Rogówka

Rogówka (łac. cornea) – wypukła zewnętrzna warstwa gałki ocznej w jej przedniej części. Ludzka rogówka ma ok. 11,5 mm średnicy i grubość 0,5–0,6 mm w środkowej części oraz 0,6–0,8 mm w części obwodowej. Za rogówką znajduje się ciecz wodnista, a za nią soczewka. Rogówka nie jest unaczyniona, naczynia upośledzałyby jej przezierność. Odżywia się dzięki dyfuzji – przez łzy i ciecz wodnistą gałki ocznej, a także dzięki neurotrofinom dostarczanym przez unerwienie rogówki. Posiada dużo zakończeń bólowych, włókien bezrdzennych.

Ten artykuł dotyczy anatomii. Zobacz też: Rogówka.

Przekrój ludzkiej rogówki na granicy przejścia w twardówkę.
1. Nabłonek zewnętrzny.
2. Błona Bowmana.
3. Istota właściwa rogówki.
a. Ukośne włókna przedniej warstwy istoty właściwej.
b. Błona włókien, które są przecięte w poprzek dając kropkowany obraz.
c. Ciałka rogówkowe (fibrocyty) o kształcie wrzecionowatym w tym przekroju.
d. Błona włókien, które są przecięte podłużnie.
e. Przejście w twardówkę z bardziej wyróżniającym się układem włókien oraz otoczeniem przez grubszy nabłonek.
f. Małe naczynia krwionośne przechodzące blisko brzegu rogówki
4. Błona Descemeta.
5. Śródbłonek komory przedniej oka.

Warstwy rogówki

Rogówka składa się z pięciu warstw. W kolejności od przodu ku tyłowi są to:

• Nabłonek przedni rogówki (łac. epithelium anterius corneae) – składa się z 5–6 warstw nabłonka wielowarstwowego płaskiego nierogowaciejącego, nawilżanego przez łzy. Komórki tego nabłonka szybko się dzielą i łatwo regenerują. Pozostaje w łączności z nabłonkiem spojówki. Obecne są tu liczne zakończenia nerwowe (nocyreceptory).
• Blaszka graniczna przednia (łac. lamina limitans anterior corneae), inaczej błona Bowmana – złożona z nieregularnie rozmieszczonych włókien kolagenu, grubość 8–14 mikrometrów. Dobrze wykształcona m.in. u ludzi, bydła, a słabo u świń i koni.
• Istota właściwa rogówki (łac. substantia propria corneae). Jest najgrubszą warstwą rogówki. Buduje ją tkanka łączna włóknista, a między warstwami włókien obecne są korneocyty i leukocyty. Brak w niej naczyń krwionośnych.
• Blaszka graniczna tylna (łac. lamina limitans posterior corneae), inaczej błona Descemeta – jej urazy są odwracalne. Ma zdolność do odkształcania się, jest odporna na urazy mechaniczne i ulega regeneracji^[1]. Budujący ją kolagen tworzy charakterystyczne układy sześciokątne zbudowane z węzłów i odcinków międzywęzłowych.
• Nabłonek tylny rogówki (łac. epithelium posterius corneae) – składa się z jednej warstwy komórek wielobocznych (nabłonek jednowarstwowy płaski).

Przez powierzchnię rogówki do wnętrza organizmu mogą wnikać liczne substancje chemiczne podawane w postaci kropli do worka spojówkowego, np.: kokaina, atropina, ezeryna, pilokarpina, o czym świadczy ich oddziaływanie na źrenicę.

Ponadto w rogówce można wyróżnić rąbek rogówki (łac. limbus corneae).

Zdolność skupiająca

Rogówka silnie skupia promienie świetlne (ok. 43 D^[2]), bardziej niż soczewka (ok. 20 D^[2]). Jednak w przeciwieństwie do soczewki, siła skupiania promieni przez rogówkę jest stała (nie podlega regulacji).

Zobacz też

Zobacz hasło rogówka w Wikisłowniku

• ciecz łzowa
• stożek rogówki
• Cornea (czasopismo)
• zespół Harboyana