SMS A 42

SMS A 42 – niemiecki torpedowiec z okresu I wojny światowej, jedna z 24 jednostek typu A 26. Okręt został zwodowany 1 listopada 1916 roku w stoczni Schichau w Elblągu, a w skład Kaiserliche Marine wszedł w styczniu 1917 roku. Jednostka została internowana przez Belgów w listopadzie 1918 roku, po czym wcielona do ich floty w czerwcu 1919 roku pod nazwą A 23 PC. Okręt został wycofany ze służby w 1939 roku i sprzedany.

SMS A 42

Bliźniaczy torpedowiec A 47
Klasa	torpedowiec
Typ	A 26
Historia
Stocznia	Schichau, Elbląg
Położenie stępki	1916
Wodowanie	1 listopada 1916
Kaiserliche Marine
Nazwa	A 42
Wejście do służby	styczeń 1917
Wycofanie ze służby	listopad 1918
Belgia
Nazwa	A 23 PC → A 23 → A 42 → „Zand”
Wejście do służby	czerwiec 1919
Wycofanie ze służby	1939
Los okrętu	sprzedany
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	normalna: 227 ton pełna: 250 t
Długość	całkowita: 50 metrów 49 m na KLW
Szerokość	5,3 m
Zanurzenie	2,1 m
Napęd
turbina parowa Schichau o mocy 3250 KM 1 kocioł Marine, 1 śruba
Prędkość	25 węzłów
Zasięg	690 Mm przy prędkości 20 węzłów
Uzbrojenie
2 działa kal. 88 mm
Wyrzutnie torpedowe	1 × 450 mm
Wyposażenie
trały
Załoga	29

Projekt i budowa

SMS^{[uwaga 1]} A 42 był jednym z dwudziestu czterech bliźniaczych torpedowców typu A 26 (A II), zaprojektowanych jako rozwinięcie okrętów typu A 1^[1][2] . Nowe okręty, skonstruowane na podstawie wojennych doświadczeń, były w stosunku do poprzedników większe, szybsze, silniej uzbrojone i miały powiększony zasięg^[1].

A 42 zbudowany został w stoczni Schichau w Elblągu (numer stoczniowy 975)^[1][2] . Stępkę okrętu położono w 1916 roku, a zwodowany został 1 listopada 1916 roku^[2] .

Dane taktyczno-techniczne

A 42 był przybrzeżnym torpedowcem o długości całkowitej 50 metrów (49 metrów na linii wodnej), szerokości 5,3 metra i zanurzeniu 2,1 metra (maksymalnie 2,34 metra)^[1][2] . Wyporność normalna wynosiłA 237 ton, zaś pełna 250 ton^[1][2] . Siłownię okrętu stanowiła turbina parowa Schichau o mocy 3250 KM, do której parę dostarczał jeden kocioł typu Marine^[1][2] . Prędkość maksymalna napędzanego jedną śrubą okrętu wynosiła 25 węzłów^[1][3]. Okręt zabierał zapas 53 ton paliwa, co zapewniało zasięg wynoszący 690 Mm przy prędkości 20 węzłów^[1][2] .

Na uzbrojenie artyleryjskie okrętu składały się dwa pojedyncze działa kalibru 88 mm TK L/30 C 08^[2] [3]. Broń torpedową stanowiła pojedyncza wyrzutnia kal. 450 mm (17,7 cala)^[1][2] . Jednostka wyposażona była też w trały^[2] [4] .

Załoga okrętu składała się z 29 oficerów, podoficerów i marynarzy^[1][2] .

Służba

Okręt został przyjęty w skład Kaiserliche Marine w styczniu 1917 roku, służąc nad kanałem La Manche^[2] [4] . 24 marca 1917 roku A 42 (wraz z bliźniaczymi torpedowcami A 39, A 40 i A 45) uczestniczył w ostrzale Dunkierki^[5]. Miesiąc później, w nocy z 24 na 25 kwietnia te same okręty powtórzyły akcję, oddając łącznie 350 strzałów w kierunku tego francuskiego portu^[6]. 2 maja 1917 roku A 40 i A 42 stoczyły pojedynek z czterema brytyjskimi kutrami torpedowymi CMB, zakończony uszkodzeniem kutra CMB 7^[6]. 15 listopada 1918 roku okręt został internowany przez Belgów we Flandrii^[7]. W czerwcu 1919 roku torpedowiec wszedł do służby w belgijskiej marynarce wojennej (wówczas Korps der Zeelieden en Torpedisten) pod nazwą A 23 PC^[4] [8]. W 1926 roku nazwę okrętu zmieniono na A 23, a w roku następnym na A 42^[4] . W 1931 roku torpedowiec stał się okrętem szkolnym, pływając od tego czasu pod nazwą „Zand”^[4] . Jednostkę wycofano ze służby w 1939 roku i sprzedano^[4] .

Uwagi

1. SMS – Seiner Majestät Schiff – Okręt Jego Cesarskiej Mości.

Przypisy

1. Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 172.
2. Gogin 2018A ↓.
3. Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 556.
4. Gogin 2018B ↓.
5. Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 374.
6. Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 375.
7. Gozdawa-Gołębiowski i Wywerka Prekurat 1994 ↓, s. 462, 556.
8. Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 385.

Bibliografia

• Robert Gardiner, Roger Chesneau: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1922–1946. London: Conway Maritime Press, 1980. ISBN 0-85177-146-7. (ang.).
• Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
• Ivan Gogin: A26 torpedo boats (1916-1917). Navypedia. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
• Ivan Gogin: A22 PC torpedo boats (1916-1917/1919). Navypedia. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
• Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.