Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przyjaźń[1][2], także pomnik Przyjaźni Polsko-Radzieckiej[3][4] – socrealistyczna rzeźba dłuta Aliny Szapocznikow[1].
 Rzeźba wystawiona przed aukcją w siedzibie domu aukcyjnego Desa Unicum przy ul. Pięknej 1A w Warszawie (2019) | |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania |
1953–1954 |
| Medium | |
| Wymiary |
2,78 m |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Rzeźba powstała w ramach ogłoszonego w 1953 konkursu na pomnik Przyjaźni Polsko-Radzieckiej dla Pałacu Kultury i Nauki (PKiN) w Warszawie, po powrocie artystki z Paryża. Pierwsze miejsce zajęła praca Magdaleny Więcek, ale zrealizowano projekt Szapocznikow[1].
Odlana w 1954 z patynowanego brązu rzeźba ma wysokość 2,78 m[2]. Przedstawia dwóch mężczyzn w przyjacielskim uścisku trzymających w rękach nierozwinięty sztandar[5].
W 1955 rzeźbę ustawiono w holu głównym gmachu (od strony ul. Marszałkowskiej), na wprost wejścia[6][1]. Została umieszczona pod ścianą na niewysokim cokole[1]. Pierwotnie w holu planowano ustawienie posągu Mikołaja Kopernika, ale ostatecznie, wraz z posągiem Adama Mickiewicza, został on ustawiony przed wejściem do gmachu[1].
W 1992 dyrektor PKiN Waldemar Sawicki podjął decyzję o zezłomowaniu Przyjaźni, która była kojarzona z poprzednim systemem[1][5]. Ponieważ rzeźba nie mieściła się w drzwiach, odłączono od niej ręce mężczyzn ze sztandarem[1]. Została przekazana nieodpłatnie właścicielowi przedsiębiorstwa, które przeprowadzało demontaż, zamiast pieniędzy za wykonaną usługę[5] Ten nie zezłomował jej jednak, ale ustawił na terenie swojej posesji w podwarszawskim Józefowie[1][5].
Po wpisaniu Pałacu Kultury i Nauki do rejestru zabytków (2007) stołeczny konserwator zabytków zwrócił się do niego o zwrot rzeźby będącej częścią oryginalnego wystroju gmachu; chciał ją również odzyskać zarząd miejskiej spółki zarządzającej PKiN[5]. Odkupieniem dzieła było z kolei zainteresowane Muzeum Sztuki Nowoczesnej[5]. Jednak jej właściciel odmówił[5]. Według innego źródła przez lata nikt nie był zainteresowany rzeźbą; nie upomniało się o nią ani żadne muzeum, ani Pałac Kultury i Nauki[6].
W marcu 2019 właściciel zdecydował się na wystawienie niekompletnej rzeźby (bez rąk i sztandaru, których nie udało się odnaleźć) na aukcji zorganizowanej przez dom aukcyjny Desa Unicum[2][5]. Zarząd PKiN żądał wycofania Przyjaźni ze sprzedaży i jej zwrotu, jednak Desa Unicum uznała te żądania za bezpodstawne[6][7]. Podczas warunkowej aukcji rzeźba osiągnęła cenę 1,7 mln zł[8]. W nocy po aukcji została przewieziona do zewnętrznego magazynu Desy Unicum, gdzie miała oczekiwać na wyjaśnienie jej sytuacji prawnej[8].
Od 2024 prezentowana w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie jako element wystawy stałej[9].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
