Salamandrowate

Salamandrowate (Salamandridae) – rodzina płazów z rzędu płazów ogoniastych (Caudata), dość szeroko rozprzestrzeniona na kuli ziemskiej. Brak jej przedstawicieli w Ameryce Południowej i Środkowej oraz Australii.

Salamandrowate

Salamandridae[1]
Goldfuss, 1820[2]
Przedstawiciel rodziny – pacyfotryton kalifornijski (Taricha torosa)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy ogoniaste
Podrząd	Salamandroidea
Rodzina	salamandrowate
Typ nomenklatoryczny
Salamandra Laurenti, 1768
Synonimy Salamandrae Goldfuss, 1820[2] Salamandridae – J.E. Gray, 1825[3] Salamandroidea – Fitzinger, 1826[4] Tritonidae[a] Boie, 1828[5] Cercopi Wagler, 1828[6] Salamandrina – Hemprich, 1829[7] Salamandroidea – Schinz, 1833[8] Tritones[a] Tschudi, 1838[9] Tritonides[a] Tschudi, 1838[9] Pleurodeles[b] Tschudi, 1838[9] Tritonides Tschudi, 1838[9] Pleurodelina[b] Bonaparte, 1839[10] Salamandrina – Bonaparte, 1839[10] Pleurodelae – Fitzinger, 1843[11] Salamandrinae[c] Fitzinger, 1843[11] Tritonines – Bronn, 1849[12] Salamandridae – Bronn, 1849[12] Pleurodelidae – Bonaparte, 1850[13] Pleurodelina – Bonaparte, 1850[13] Bradybatina[d] Bonaparte, 1850[13] Tritonina[a] Bonaparte, 1850[13] Geotritonidae[e] Bonaparte, 1850[13] Geotritonina – Bonaparte, 1850[13] Seiranotina[f] J.E. Gray, 1850[14] Pleurodelini – Massalongo, 1853[15] Salamandrini – Massalongo, 1853[15] Pleurodelidae – Hallowell, 1856[16] Seiranotidae – Hallowell, 1856[16] Tritonidae – Hallowell, 1856[16] Salamandrida – Jan, 1857[17] Salamandroidea – Wied-Neuwied, 1865[18] Mecodonta Strauch, 1870[19] Salamandroideae – Garman, 1884[20] Salamandridi – Acloque, 1900[21] Tritonidi – Acloque, 1900[21] Salamandroideae – Stejneger, 1907[22] Salamandroidea – Dunn, 1922[23] Salamandroidae – Hay, 1930[24] Triturinae[a] Brame, 1957[25] Voigtiellinae[g] Brame, 1958[26] Triturinae[a] Kuhn, 1965[27] Salamandroidia – Dubois, 2005[28] Salamandrininae – Dubois & Raffaëlli, 2009[29] Salamandroidae – Dubois & Raffaëlli, 2012[30]
Podrodziny
3 podrodziny – zobacz opis w tekście

Występowanie

Od Wysp Brytyjskich i Skandynawii, na wschód do Uralu i na południe do Półwyspu Iberyjskiego, północno-zachodnia Afryka i Anatolia; północno-środkowe Indie i Chiny do północnego Wietnamu; skrajnie północno-zachodnia Afryka; południowa Kanada i USA do skrajnie północnego Meksyku^[31].

Charakterystyka

Do rodziny tej należy ponad 140 gatunków o małej i średniej wielkości ciała.

U salamandrowatych formy dorosłe nie posiadają skrzeli, lecz oddychają za pomocą płuc oraz przez skórę i błony śluzowe jamy gębowej. Charakterystycznymi cechami budowy szkieletu są: trzony kręgów są tyłowklęsłe, zęby lemieszowo-podniebienne, ustawione w 2 rzędach, są w różny sposób rozchylone lub powyginane. Ten sposób wygięcia czy rozchylenia tych zębów jest ważną cechą gatunkową. Skóra może być gładka lub chropowata i zawiera gruczoły jadowe, które spełniają rolę obrony biernej.

Podczas rozmnażania występuje zapłodnienie wewnętrzne. Samiec nie posiada narządów kopulacyjnych, lecz wytwarza spermatofor, który następnie albo zostaje składany w kloace samicy, albo w wodzie lub na lądzie w jej obecności, a samica go podejmuje. Związany z tym jest charakterystyczny dla danego gatunku rytuał godowy. Ważną rolę w przebiegu godów spełniają substancje zapachowe – feromony, wytwarzane zarówno przez samca, jak i samicę. Składanie jaj, rozwój kijanek i przeobrażenie u większości gatunków tej rodziny odbywa się w wodzie. Wyjątkiem jest salamandra czarna (Salamandra atra), u której rozwój kijanek i przeobrażenie następuje w ciele samicy.

Systematyka

Do rodziny należą następujące podrodziny^[31]:

• Pleurodelinae Tschudi, 1838
• Salamandrinae Goldfuss, 1820
• Salamandrininae Fitzinger, 1843

Uwagi

1. Typ nomenklatoryczny: Triton Laurenti, 1768 (= Triturus Rafinesque, 1815).
2. Typ nomenklatoryczny: Pleurodeles Michahelles, 1830.
3. Typ nomenklatoryczny: Salamandrina Fitzinger, 1826.
4. Typ nomenklatoryczny: Bradybates Tschudi, 1838.
5. Typ nomenklatoryczny: Geotriton Bonaparte, 1832 (= Lissotriton Bell, 1839).
6. Typ nomenklatoryczny: Seiranota Barnes, 1826 (= Salamandrina Fitzinger, 1826).
7. Typ nomenklatoryczny: Voigtiella Herre, 1949.