Pytony

Pytony (Pythonidae) – rodzina węży z kladu Alethinophidia. Tradycyjnie klasyfikowane jako podrodzina dusicieli; z analiz filogenetycznych wykorzystujących dane molekularne nie wynika jednak jednoznacznie, że podrodziny Boinae i Erycinae są bliżej spokrewnione z pytonami niż z wężami z kladu Caenophidia (m.in. połozowatymi, zdradnicowatymi i żmijowatymi)^[1][2][3]. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Pyrona, Burbrinka i Wiensa (2013) wykazała, że dusiciele i pytony są bliżej spokrewnione ze sobą nawzajem niż z Caenophidia; jednocześnie jednak z analizy tej wynika, że pytony i dusiciele nie tworzą kladu, do którego nie należałyby także tarczogonowate, tęczowcowate, rodziny Anomochilidae i Cylindrophiidae oraz rodzina/podrodzina Loxocemidae/Loxoceminae^[4]. Tym samym istnieje ryzyko, że włączenie pytonów do rodziny dusicieli uczyniłoby tę rodzinę parafiletyczną; stąd też obecnie pytony częściej są klasyfikowane jako odrębna rodzina^[1][2][5][4]. Analizy filogenetyczne sugerują szczególnie bliskie pokrewieństwo pytonów z rodzinami tęczowcowatych i Loxocemidae^[1][2][3][4].

Ten artykuł dotyczy rodziny węży. Zobacz też: inne znaczenia słowa „Pyton”.

Pytony

Pythonidae
Fitzinger, 1826
Pyton zielony
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	łuskonośne
Podrząd	węże
Infrarząd	Alethinophidia
Rodzina	pytony
Typ nomenklatoryczny
Python Daudin, 1803
Rodzaje
11 rodzajów – zobacz opis w tekście

Pytony (z wyjątkiem gatunków z rodzaju Aspidites) mają receptory wrażliwe na podczerwień w rowkach na górnej wardze pod nozdrzami, które pozwalają im wykrywać promieniowanie cieplne; to pomaga im zlokalizować pobliską zdobycz, zwłaszcza ciepłokrwiste ssaki. Tradycyjnie uznawane za niejadowite; badania Frya i współpracowników (2005) wykazały, że wszystkie węże, w tym pytony, pochodzą od przodka zdolnego do wytwarzania jadu^[6]. Późniejsze badania Frya i współpracowników (2013) dowiodły też, że pytony wytwarzają niewielkie ilości toksyn obecnych także w jadzie węży z kladu Caenophidia^[7]. W odróżnieniu od dusicieli pytony są jajorodne.

Przedstawiciele rodziny żyją w Afryce, Azji i Australii.

Według The Reptile Database, obecnie (2025) rodzina liczy 38 gatunków zgrupowanych w 11 rodzajach^[8]:

• Antaresia Wells & Wellington, 1984
• Apodora Kluge, 1993 – jedynym przedstawicielem jest Apodora papuana (Peters & Doria, 1878)
• Aspidites Peters, 1877
• Bothrochilus Fitzinger, 1843 – jedynym przedstawicielem jest Bothrochilus boa (Schlegel, 1837) – pyton obrączkowy
• Leiopython Hubrecht, 1879
• Liasis Gray, 1842
• Malayopython Reynolds, Niemiller & Revell, 2014
• Morelia Gray, 1842
• Nyctophilopython Wells & Wellington, 1985 – jedynym przedstawicielem jest Nyctophilopython oenpelliensis (Gow, 1977)
• Python Daudin, 1803
• Simalia Gray, 1849