Reskrypt

Reskrypt (łac. rescriptum – odpowiedź pisemna) – w prawie rzymskim akt normatywny wychodzący z kancelarii cesarskiej (jeden z rodzajów cesarskich rozporządzeń zwanych constitutiones)^[1], będącym odpowiedzią cesarza na zapytania urzędników, sędziów lub osób prywatnych w kwestiach prawnych. Po skodyfikowaniu edyktu pretorskiego cesarz stał się viva vox iuris civilis (żywym głosem prawa cywilnego), a poprzez reskrypty dokonywał autentycznej interpretacji obowiązującego prawa. Odpowiedzi te były często elementem kształtującym nową praktykę sądową^[2], jak np. reskrypt Hadriana o zasadach oceny zeznań świadków w procesie rzymskim^[3]. Podobnie poprzez reskrypt Antoninus Pius zapewnił bezwzględną ochronę osobom powołanym do dziedziczenia na podstawie testamentu prawa pretorskiego, zaś Marek Aureliusz zapoczątkował nowy etap w rozwoju kompensacji^[4].

Reskrypt cesarza Józefa I

Obecnie reskrypt to jedno ze źródeł prawa kanonicznego. Wydaje go organ wykonawczy władzy kościelnej. Na jego podstawie udziela się przywileju lub dyspensy^[5].