Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pyszczak, gębacz – nazwa stosowana w odniesieniu do ryby (głównie z rodziny pielęgnicowatych), która inkubuje (wylęga) ikrę we własnej jamie gębowej, a dokładniej w worku gardzielowym. Początkowo nazwa pyszczak była stosowana jedynie do gatunków pielęgnic (głównie afrykańskich tilapii[1] sensu lato), których samice inkubowały ikrę w pysku, a nazwą gębacz określano ryby z rodzaju Haplochromis[2][1][3]. Inkubację w pysku zaobserwowano również u gatunków z innych rodzin, a także u samców niektórych gatunków (m.in. samce z rodziny Ariidae[4]).
.jpg)
Nazwą pyszczaki[5] lub pyszczakowce[2] określano też głębinowe ryby żabnicokształtne wyodrębniane w podrzędzie Ceratioidei (matronicowce).
Osobnik inkubujący (zazwyczaj samica) nie pobiera w tym czasie pokarmu[1]. Wyjątek stanowią: pyszczak hełmiasty, pielęgnica brabancka Duboisa i pielęgnica brabancka Moora, które potrafią pobierać pokarm nie wypuszczając ikry (lub młodych) z pyska. Taka specjalizacja rozrodcza pozwala na zmniejszenie liczby składanych jaj do kilkudziesięciu, a nawet do kilkunastu sztuk. Jaja, a później młode ryby ukryte w pysku rodzica nie są narażone na ataki drapieżników, tym samym ich szanse na przeżycie znacznie rosną. Opiekę nad ikrą i narybkiem pełni zwykle samica. Samce wielu gatunków zajmują się w tym czasie ochroną zajmowanego terytorium, często wykazując przy tym dużą agresję. U niektórych gatunków samce aktywnie włączają się do bezpośredniej opieki nad potomstwem, włącznie z inkubacją ikry (np. Limnochromini).
Oprócz tej – najwyżej rozwiniętej formy rozrodu u ryb jajorodnych – u pyszczaków zaobserwowano takie elementy zachowań społecznych, jak hierarchia zależności pomiędzy członkami grupy oraz pozycja najsilniejszego osobnika na określonym terytorium. Pyszczaki są gatunkami o bardzo różnorodnym wyglądzie, zachowaniu i preferencjach żywieniowych.
Pyszczakami są wszystkie endemiczne pielęgnice z jeziora Niasa (Malawi) i Jeziora Wiktorii, niemal połowa pielęgnic z jeziora Tanganika i wszystkie tilapie z rodzajów Oreochromis, Sarotherodon, Iranocichla, Tristramella[6] i Stomatepia[7].
Do pyszczaków jeziora Tanganika zalicza się między innymi ryby z rodzajów:
Poza rodziną pielęgnicowatych taką formę opieki nad potomstwem podejmują przedstawiciele innych rodzin, przy czym u jednych robią to samice, a u innych samce:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
