Przygody Tomka Sawyera

Przygody Tomka Sawyera (tytuł oryginalny: The Adventures of Tom Sawyer) – powieść dla młodzieży amerykańskiego pisarza Marka Twaina z 1876 roku; pierwsze polskie wydanie – rok 1901.

Ten artykuł dotyczy powieści. Zobacz też: inne znaczenia tego terminu.

Przygody Tomka Sawyera

The Adventures of Tom Sawyer

Ilustracja z pierwszego wydania książki z 1876 roku
Autor	Mark Twain
Typ utworu	powieść satyryczna
Wydanie oryginalne
Miejsce wydania	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Data wydania	1876
Wydawca	American Publishing Company
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1901
poprzednia brak następna Przygody Hucka Finna

Akcja całej powieści toczy się w miasteczku St. Petersburg (pierwowzorem powieściowego miasta jest Hannibal^[1]) nad rzeką Missisipi i najbliższej okolicy. Tomek jest sierotą, opiekuje się nim ciotka Polly. W domu mieszka z ciotką, młodszym przyrodnim bratem Sidem i kuzynką Mary. W powieści, której głównym wątkiem są przygody chłopca w małym miasteczku, Mark Twain ukazuje ówczesne życie (połowa XIX wieku) i obyczajowość.

Kontynuacjami Przygód Tomka Sawyera są:

• Przygody Hucka Finna (1884)
• Tomek Sawyer za granicą (1894)
• Tomek Sawyer detektywem (1896)

Mark Twain nie dokończył kilku planowanych powieści o przygodach Tomka. Były to:

• Schoolhouse Hill (6 rozdziałów) - znalazły się w wydanej pośmiertnie powieści Tajemniczy przybysz(inne języki) (1916)
• Huck Finn and Tom Sawyer among the Indians
• Huck Finn
• Tom Sawyer’s Conspiracy
• Tom Sawyer’s Gang Plans a Naval Battle

Polskie przekłady

• Helena Ros (1901)
• Janosz Biliński (1925)
• Marceli Tarnowski (1933)
• Kazimierz Piotrowski (1953)
• Jarosław Sokół (1996)
• Agnieszka Kuligowska (1996)
• Rafał Dawidowicz (1997)
• Włodzimierz Grabowski (1998)
• Zbigniew Batko (2002)
• Paweł Łopatka (2004)
• Małgorzata Pawlak (2005) pod tyt. Przygody Tomka Sawyera: adaptacja powieści Marka Twaina przeznaczona dla młodych czytelników
• Paweł Beręsewicz (2006)
• Aleksandra Lemiszewska (z francuskiego, 2006) pod tyt. Przygody Tomka Sawyera: na podstawie powieści Marka Twaina / adapt. tekstu Anne Françoise Loiseau

Porównanie przekładów 'wyrazów nieodpowiednich' ukazało się w tomie Między tekstem a kulturą: Z zagadnień przekładoznawstwa^[2].

Adaptacje filmowe powieści

• Tom Sawyer, film z 1907 roku, film niemy wyprodukowany w Kalem Studios
• Tom Sawyer, film z 1930 roku, w roli Tomka Sawyera: Jackie Coogan
• Przygody Tomka Sawyera, film z 1938 roku
• Festiwal bajek (Przygody Tomka Sawyera - odcinek 18) – amerykański serial animowany z 1972 roku
• Tomek Sawyer, film musical z 1973 z udziałem Jodie Foster
• Tomek Sawyer, inny film z 1973 udziałem Buddy'ego Ebsena
• Przygody Tomka Sawyera (Tom Sawyer no boken), japoński serial animowany z 1980 roku.
• Przygody Tomka Sawyera i Hucka Finna, film radziecki z 1981 roku (reż. Stanisław Goworuchin).
• Tom i Huck, film z 1995 roku z udziałem Jonathan Taylor Thomas i Brad Renfro.
• Tomek Sawyer, film animowany z 2000 roku, w którym występują antropomorficzni bohaterowie – zwierzęta.
• Tom Sawyer & Huckleberry Finn, film fabularny z 2014 roku, reż. Jo Kastner.