Rymarstwo

Rymarstwo – dział rzemiosła zajmujący się wytwarzaniem uprzęży konnych, siodeł, akcesoriów jeździeckich i skórzanych pasów pędnych.

warsztat rymarza

chomąta

uprzęże

siodło

pas pędny

Tradycyjnie wyroby szyte były ręcznie ze skór, a następnie wykańczane metalowymi okuciami. Część pracowni zachowało ten sposób pracy, pozostałe wykorzystują szycie maszynowe. Rymarze posiadali własne cechy regulujące zwyczaje, zasady zdobywania zawodu i rozsądzające spory.

Rymarstwo należy do zanikających zawodów rzemieślniczych. Główną przyczyną jest ograniczone zapotrzebowanie na wyroby rymarskie. W czasach poprzedzających rewolucję przemysłową, a w szczególności rozwój kolei i motoryzacji, konie stanowiły siłę pociągową, wykorzystywaną w transporcie i rolnictwie. Na przestrzeni XX w. rolę koni w większości przejęły maszyny.

Na przełomie XX i XXI wieku nastąpiło niewielkie ożywienie w tym zawodzie, spowodowane rosnącym zainteresowaniem turystyką konną i jeździectwem. W wyniku tego powstało lub rozwinęło się wiele stadnin i gospodarstw ukierunkowanych na naukę jazdy konnej. Usługi rymarskie świadczone są także dorożkarzom, sportowcom uprawiającym jeździectwo i rolnikom.

Wyroby

Uprząż może być jednokonna lub parokonna, chomątowa lub szorowa.

Rodzaje uprzęży ze względu na sposób wykonania (styl):

• angielska – styl uprzęży, który ukształtował się w Anglii w początkach IX w. Jest to uprząż chomątowa. Konstrukcja chomąta sprawia, że siła uciągu konia wykorzystana jest do maksimum. Przy tym nie powoduje u zwierząt obrażeń, pod warunkiem odpowiedniego dopasowania wysokości i szerokości. Zaprzęg angielski może być jednokonny lub wielokonny. Uprząż wyposażona jest w ozdobne natylniki, które razem z naszelnikami i podogoniami stanowią zespół części wstrzymujących. Do uprzęży tych stosuje się wiele zdobień.
• chomątowa kielecka,
• chomątowa krakowska – uprząż z ozdobnym chomątem, wykończonym błyszczącymi okuciami,
• szorowa,
• węgierska.

Ze względu na okoliczności wykorzystania rozróżnia się uprzęże:

• robocze,
• wyjazdowe,
• maratonowe.

Siodła mogą być:

• rajdowe,
• skokowe,
• sportowe (olimpijskie),
• ułańskie,
• westernowe.

Do akcesoriów jeździeckich zalicza się: bat, chomąto, czapsy, czaprak, janczary, kantar, kapelusz, lonża, lejce, naszelnik, sztylpy (dopinane cholewy buta, sięgające od kostki poniżej kolana) ogłowie, palcat, pas popleczny, pasy pociągowe, podogonie, popręg, przedpierśnik, puśliska, rychliny, sakwy, strzemiona, uzda, wędzidło, wodze, wytok.

Materiały

Wyroby rymarskie produkowane są ze skóry zwierzęcej oraz włókien roślinnych służących do zszywania (nici, szpagatu).

Zapięcia i okucia do uprzęży mogą być wykonane z różnych metali:

• alpaki,
• mosiądzu,
• mosiądzu chromowanego,
• stali nierdzewnej,
• niklu.

Zobacz też

• Muzeum Cechu Rzemiosł Skórzanych w Warszawie