Sędziejowice (województwo świętokrzyskie)

Sędziejowice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kieleckim, w gminie Chmielnik^[5][3].

Zobacz też: Sędziejowice w innych znaczeniach tej nazwy.

Sędziejowice

wieś
panorama wsi
Państwo	Polska
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	kielecki
Gmina	Chmielnik
Liczba ludności (2020)	339[1]
Strefa numeracyjna	41
Kod pocztowy	26-020[2]
Tablice rejestracyjne	TKI
SIMC	0235230[3]
Położenie na mapie gminy Chmielnik Sędziejowice
Położenie na mapie Polski Sędziejowice
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego Sędziejowice
Położenie na mapie powiatu kieleckiego Sędziejowice
50°34′51″N 20°39′13″E[4]

W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Sędziejowice^[5][3]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0235246	Kąt	część wsi
0235252	Na Wzorach	część wsi
0235269	Podlesie	część wsi
0235275	Śmigowiec	przysiółek
0235281	Zacmentarze	część wsi
0235298	Zadworze	część wsi
0235306	Zakościele	część wsi

Historia

Miejscowość powstała przed 1325 r. bowiem w tym roku erygowano kościół parafii rzymskokatolickiej. W XV w. Sędziejowice wchodziły w skład własności rodu Odrowążów. W wyżej wymienionym wieku parafia Sędziejowice składała się z 5 wsi, wspomnianych Sędziejowic oraz Borkowa, Chomentówka, Chrabkowa i Śladkowa.

Osobny artykuł: Parafia św. Jakuba Apostoła w Sędziejowicach.

Miejscowość związana prawdopodobnie z działalnością braci polskich. Po usunięciu w 1621 r. z kościoła ministra Franciszka Płachty duchownego nowej religii, ponownie we wsi rozpoczął działalność kościół rzymskokatolicki^[6].

W 1783 r. wieś należąca wówczas do powiatu wiślickiego w województwie sandomierskim była własnością krajczego koronnego Szaniawskiego^[7].

Następnie przeszła na własność rodu Dembińskich o czym świadczy wmurowana w ścianę kościoła tablica marmurowa z napisem, cyt. „Ignacy Dembiński kawaler orderu Orła Białego dziedzic tutejszy umarł dnia 20 lipca R-u 1799.”

Prawo własności dóbr Sędziejowice ród Dembińskich utracił w 1831 r. na rzecz skarbu Królestwa Polskiego. Była to kara za udział Henryka Dembińskiego w powstaniu listopadowym. W 1864 r. na mocy dekretu cara Aleksandra II o uwłaszczeniu włościan wieś stała się własnością jej mieszkańców.

W latach 1513–1748 we wsi działała szkoła pod patronatem kościoła katolickiego. Z okresu tego należy wyłączyć okres około 30 lat w XVII w., kiedy patronat sprawował dziedzic wsi prawdopodobnie zwolennik braci polskich. We wspomnianym 1748 r. do szkoły uczęszczało tylko 2 uczniów. W 1827 r. wieś liczyła 377 osób mieszkających w 48 domach.

Zabytki

• kościół parafialny pw. św. Jakuba Apostoła, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych wraz z plebanią (nr rej.: A.299/1-2 z 4.01.1957 i z 23.06.1967)^[8],
• budynek stacyjny Jędrzejowskiej Kolei Dojazdowej, wybudowany po 1918 r. (nr rej.: A.300 z 20.02.1995)^[8].

Osoby związane z Sędziejowicami

• Aleksander Wielopolski – polityk, naczelnik rządu cywilnego Królestwa Polskiego, XIII ordynat pińczowski.
• Henryk Dembiński – wódz naczelny powstania listopadowego i węgierskiej armii powstańczej podczas Wiosny Ludów.