Ropa (wieś)

Ropa – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Ropa. Leży nad Ropą, dopływem Wisłoki.

Zobacz też: Ropa w innych znaczeniach tej nazwy.

Ropa

wieś
Zabytkowy dwór
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	gorlicki
Gmina	Ropa
Liczba ludności (2009)	3959[1]
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	38-312[2]
Tablice rejestracyjne	KGR
SIMC	0464290
Położenie na mapie gminy Ropa Ropa
Położenie na mapie Polski Ropa
Położenie na mapie województwa małopolskiego Ropa
Położenie na mapie powiatu gorlickiego Ropa
49°35′49″N 21°02′36″E[3]

Kościół św. Michała Archanioła

Cmentarz wojenny nr 72

Części wsi

Integralne części wsi Ropa: Bogaczówka, Bukowa, Czachorówka, Deciówka, Drągówka, Folwark, Garłaszówka, Górnikówka, Jaworówka, Kawówka, Kąty, Kleszczówka, Koczwarówka, Kostórówka, Kowalówka, Kóstra, Księże, Kuczówka, Kusiówka, Lipie, Listówki, Na Dole, Na Ruskiem, Nowakówka, Obczary, Pociecha, Podchełmie, Pod Styrem, Podupełź, Pod Wawrzką, Potoki, Równie, Siutówka, Smakówka, Stolarzówka, Upełź, Wierzchy, Wola, Zadział, Zagóra, Zagórze, Zagrody, Zalesie, Za Wodą^[4][5].

Historia

Lokowana jest na mocy przywileju Kazimierza Wielkiego w XIV wieku na prawie niemieckim. W 1393 wieś przeszła w posiadanie rodu Gładyszów.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

W tej okolicy wydobywano rudy żelaza, znajdowano drogie kamienie i poszukiwano złota. W 1530 r. Seweryn Boner – podskarbi królewski króla Zygmunta Starego i starosta biecki, szukając złota we wsi Ropa, natknął się na ropę naftową, która zalała mu kopalnię.
Kiedy w XIX wieku odkryto przydatność ropy naftowej do celów gospodarczych, rozwinął się tu przemysł naftowy. Wydobywano ropę i wybudowano rafinerię, która upadła na skutek powodzi pod koniec XIX wieku.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[6]

• kościół pomocniczy pw. św. Michała Archanioła z 1761. Fundatorami świątyni byli właściciele wsi Wilhelm i Petronela Siemieńscy. Jest to świątynia wzniesiona w stylu barokowym ze zwieńczeniami nawiązującymi do łemkowskiej kultury cerkiewnej. Korpus kościoła jest drewniany, konstrukcji zrębowej, o ścianach pokrytych gontem. Około 1800 do kościoła dobudowano dwie murowane wieże, a w roku 1956 do prezbiterium dostawiono nową zakrystię. Polichromia o motywach figularnych pochodzi z 2 połowy XIX wieku. Ołtarz główny i dwa boczne z 1 połowy XIX w nawiązują do tradycji barokowej.
  • ogrodzenie, murowane z dzwonnicą parawanową;
• cmentarz wojenny nr 72 z I wojny światowej;
• zespół dworski;
  • dwór – barokowo-klasycystyczny z 1803 r. z zespołem parkowym (aktualnie w remoncie), zespół podworski wzniesiony w XVI–XVII w.,
  • 2 oficyny z ok. 1800 r.
  • lamus powstały w XIX wieku z przebudowy dworu obronnego rodziny Brzeńskich z połowy XVI w.
  • park.

Ropa – 1846

Wspólnoty wyznaniowe

• Kościół Reformowany Adwentystów Dnia Siódmego – zbór w Ropie^[7]
• Kościół rzymskokatolicki – Parafia św. Michała Archanioła w Ropie^[8]

Legendy

Z wsią związana jest legenda o poszukiwaczu złota, Sewerynie Bonerze. Nie wiadomo, czy udało mu się je znaleźć, ale podobno olej skalny zalał i zniszczył mu kopalnię. Z tych czasów pochodzi powiedzenie: „Ten co w Ropie złota szukał smołą się opłukał”. Do dziś niektórzy szukają opuszczonej kopalni, która ma się znajdować na zboczach Chełmu.

O tym jak powstał dwór w Ropie opowiada miejscowa legenda. Magnat Gładych będąc na polowaniu, zatrzymał się na górze Chełm. Nasyciwszy się, zapragnął napić się wina, wysłał więc służbę do małej osady położonej u podnóża góry. Mieszkańcy, którzy nie znali tego napoju, wysłali miejscową piękną dziewczynę z serwatką. Zakochawszy się, magnat zabrał dziewczynę i postanowił do wsi nigdy już nie powrócić. Narzeczona jednak bardzo tęskniła za rodzinnymi stronami. Magnat postanowił wrócić z nią do osady. Obok jej rodzinnej chaty wybudował dwór, w którym małżonkowie zamieszkali. Gładych postanowił też nazwać wieś Ropą.

Szlaki turystyczne

• Gorlice – Miejska Góra 643 m n.p.m. – Ropa – Wawrzka – Florynka – Jamnica

Wnętrze kościoła św. Michała

Ludzie związani z Ropą

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Ropie (wsi).

Zobacz też

• Park Miniatur w Ropie
• Antoni Hybel

Przypisy

1. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Ropa. s. 7. [dostęp 2012-11-22].
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1082 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
3. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 116519
4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
5. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
6. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
7. Paweł Ciecieląg, dr Mikołaj Haponiuk, Olga Lewandowska, Małgorzata Krzysztofik: Wyznania religijne. Stowarzyszenia narodowościowe i etniczne w Polsce 2015–2018. Warszawa: GUS, 2019, s. 191. ISBN 978-83-66466-00-5.
8. Parafia św. Michała Archanioła w Ropie. ropa-wiz.diecezja.tarnow.pl. [dostęp 2022-03-28].

Linki zewnętrzne

• Strona gminy Ropa
• Ropa, wieś, powiat gorlicki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 740.