Roman Władysław Sanguszko

Roman Władysław Stanisław Andrzej Sanguszko (ur. 6 lipca 1901 w Gumniskach, zm. 26 września 1984 w São Paulo) – książę, ziemianin, hodowca koni arabskich, filantrop.

Zobacz też: Roman Sanguszko.

Roman Władysław Sanguszko

Roman Sanguszko (1931)
Pogoń Litewska
Rodzina	Sanguszkowie herbu Pogoń Litewska
Data i miejsce urodzenia	6 lipca 1901 Gumniska
Data i miejsce śmierci	26 września 1984 São Paulo
Ojciec	Eustachy Stanisław Sanguszko (1842–1903)
Matka	Konstancja Anna Zamoyska (1864–1941)
Żona	Wanda z Turzańskich Krynicka (1894–1937)
Dzieci	Piotr Antoni Samuel Sanguszko (1937–1989)
Odznaczenia

Życiorys

Był jedynym synem Eustachego Stanisława i Konstancji Anny z Zamoyskich (1864–1941). Odebrał domowe wykształcenie. Jego ojcem chrzestnym był stryj Paweł Roman. Okres I wojny światowej wraz z matką spędził we Francji w Akwitanii, przy granicy z Hiszpanią. Odziedziczone po ojcu i stryju resztki dawnej fortuny rodowej, mimo straty ordynacji zasławskiej i innych dóbr na Wołyniu (62 tysiące ha) stawiały go w rzędzie najbogatszych ziemian II Rzeczypospolitej. Należały do niego dobra tarnowskie (17 730 ha) wraz z pałacem w Gumniskach oraz dobra i zamek w Podhorcach (3 340 ha) oraz kamienica w Krakowie przy ulicy Franciszkańskiej. Jako niepełnoletni w chwili śmierci ojca majątkiem zarządzał przez zarządców i pełnomocników. Sam poświęcił się hodowli koni arabskich, zatrudniał najlepszego wówczas specjalistę od hodowli Bogdana Ziętarskiego. Książę był również zapalonym automobilistą. W 1926 wszedł w skład zarządu Krakowskiego Klubu Automobilowego.

W 1933 nawiązał romans z Wandą z Turzańskich Krynicką, która rozwiodła się dla księcia ze swoim mężem, inżynierem Tadeuszem Krynickim. Gdy Wanda zaszła w ciążę, Roman ożenił się z nią. Ślub odbył się 14 czerwca 1937 w Saint Cloud, na przedmieściach Paryża. 12 października 1937 w Londynie urodził się syn Piotr Antoni Samuel Sanguszko. Matka księcia nie akceptowała tego związku, dlatego para mieszkała za granicą. Żona zmarła 17 grudnia 1937, książę został opiekunem kilkuletniej pasierbicy Barbary.

W momencie wybuchu II wojny światowej książę zdecydował się na wyjazd z Gumnisk do Podhorców. Opuścił je 17 września 1939, z chwilą wejścia Armii Czerwonej do Polski, udając się do granicy z Węgrami. Podróż po okupowanej Europie zakończył w Lizbonie, 10 czerwca 1940 wypłynął w podróż do Brazylii. Na statku poznał swoją drugą żonę, majętną wdowę Germaine Lucie Burchard (1896–1966).

Był prezesem powstałego w 1955 „Klubu 44” skupiającego zamożną powojenną emigrację. W 1977 zbudował i wyposażył Dom Spokojnej Starości w São Paulo dla Polaków i Polonii w Brazylii (jego kierowniczką została Halina Müller^[1]). Dom stał się również miejscem spotkań kulturalnych.

Książę zmarł na skutek cukrzycy, niewydolności oddechowej i ostrej infekcji płuc. Został pochowany na cmentarzu da Paz w São Paulo.

Ordery i odznaczenia

• Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: po raz drugi 15 czerwca 1939)^[2]

Przypisy

1. O Lwowianach, Lwowie i Małopolsce Wschodniej. „Biuletyn”. Nr 37, s. 36, Grudzień 1979. Koło Lwowian w Londynie.
2. M.P. z 1939 r. nr 143, poz. 336 „za zasługi na polu podniesienia hodowli koni”.

Literatura

• Andrzej Biernacki, Sanguszko Roman Władysław Stanisław Andrzej (1901–1984), Polski Słownik Biograficzny t. 34, s. 509–510 (tam obszerna bibliografia) wersja elektroniczna iPSB.

Linki zewnętrzne

• Michał Poręba „Książę Roman Sanguszko” – Tarnowski Kurier Kulturalny

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 5065151778222418130002
• PLWABN: 9810537363605606