Przeźmierowo

Przeźmierowo – wieś sołecka^[4] położona w zachodniej Polsce, leży w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Tarnowo Podgórne. Przez Przeźmierowo przebiega droga krajowa nr 92. Ze wschodu przylega do wsi teren Portu lotniczego Poznań-Ławica, a od zachodu do lasku przeźmierowskiego^[5]. Miejscowość zalicza się do aglomeracji poznańskiej.

Ten artykuł dotyczy miejscowości. Zobacz też: Przeźmierowo (gromada).

Przeźmierowo

wieś
Ulica Rynkowa – główny trakt miejscowości
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	poznański
Gmina	Tarnowo Podgórne
Liczba ludności (2019)	6571[1]
Strefa numeracyjna	61
Kod pocztowy	62-081[2]
Tablice rejestracyjne	PZ, POZ
SIMC	0597392
Położenie na mapie gminy Tarnowo Podgórne Przeźmierowo
Położenie na mapie Polski Przeźmierowo
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Przeźmierowo
Położenie na mapie powiatu poznańskiego Przeźmierowo
52°25′33″N 16°47′07″E[3]

Nieistniejący już Dom Katolicki, ufundowany w znacznej części przez kalwinistę, właściciela Baranowa Antoniego Kawczyńskiego

Stosunkowo duża liczba mieszkańców w porównaniu do niewielkiej powierzchni, na której rozciąga się osiedle podmiejskie sprawia, że Przeźmierowo stanowi jedną z największych i najgęściej zaludnionych wsi w województwie wielkopolskim^[6].

Na północno-zachodniej części Przeźmierowa znajduje się Osiedle Ptasie.

Historia

Nazwa wywodzi się od imienia Przezmir zapisanego w XII wieku. Jeden z zapisów nazwy brzmiał Przezmirowo^[7][8].

Kupione w 1538 r. przez Wincentego Kierskiego jako pustkowie^[9].

W latach trzydziestych XX wieku zaprojektowano tu jedno z pierwszych osiedli podmiejskich Poznania o nazwie Przeźmierów. Teren należał do dóbr Plucińskich ze Swadzimia, a projekt zakładał budowę domów na obszarze pomiędzy obecnymi ulicami Dąbrowskiego i Bukowską (północ-południe), folwarkiem Baranowo i Ławica na wschodzie oraz terenami Wysogotowa na zachodzie. 8 kwietnia 1932 wydano decyzję o parcelacji około tysiąca działek budowlanych pod planowane osiedle. 29 września 1933 Urząd Wojewódzki wydał zgodę na zmianę użytkowania majętności leśnej Swadzim i stworzenie osiedla mieszkaniowego. W centrum zaprojektowano boisko, szkołę (z drugim boiskiem), kościół i rynek. Wokół tego założenia rozlokowano ekskluzywną dzielnicę willową, dzielnicę leśną, przemysłową, park i cmentarz. Pełną realizację tego projektu przerwały działania II wojny światowej (Niemcy nadali wsi okupacyjną nazwę Neusiedeln^[10]). Obecnie czytelne są tylko fragmenty założenia, które można przyrównać do amerykańskich urban village^[11].

Powierzchnia i ludność

W 2019 r. miejscowość ta liczyła 6571 mieszkańców^[1]. Powierzchnia sołectwa obejmuje 3,612 km², co daje gęstość zaludnienia rzędu 1819 osoby/km²^[12].

Obiekty

W Przeźmierowie znajdują się między innymi: Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera, kościół pw. św. Antoniego Padewskiego, Park im. Stanisława Kanikowskiego, Centrum Kultury Gminnego Ośrodka Kultury SEZAM, Rynek, Pasaż w Przeźmierowie, oraz sławna giełda samochodowa. W granicach Przeźmierowa znajduje się również tor samochodowy Tor Poznań oraz port lotniczy Poznań-Ławica. W Przeźmierowie działa klub lekkoatletyczny UKS Sprint Przeźmierowo.

Na północ od Przeźmierowa wypływa rzeczka Przeźmierka.

Ludzie związani z Przeźmierowem

• Włodzimierz Krynicki^[13][14] – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, weteran Powstania Wielkopolskiego, właściciel willi przy ul. Leśnej 37 w Przeźmierowie
• Alfreda Markowska zwana Nońcią^[15][16] – polska Cyganka, nazywana romską Sendlerową, bohaterka II Wojny Światowej odznaczona wysokim polskim medalem, uratowała około pięćdziesięcioro dzieci romskich i żydowskich, m.in. poetę Karola Parno Gierlińskiego, rodziców Romana Chojnackiego – prezesa Związku Romów w Polsce w Szczecinku
• Henryk Edward Bakalarczyk pseud. "Gida"^[17][18] (1948-2019) –artysta, plastyk, malarz, metaloplastyk, rzeźbiarz, członek Związku Polskich Artystów Rzeźbiarzy, członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Biograficznego w Cambridge, założyciel i pierwszy prezydent Poznańskiego Klubu Międzynarodowej Federacji Kiwanis, współtwórca ART GALLERY GIDA Ateleir przy ul. Leśnej 64, syn prof. Jana Bakalarczyka, ojciec Huberta Bakalaczyka
• Jacek Hałas^[19] – absolwent Akademii Sztuk Pięknych, muzyk, śpiewak, tancerz, współtwórca formacji folkowych (Bractwo Ubogich, Muzykanci, Ket Jo Barat, Lautari, Kwartet Wiejski, Nomadzi Kultury), projektów artystycznych (Poznański Dom Tańca, Tikkun, the Book) oraz teatralnych (z Teatrem Strefa Ciszy, Cinema, Schola Węgajty), popularyzator wiedzy na temat folkloru
• prof. n. med. Zdzisław Huber^[20] (1930-2011) – lekarz medycyny, pracownik naukowy, neurochirurg, epileptolog, neurolog, psychiatra, neurofizjolog, autor ponad 250 publikacji naukowych z dziedziny neurochirurgii, epileptologii, neurologii, psychiatrii i neurofizjologii, malarz, pisarz, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu „Polonia Restituta”, Złotym Krzyżem Zasługi, Honorowym Odznaczeniem Polskiego Czerwonego Krzyża oraz tytułem „Przyjaciel Dziecka” Polskiego Towarzystwa Dzieci
• Stefan Gąsiorowski^[21] (1878-1951) – inicjator budowy i współfundator Schroniska Księgarza Polskiego przy ulicy Leśnej 62 w Przeźmierowie, prezes Stowarzyszenia Księgarzy Polskich, księgarz, wydawca, bibliofil, syn Kazimierza Gąsiorowskiego, pracownik Drukarni Hermanna Schwantesa i Drukarni Księgami św. Wojciecha w Poznaniu
• Maria Apolinarska^[22] – nauczycielka w szkołach: w Przeźmierowie i Lusowie, w latach 1949-76 dyrektorka Szkoły Podstawowej w Przeźmierowie, uhonorowana statuetką i tytułem Aktywny Lokalnie
• Bohdan Smoleń^[23] – filantrop, założyciel Fundacji Stworzenia Pana Smolenia aktor, piosenkarz, satyryk, artysta kabaretowy, członek kabaretu "Tey"
• dr Gabriela Dziamska-Lenart^[24] – językoznawczyni związana z Instytutem Filologii Polskiej (Zakład Frazeologii i Kultury Języka Polskiego, Pracownia Leksykograficzna) Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, wykładowczyni na Uniwersytecie im. Adama Mackiewicza w Poznaniu
• prof. Aurelia Anna Nowicka^[25][26]– polska prawnik, profesor nauk prawnych, specjalizująca się w prawie cywilnym, prawie prywatnym międzynarodowym, prawie Unii Europejskiej oraz prawie własności intelektualnej, nauczycielka akademicka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Janina Wanda Sulerzyska-Głogowska^[27] (1886-1973) – arystokratka, działaczka oświatowa, nauczycielka, właścicielka przedwojennej 6-klasowej Prywatnej Szkoły Powszechnej przy ul. św. Marcin w Poznaniu, wykładowczyni historii, religii, języków: polskiego, francuskiego, współautorka podręcznika Pisownia polska w ćwiczeniach z zastosowaniem najnowszych zasad: stopień średni (1919), autorka Jak pisać bezbłędnie? zasady pisowni: pospolite błędy językowe (Poznań 1923)
• Tadeusz Głogowski^[28] – działacz Komitetu Urządzania Przeźmierowa, filolog germański, wykładowca Państwowego Gimnazjum i Liceum im. Jana Kantego w Poznaniu, nauczyciel fizyki, organizator szkolnictwa powszechnego w Gorzowie, lektor języka niemieckiego w Wyższej Szkole Rolniczej w Poznaniu, darczyńca fisharmonii w nieistniejącym już kościele w Przeźmierowie
• Stefan Siebert^[29] – społecznik, radny, członek Rady Sołeckiej Przeźmierowa, organizator imprez rekreacyjno-sportowych dla młodzieży i dorosłych na terenie gminy, przewodniczący Społecznego Komitetu Budowy Hali Sportowej i Komitetu Budowy Zespołu Boisk Sportowych przy Szkole Podstawowej w Przeźmierowie, odznaczony honorem "Zasłużony Dla Gminy Tarnowo Podgórne", znacząco przyczynił się do rozwoju sieci telefonicznej Przeźmierowa, Baranowa i Wysogotowa.
• Roman Kanikowski^[30] – wilnianin, urzędnik państwowy
• Stefan Wiśniewski^[30] – złotnik i mistrz Polski w boksie
• Jan Witajewski^[30] – stolarz, przedsiębiorca
• Pawła Kolasiński^[30] – kotlarz
• Edmund Hołodyński^[30] – znany pilot-oblatywacz, architekt i budowniczy
• Janina Stroińska-Pelczar^[31] – nauczycielka, malarka, popularyzatorka wiedzy o polszczyźnie, członkini zespołu redakcyjnego lokalnych pism: bezpłatnego miesięcznika Przeźmierka i Głosu świętego Antoniego - miesięcznika parafii pw. św. Antoniego Padewskiego, autorka podręczników, opracowań i pomocy dydaktycznych dla szkół podstawowych i średnich

Komunikacja

Położona około 10 km od centrum miejscowość połączona jest z miastem przez linie autobusowe podmiejskie obsługiwane przez Przedsiębiorstwo Komunikacyjne TPBUS Tarnowo Podgórne:

• linie dzienne

803 Ogrody ↔ Junikowo

802 Ogrody ↔ Tarnowo Podgórne Centrum

804 Ogrody ↔ Sierosław Działki

• linie nocne:

241 (weekendowa) Poznań Główny ↔ Tarnowo Podgórne Centrum

Główną oś komunikacyjną stanowi ulica Rynkowa, odkąd w latach 70. zmodernizowano drogę krajową nr 92 i połączono ją z Szosą Bukowską.

Wiązało się to z koniecznością osuszenia trzęsawisk w okolicach dzisiejszego Parku im. Stanisława Kanikowskiego^[32].

Galeria

• 
  Willa pułkownika Włodzimierza Krynickiego przy ulicy Leśnej 37 w Przeźmierowie
• 
  Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera w Przeźmierowie
• 
  Rynek
• 
  Rynek
• 
  Kościół
• 
  Broszury reklamujące Przeźmierowo jako podmiejskie letnisko
• 
  Reklama z lat 30. poprzedniego wieku
• 
  Północna część ulicy Rynkowej przed modernizacją drogi krajowej nr 92 i połączeniem z tzw. Szosą Bukowską
• 
  Dzieci na tle nieistniejącego już przystanku PKS-u przy ul. Rynkowej