Rzepicha ziemnowodna

Rzepicha ziemnowodna (Rorippa amphibia (L.) Besser) – gatunek rośliny z rodziny kapustowatych. Występuje na terenie prawie całej Europy, w Azji i Afryce, zawleczona na inne kontynenty. Zasiedla płytkie wody przybrzeżne i wilgotne brzegi zbiorników.

Rzepicha ziemnowodna

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	kapustowce
Rodzina	kapustowate
Rodzaj	rzepicha
Gatunek	rzepicha ziemnowodna
Nazwa systematyczna
Rorippa amphibia (L.) Besser Enum. pl. 27. 1821
Synonimy
Nasturtium amphibium (L.) W. T. Aiton. Sisymbrium amphibium L.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski

Kwiaty

Liście rzepichy ziemnowodnej

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzimy obszar występowania to niemal cała Europa, znaczna część Azji (Azja Zachodnia, Kaukaz, Syberia, Kazachstan) oraz Afryka Północna (Algieria)^[3]. Jako gatunek zawleczony występuje także w Nowej Zelandii i w Ameryce Północnej (Kanada, USA)^[3]. W Polsce występuje na całym niżu^[5].

Morfologia

Łodyga

Kłącze płożące i zakorzeniające się^[6]. Łodyga u dołu pokładająca się, poza tym prosto wzniesiona, dęta, bruzdkowana. Dorasta do 1 m, wyjątkowo do 1,5 m wysokości. Wytwarza liczne podwodne lub naziemne rozłogi.

Liście

Żółtawozielone. Liście dolne są silnie podzielone, te znajdujące się pod wodą na liczne, nitkowate odcinki, te nad wodą na szersze segmenty. Rzadko są lirowate. Im wyżej na łodydze tym mniej podzielone. Liście środkowe są zwykle głębiej ząbkowane. Górne niepodzielone, karbowano-piłkowane, lancetowate. Dolne i średnie na dość długich ogonkach, oskrzydlone, o nasadach bez uszek. Górne prawie siedzące, z nasadami o niewielkich uszkach^[6].

Kwiaty

Żółte, drobne, na długich szypułkach, wyrastają w gronach w górnej części łodygi. Płatki korony długości 4–5 mm. Działki kielicha lekko odstające, eliptyczne, długości 2–2,5 mm^[6].

Owoce

Elipsowate łuszczyny, ponad 2 razy krótsze od szypułek (mają 3-6(7) mm długości i 1–3 mm grubości^[6]). Na szczycie z ponad 2 razy krótszą od nich szyjką (do 2,5 mm długości)^[5][7].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit, helofit. Okres kwitnienia: od czerwca do września. Kwiaty są obupłciowe, pręciki dojrzewają równocześnie ze słupkiem^[8]. Roślina owadopylna lub samopylna^[8]. Podczas długotrwałych deszczów kwiaty zamykają się i wówczas następuje ich samozapylenie.

Rośnie głównie na podmokłych brzegach wód, również w płytkiej, przybrzeżnej strefie wodnej. Bardzo często rośnie w zbiornikach wodnych o dużych zmianach poziomu wody i okresowo wysychających, np. w starorzeczach, dołach potorfowych, kanałach melioracyjnych^[9]. Spotykana także w wolno płynących rzekach^[6]. Na zimę nadziemna część rośliny obumiera, ale przezimowują jej kłącza i młode roślinki na dnie wody^[9]. Rozwija się na podłożu mineralno-organicznym. Często tworzy zwarte fitocenozy^[6]. Jest gatunkiem charakterystycznym dla All. Phragmition i Ass. Oenantho-Rorippetum^[10].

Przypisy

1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-13] (ang.).
3. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
4. Rorippa amphibia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
5. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8. Brak numerów stron w książce
6. Stanisław Kłosowski, Grzegorz Kłosowski: Rośliny wodne i bagienne. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2007, s. 140, seria: Flora Polski. ISBN 978-83-7073-248-6.
7. W. Szafer, S. Kulczyński, B. Pawłowski: Rośliny Polskie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967. Brak numerów stron w książce
8. Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973. Brak numerów stron w książce
9. Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1996. ISBN 83-01-00566-1. Brak numerów stron w książce
10. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce

Encyklopedie internetowe (takson):

• DSDE: vandpeberrod

Identyfikatory zewnętrzne:

• BioLib: 39068
• EoL: 583921
• Flora of North America: 250094613
• FloraWeb: 4857
• GBIF: 3053201
• identyfikator iNaturalist: 167957
• IPNI: 288622-1
• ITIS: 22994
• NCBI: 65951
• identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2417224
• Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:288622-1
• Tela Botanica: 56345
• identyfikator Tropicos: 4100240
• USDA PLANTS: ROAM
• CoL: 4TCMW