Rokitnik (roślina)

Rokitnik (Hippophaë L.) – rodzaj roślin z rodziny oliwnikowatych. Podział taksonomiczny rodzaju nie jest jednoznacznie ustalony. Długi czas wyróżniano tu tylko jeden gatunek z dwoma podgatunkami, ew. dwa gatunki. Od początków XXI wieku zyskuje na znaczeniu podział rodzaju na 7 gatunków. Rośliny te występują na obszarze od północno-zachodniej Europy po wschodnią Azję, z centrum zróżnicowania w rejonie Tybetu i prowincji Qinghai (w Chinach występują wszystkie gatunki tego rodzaju, przy czym 4 są endemitami tego kraju)^[4]. W polskiej florze jedynym przedstawicielem jest rokitnik zwyczajny^[5].

Rokitnik

Rokitnik zwyczajny
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	oliwnikowate
Rodzaj	rokitnik
Nazwa systematyczna
Hippophaë L. Sp. Pl. 1023. 1 Mai 1753
Synonimy
Argussiera Bubani Hippophaes Asch. Oleaster Heist. ex Fabr. Rhamnoides Mill.[3]
Zasięg

Rokitnik zwyczajny uprawiany jest dla jadalnych owoców i w celu ochrony gleb przed erozją, zwłaszcza na terenach piaszczystych i poprzemysłowych^[6]. Jest od dawna wykorzystywany w medycynie tradycyjnej i ludowej w Azji, zwłaszcza w Mongolii i Tybecie^[7][8].

Morfologia

Pokrój

Krzewy, rzadziej drzewa liściaste osiągające do kilkunastu m wysokości, z ciernisto zakończonymi rozgałęzieniami, często tworzące odrosty korzeniowe^[6].

Liście

Skrętoległe, sezonowe^[6]. Blaszka liściowa całobrzega, kształtu równowąskiego do lancetowatego^[6], osadzona na ogonku, czasem bardzo krótkim^[4].

Kwiaty

Jednopłciowe, skupione u nasady bocznych rozgałęzień, rozwijają się przed liśćmi lub wraz z nimi. Kwiaty męskie zawierające po 4 pręciki skupione są w kotkowate kwiatostany. Mają kielich złożony z dwóch wolnych, błoniastych listków. Kwiaty żeńskie w krótkich gronach mają kielich zrośnięty, dwudzielny^[4]. Zalążnia jest górna, powstaje z jednego owocolistka i zawiera pojedynczy zalążek^[6].

Owoce

Niełupki otoczone przez zmięśniałe, pomarańczowej barwy hypancjum, owalne lub elipsoidalne, czasem podłużnie żeberkowane. Nasiono otoczone jest pergaminowym endokarpem, często silnie do niego przyrośniętym^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj należący do rodziny oliwnikowatych (Elaeagnaceae Juss.), kladu kladu różowych w obrębie okrytonasiennych^[2].

Gatunki^[4][3]

• Hippophaë rhamnoides L. – rokitnik zwyczajny
• Hippophae goniocarpa Y.S. Lian, et al.
• Hippophae gyantsensis (Rousi) Y.S. Lian
• Hippophae litangensis Y.S. Lian & X.L. Chen ex Swenson & Bartish
• Hippophae neurocarpa S.W. Liu & T.N. He
• Hippophae salicifolia D.Don
• Hippophae tibetana Schltdl.