Qazim Koculi

Qazim Koculi (ur. 14 kwietnia 1883 w Koculi jako Qazim Muhammed, zm. 2 stycznia 1943 we Wlorze) – osmański, następnie albański wojskowy. Premier Albanii w 1921 roku oraz minister robót publicznych kraju w 1924 roku.

Qazim Koculi

Qazim Koculi (lata 30. XX w.)
Data i miejsce urodzenia	14 kwietnia 1883 Koculi
Data i miejsce śmierci	2 stycznia 1943 Wlora
Premier Albanii
Okres	od 6 grudnia 1921 do 6 grudnia 1921
Poprzednik	Pandeli Evangjeli
Następca	Hasan Prishtina
Sołtys Brataja
Okres	od ? do 1917
Minister robót publicznych Albanii
Okres	od 16 czerwca 1924 do 24 grudnia 1924

Życiorys

Studiował w osmańskiej akademii wojskowej Kara Harp Okulu, którą ukończył w stopniu podporucznika (teğmen)^[1][2]. Służył w osmańskiej marynarce wojennej, gdzie został awansowany do stopnia porucznika (üsteğmen)^[1][2].

W 1911 walczył w bitwie morskiej pod Prewezą; odmówił wykonania rozkazu poddania się włoskiej flocie^[1]. Za niewykonanie tego rozkazu wydano za nim nakaz aresztowania; Koculi schronił się w Argentynie, gdzie przebywał do 1912 roku^[1].

Podczas I wojny światowej pełnił funkcję sołtysa wsi Brataj do 1917 roku, następnie w latach 1918–1919 był zastępcą prefekta Tepeleny^[3][1][2]. W styczniu 1920 roku uczestniczył w kongresie w Lushnji jako delegat Wlory^[4][2].

Dowodził wojskami albańskimi w bitwie o Wlorę; 3 września 1920 przejęły one miasto z rąk włoskich^[3][5][6][2]. Pełnił następnie funkcję prefekta Wlory od 29 maja 1920 do 1921 roku^[3][6].

5 kwietnia 1921 roku został wybrany do Rady Narodowej Albanii, reprezentując Partię Ludową (Partia Popullore)^[6]. 6 grudnia 1921 roku został mianowany premierem Albanii, jednaki zrzekł się tej funkcji już tego samego dnia^{[3][7][8][9][10][11]}; funkcję premiera Albanii właściwie pełnił przez 12 godzin, został uznany za najkrócej urzędującego premiera w historii tego kraju^[12].

Od 16 czerwca do 24 grudnia 1924 był ministrem robót publicznych Albanii w rządzie Fana Nolego^{[13][14][6][15]}. Jako minister, we wrześniu 1924 powołał komisję do przygotowania ustawy o reformie rolnej, która ostatecznie nie doszła do skutku^[16]. Z powodu dojścia Ahmeda Zogu do władzy, Koculi opuścił Albanię^[6][2]. Na emigracji spędził kilkanaście lat w państwach Europy Zachodniej, gdzie kierował albańskimi antyzogistycznymi organizacjami, między innymi w roku 1925 w Wiedniu współzałożył Komitet Narodowo-Rewolucyjnego KONARE^[17][18].

Podczas włoskiej okupacji Albanii wstąpił do Albańskiej Partii Faszystowskiej^[19][6][18]. Zlecono mu organizowanie nieregularnych sił w okolicach Wlory w celu rozbicia albańskich partyzantów^[20]. Mustafa Kruja, ówczesny szef rządu Albanii, prawdopodobnie potajemnie zlecał Koculiemu tworzenie ruchu oporu^[21].

Okoliczności śmierci Koculiego nie są do końca jasne; możliwe, że został zabity przez Hasana Alię na rozkaz Włochów^[22][23]. Według innej wersji został zabity przez komunistycznych partyzantów na obrzeżach Wlory po jej zdobyciu^[24]; prawdopodobnie Koculi został zabity za zdradę stanu^[25][26]. Według władz komunistycznych wpływ na zabójstwo Koculiego mogły mieć również władze włoskie, które nie darzyły go zaufaniem, nawet po inwazji na Albanię w 1939 roku^[27]. Na rozkaz gubernatora Protektoratu Albanii Francesco Jacomoniego, wydano nakaz ukarania osób zaangażowanych w zabójstwo Koculiego; premier Albanii Mustafa Kruja podał swój rząd do dymisji dnia 13 stycznia 1943^[19][6][28].

Został pochowany dwa dni później, 4 stycznia 1943 w swojej rodzinnej wiosce Koculi, jego grób znajduje się tu do dziś^[2].

Życie prywatne

Był synem Muhameta Koçiu i Qamo Hysni Koculi^[2].

Qazim Koculi był w związku małżeńskim z Refije Aliu Koculi, z którą miał syna Kujtima i córkę Nurije^[2].

Przypisy

1. Elsie 2012 ↓, s. 240.
2. Qafoku 2017 ↓, s. 72.
3. Dervishi 2012 ↓, s. 153.
4. Pearson 2004 ↓, s. 145.
5. Pearson 2004 ↓, s. 146, 149–150, 181, 234.
6. Elsie 2012 ↓, s. 241.
7. Pearson 2004 ↓, s. 181.
8. Fischer 2012 ↓, s. 31–32.
9. Elsie 2012 ↓, s. 134, 241.
10. Qafoku 2017 ↓, s. 64, 68, 70, 72–73.
11. Qeveritë Shqiptare. shtetiweb.org. (alb.).
12. Qafoku 2017 ↓, s. 72–73.
13. Pearson 2004 ↓, s. 224, 225.
14. Dervishi 2012 ↓, s. 18.
15. Qafoku 2017 ↓, s. 74.
16. Austin 2012 ↓, s. 62.
17. Pearson 2004 ↓, s. 241, 412.
18. Qafoku 2017 ↓, s. 75.
19. Pearson 2006 ↓, s. 234.
20. Pearson 2006 ↓, s. 7.
21. Qafoku 2017 ↓, s. 76, 79.
22. Pearson 2004 ↓, s. 225, 233–234.
23. Qafoku 2017 ↓, s. 76–77.
24. Qafoku 2017 ↓, s. 76.
25. Pearson 2006 ↓, s. 233–234.
26. Qafoku 2017 ↓, s. 77.
27. Qafoku 2017 ↓, s. 76–78.
28. Qafoku 2017 ↓, s. 79.

Bibliografia

• OwenO. Pearson OwenO., Albania and King Zog: Independence, republic and monarchy 1908–1939, Londyn, Nowy Jork: I.B. Tauris, 2004, ISBN 1-84511-013-7.
• OwenO. Pearson OwenO., Albania in occupation and war: From fascism to communism, Londyn, Nowy Jork: I.B. Tauris, 2006, ISBN 1-84511-014-5.
• RobertR. Austin RobertR., Founding a Balkan state: Albania’s experiment with democracy, 1920–1925, Toronto: University of Toronto, 2012, ISBN 978-1-4426-4435-9.
• KastriotK. Dervishi KastriotK., Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet, 2012, ISBN 978-99943-56-22-5.
• Bernd JurgenB.J. Fischer Bernd JurgenB.J., King Zog and the struggle for stability in Albania, Tirana: Albanian Institute for International Studies, 2012, ISBN 978-99956-809-6-1.
• RobertR. Elsie RobertR., A Biographical Dictionary of Albanian History, Londyn: I.B. Tauris, 2012, ISBN 978-1-78076-431-3.
• RolandR. Qafoku RolandR., Historia e 33 kryeministrave të Shqipërisë nga Ismail Qemali te Edi Rama, Tirana: Onufri, 2017, ISBN 978-9928-226-63-1.