Psychotyczność

Psychotyczność – w psychologii oznacza cechę osobowości związaną z niską wrażliwością na normy społeczne i wysoką impulsywnością. W założeniu autora, wysoka psychotyczność miała wiązać się z objawami psychiatrycznymi – psychotycznym, psychopatycznym lub schizofrenicznym funkcjonowaniem. Za wymiar przeciwny psychotyczności można uznać uspołecznienie, konwencjonalność, konformizm i altruizm.

Pojęcie to wprowadził Eysenck w teorii temperamentu PEN. Eysenck nie zdefiniował psychotyczności wprost, ponieważ opierał się na wynikach analizy czynnikowej, która wykrywa korelacje ateoretycznie i empirycznie, przedstawił jednak jej określoną interpretację wiążącą ją z różnymi aspektami funkcjonowania charakteryzującego się niekonwencjonalnością i niedostosowaniem społecznym^[1].

Psychotyczność koreluje ujemnie z czynnikami takimi jak ugodowość i sumienność w innym popularnym modelu czynnikowym cech osobowości, tzw. Wielkiej Piątce^[2].

Psychotyczność składa się według Eysencka z następujących cech składowych^[3]:

• agresja
• chłód emocjonalny
• egocentryzm
• impulsywność
• aspołeczność
• brak empatii
• twórczość (kreatywność)

Późniejsze badania wykazały, że psychotyczność jest najmniej spójnym i rzetelnym czynnikiem w modelu PEN^[1][4], i nie koreluje silnie z dysfunkcyjną impulsywnością^[5], psychopatologią ani schizofrenią^{[1][6][7][8][9]}.