Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Roller derby – drużynowy sport wrotkarski, rozgrywany na owalnym torze[1]. Każda drużyna ma czternastu graczy, spośród których tylko pięciu jest wybieranych do danego wyścigu (ang. jam) trwającego dwie minuty. Wśród tych pięciu graczy jeden jest ścigaczem (ang. jammer) i jako jedyny może zdobywać dla swojej drużyny punkty poprzez wyprzedzanie (i dublowanie) przeciwników[2]. Pozostali czterej gracze są obrońcami (ang. blocker). Ich zadanie polega na powstrzymaniu przeciwnego ścigacza lub pomocy swojemu ścigaczowi.
Współczesne roller derby wyrosło z maratonów wrotkarskich organizowanych w latach 30. XX wieku na pochyłym torze[3]. Od początku XXI w. roller derby jest uprawiane głównie przez kobiety w sekcjach amatorskich na płaskim torze (np. w halach sportowych o odpowiednio dużej powierzchni). Wiele drużyn kieruje się zasadą „do it yourself”, czyli samodzielnie organizuje sport, treningi, mecze i turnieje[4].
Choć istnieje kilka różnych wariacji gry w roller derby, najpopularniejszym zestawem reguł jest ten opracowany przez federację Women's Flat Track Derby Association (WFTDA). Szacuje się, że ok. 95% wszystkich meczów w 2010 roku zostało rozegranych według zasad federacji WFTDA[5]. Poniższy opis opiera się na zasadach WFTDA.
Roller derby jest rozgrywane przez dwie, 14-osobowe drużyny wrotkarzy na owalnym torze. Godzinny mecz jest podzielony na dwuminutowe wyścigi i 30-sekundowe przerwy między nimi. Do każdego wyścigu drużyna może wystawić pięciu zawodników – czterech obrońców i jednego ścigacza. Ścigacz nosi na kasku czepek z gwiazdą po obu stronach.
Na torze oznaczony jest obszar startowy dla obrońców. Ścigacze ustawiają się poza nim[6]. W momencie rozpoczęcia wyścigu (pojedynczy, długi gwizd sędziego) obrońcy ruszają w średnim tempie, natomiast ścigacze starają się rozwinąć jak najszybsze tempo. Ścigacze zdobywają dla swojej drużyny punkty poprzez wyprzedzenie (i dublowanie) przeciwników. Gra odbywa się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara.
Wszyscy zawodnicy mogą tułowiem i udami blokować przeciwników, jeżeli znajdują się w obszarze watahy (ang. pack). Wataha to największa grupa obrońców z obu drużyn znajdujących się nie dalej niż 3 metry od siebie[7]. Zwykle inicjatorami kontaktu fizycznego są obrońcy a ofiarami – ścigacze. Większość strategii przewiduje, że część obrońców ma funkcję atakującą i toruje drogę swojemu ścigaczowi.
Do fauli należą m.in. kontakt między zawodnikami poniżej kolana lub powyżej ramion, wyprzedzanie przeciwników poza torem[8]. Faule karane są 30-sekundowym pobytem zawodnika na ławce karnej. W tym czasie drużyna nie może uzupełnić graczy i musi grać w trzech, dwóch a nawet (rzadko) z jednym zawodnikiem na torze.
Roller derby rozgrywane jest na płaskim torze o kształcie przybliżonym do owalu[9]:
Wokół linii zewnętrznej zwyczajowo doliczany jest pas bezpieczeństwa o szerokości do 3 m. Oznacza to, że standardowy tor do roller derby zajmuje powierzchnię: 30 x 20 m = 600 m².
Nawierzchnia winna być gładka i umożliwiać jazdę na wrotkach bez poślizgów.
Choć roller derby jest sportem typowo halowym, mecze i treningi mogą się odbywać również na świeżym powietrzu, jeżeli warunki atmosferyczne na to pozwalają.
Zasady federacji WFTDA przewidują, że mecz może się odbyć tylko w obecności od trzech do siedmiu sędziów na wrotkach (ang. skating officials) oraz kilkunastu asystentów sędziowskich (ang. non-skating officials).
Sędziowie towarzyszą zawodnikom wewnątrz i na zewnątrz toru. Istnieją następujące pozycje sędziów na wrotkach[10]:
Do funkcji asystentów sędziowskich należą[11]: zliczanie punktów, zliczanie kar, mierzenie czasu gry (meczu, wyścigów, przerw), mierzenie czasu na ławce karnej, spisywanie zawodników z każdego wyścigu, obsługa tablicy wyników. WFTDA nie podaje wymaganej liczby asystentów, ponieważ część funkcji może być wykonywana jednocześnie przez jednego lub wielu asystentów.
Zawodnicy roller derby jeżdżą na wrotkach sportowych bez obcasa. Zależnie od nawierzchni i techniki jazdy gracza dobierane są kółka o następujących parametrach:
Poliuretanowe odlewy są osadzane na metalowych, nylonowych lub hybrydowych felgach.
Wewnątrz felg osadzone są łożyska kulkowe o budowie w pełni metalowej lub hybrydowej. Łożyska są dostosowane do osi ośmio- lub siedmiomilimetrowych.
Obowiązkowym sprzętem ochronnym zawodników roller derby są: ochraniacze na kolana, łokcie i nadgarstki, kask i ochraniacz zębów. Kask nie może mieć zabudowanej twarzy.
Dozwolone, choć nieobowiązkowe, są miękkie ochraniacze na uda, żebra i obojczyki. Zawodnicy mogą również nosić sportowe nagolenniki.
Roller derby jest dyscypliną sportu, w którym drużyna atakuje i broni się jednocześnie. Ta specyfika determinuje wiele strategii. Zależnie od siły przeciwnika dobierane są mniej lub bardziej ofensywne taktyki.
Obecnie w Polsce działa 11 drużyn roller derby, 9 żeńskich i 1 męska i 1 koedukacyjna:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
