Robert Byrd

Robert Carlyle Byrd (ur. 20 listopada 1917 w North Wilkesboro jako Cornelius Calvin Sale Jr., zm. 28 czerwca 2010 w Falls Church) – amerykański polityk, przedstawiciel Partii Demokratycznej, członek Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych z 6. okręgu wyborczego Wirginii Zachodniej (1953–1959), senator Stanów Zjednoczonych z Wirginii Zachodniej (1959–2010), przewodniczący pro tempore (w latach 1989–1995, 2001, 2001–2003, 2007–2010), lider większości (w latach 1977–1981 i 1987–1989) i mniejszości (w latach 1981–1987), whip większości (w latach 1971–1977) Senatu Stanów Zjednoczonych.

Robert Carlyle Byrd

Data urodzenia	20 listopada 1917
Data śmierci	28 czerwca 2010
Lider większości Senatu Stanów Zjednoczonych
Okres	od 3 stycznia 1977 do 3 stycznia 1981
Przynależność polityczna	Partia Demokratyczna
Poprzednik	Mike Mansfield
Następca	Howard Baker
Okres	od 3 stycznia 1987 do 3 stycznia 1989
Poprzednik	Bob Dole
Następca	George J. Mitchell
Lider mniejszości Senatu Stanów Zjednoczonych
Okres	od 3 stycznia 1981 do 3 stycznia 1987
Poprzednik	Howard Baker
Następca	Bob Dole
Przewodniczący pro tempore Senatu Stanów Zjednoczonych
Okres	od 3 stycznia 1989 do 3 stycznia 1995
Poprzednik	John C. Stennis
Następca	Strom Thurmond
Okres	od 3 stycznia 2001 do 20 stycznia 2001
Poprzednik	Strom Thurmond
Następca	Strom Thurmond
Okres	od 6 czerwca 2001 do 3 stycznia 2003
Poprzednik	Strom Thurmond
Następca	Ted Stevens
Okres	od 3 stycznia 2007 do 28 czerwca 2010
Poprzednik	Ted Stevens
Następca	Daniel Inouye
Whip większości Senatu Stanów Zjednoczonych
Okres	od 3 stycznia 1971 do 3 stycznia 1977
Poprzednik	Ted Kennedy
Następca	Alan Cranston
Senator Stanów Zjednoczonych z Wirginii Zachodniej
Okres	od 3 stycznia 1959 do 28 czerwca 2010
Poprzednik	Chapman Revercomb
Następca	Carte P. Goodwin
Członek Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych z 6. okręgu wyborczego Wirginii Zachodniej
Okres	od 3 stycznia 1953 do 3 stycznia 1959
Poprzednik	Erland Harold Hedrick
Następca	John M. Slack Jr.

Był jednym z najwyżej postawionych i najbardziej wpływowych członków Partii Demokratycznej, a także najdłużej piastującym mandat senatorem USA (od roku 1959 do 2010)^[1], z racji swej imponującej wiedzy nazywany był „chodzącą encyklopedią”^[2]. W młodości był członkiem Ku Klux Klanu, następnie przyjął poglądy bardziej umiarkowane, uznał swoje członkostwo w KKK za „największy błąd swojego życia”, w 2008 roku poparł kandydaturę prezydencką Baracka Obamy.

Życiorys

Lata młodzieńcze i edukacja

Urodził się w 20 listopada 1917 w North Wilkesboro jako Cornelius Calvin Sale Jr^[3][4]. Jego matka, Ada Kirby Sale, zmarła w 1918 roku w wyniku grypy hiszpanki^[5]. Zgodnie z wolą matki ojciec (członek Ku Klux Klanu) przekazał dziecko swojej siostrze i jej mężowi, Vlurmie i Titusowi Daltonowi Byrdom^[6]. Cornelius Calvin Sale Jr zmienił wówczas swoje imię i nazwisko na Robert Carlyle Byrd^[7].

W wieku 24 lat wstąpił w szeregi Ku Klux Klanu^[8], w wieku 25 lat wystąpił z organizacji^[9]. Byrd był głową lokalnej organizacji KKK z tytułem „egzaltowanego cyklopa”^[10].

Wczesna kariera polityczna

W 1946 roku Byrd został członkiem Izby Reprezentantów Wirginii Zachodniej z ramienia Partii Demokratycznej, zasiadał w niej w latach 1947–1950^[11]. W 1950 roku został wybrany do Senatu Wirginii Zachodniej, był członkiem tego organu władzy w latach 1950–1952^[11].

Kiedy reprezentant 6. okręgu wyborczego stanu Wirginia Zachodnia w federalnej Izbie Reprezentantów E.H. Hedrick zrezygnował z walki o ponowną kadencję, aby wystartować w wyborach gubernatorskich, demokraci wysunęli jako kandydata na jego następcę stanowego senatora Byrda. Byrd wygrał wybory w 1952 roku i w Izbie Reprezentantów USA zasiadał w latach 1953–1959^[12].

Senat Stanów Zjednoczonych

W 1958 roku został wybrany do Senatu Stanów Zjednoczonych^[13]. Uzyskiwał reelekcję w 1964, 1970, 1976, 1982, 1988, 1994, 2000 i w 2006 roku^[13].

W roku 1960 w czasie prawyborów Partii Demokratycznej na stanowisko prezydenta USA poparł ówczesnego lidera większości w swej izbie Lyndona B. Johnsona^[14]. W 1964 roku, kiedy prezydent Johnson forsował ustawę o prawach obywatelskich, Byrd dołączył do sprzeciwiających się jej demokratów i wystąpił z obstrukcją parlamentarną (przemawiał przez 14 godzin)^[15].

W 1985 roku Kongres Stanów Zjednoczonych utworzył finansowane przez siebie stypendium im. Roberta C. Byrda^[16].

W styczniu 2006 roku Byrd był jednym z czterech demokratycznych senatorów, którzy głosowali za zatwierdzeniem kandydatury Samuela Alito na sędziego Sądu Najwyższego^[17]. Przedtem był jednym z czternastu demokratycznych i republikańskich senatorów, którzy poszli na kompromis w sprawie nominacji sędziowskich („Gang czternastu”)^[18]. Był ostrym krytykiem polityki zagranicznej administracji George’a W. Busha, a w szczególności wojny w Iraku^[19].

W maju 2008 poparł kandydaturę Baracka Obamy na Prezydenta USA^[20].

Śmierć i uroczystości pogrzebowe

27 czerwca 2010 roku Byrd trafił do szpitala Inova Fairfax Hospital^[21]. Zmarł następnego dnia w wieku 92 lat z przyczyn naturalnych^[22].

1 lipca 2010 trumna z ciałem Byrda została wystawiona na katafalku Lincolna w sali Senatu Stanów Zjednoczonych^[23]. Następnie ciało zostało przetransportowana do Kapitolu Wirginii Zachodniej, gdzie dzień później Byrd został pochowany. W uroczystości pogrzebowej wzięli udział m.in.: Barack Obama, Joe Biden, Joe Manchin, Harry Reid, Mitch McConnell, Nancy Pelosi, Jay Rockefeller, Nick Rahall i Bill Clinton^[24].