Rokietta (Eruca Mill.) – rodzaj roślin należący do rodziny kapustowatych. Obejmuje trzy gatunki, z których dwa występują tylko w północno-zachodniej Afryce, a jeden – rokietta siewnaEruca vesicaria – w całym basenie Morza Śródziemnego, południowo-zachodniej, środkowej i wschodniej Azji[3]. Gatunek ten jest też szeroko rozprzestrzeniony na wszystkie kontynenty (z wyjątkiem Antarktydy) jako roślina uprawiana i często dziczejąca[3][5]. W Polsce jest uprawiana[6] i według niektórych źródeł także przejściowo dziczejąca (ma status efemerofita)[7].
Rokietta siewna jest ważną rośliną użytkową o długiej historii uprawy. W starożytności uprawiana była w basenie Morza Śródziemnego jako roślina jadalna, przyprawowa i lecznicza. Z jej nasion w krajach południowo-zachodniej Europy, w Iranie i Indiach wyrabia się musztardę. Także z nasion w różnych częściach Azji pozyskuje się olej wykorzystywany jako jadalny, oświetleniowy i do natłuszczania włosów. Dawniej wykorzystywany był także jako lek i afrodyzjak[8]. Współcześnie liście wykorzystywane są jako jadalne w sałatkach[9].
Nazwa naukowa rodzaju utworzona została z łacińskiego słowa uro znaczącego „palę” w nawiązaniu do ostrego smaku nasion[10].
Pokrój
Rośliny jednoroczne, nagie lub owłosione, z włoskami prostymi[5]. Pędy prosto wzniesione, zwykle rozgałęzione[10].
Odziomkowe i łodygowe, ogonkowe lub siedzące, dolne czasem tworzą rozetę przyziemną[5][10]. Liście odziomkowe lirowate lub pierzasto klapowane lub podzielone, rzadko dwukrotnie lub całobrzegie. Liście łodygowe całobrzegie, ząbkowane lub lirowato pierzastodzielne[11].
Zebrane w grona, przynajmniej w dolnej części z przysadkami[5], silnie wydłużające się w czasie owocowania[10]. Działki kielicha podługowate do równowąskich, prosto wzniesione, boczna para woreczkowato rozdęta. Płatki korony cztery, kremowe do żółtych, z ciemnobrązowymi lub fioletowymi żyłkami, jajowate do podługowatych, z paznokciem[10]. Pręcików 6, wyraźnie czterosilnych, z podługowatymi pylnikami, u nasady strzałkowatymi[5][10], ale na szczycie tępymi[11]. Miodniki cztery lub dwa[11]. Zalążnia górna z 10–60 zalążkami zwieńczona jest główkowatym znamieniem[5][11].
Łuszczyny równowąskie do elipsoidalnych, walcowate lub słabo czterokanciaste, zakończone szeroką, spłaszczoną szyjką słupka[5]. Szypułki owoców tęgie, wzniesione[10], same łuszczyny wzniesione, rzadko przytulone do osi kwiatostanu[5].
Pozycja systematyczna
Rodzaj należy do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), a w jej obrębie do plemienia Brassiceae[12].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2021-12-14](ang.).
ZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 78, ISBN978-83-62975-45-7.
LucjanL.RutkowskiLucjanL., Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 203, ISBN83-01-14342-8, OCLC183208377.