalny: Wartość spożywcza i smakowa średnia. Spożywany na surowo może być trujący. Młode sarniaki nadają się do spożycia, starsze są gorzkawe i łykowate. Rzadko jest używany do przerobu, gdyż ciemnieje i brzydko wygląda. Rzadko robaczywieje[5].
W Polsce był gatunkiem ściśle chronionym[11], od 9 października 2014 r. został wykreślony z listy gatunków grzybów chronionych[12].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.