President Masaryk

President Masaryk – monitor rzeczny, największy okręt istniejącej w latach 1918-1959 czechosłowackiej marynarki wojennej.

President Masaryk

Klasa	monitor rzeczny
Historia
Stocznia	Škoda (projekt) Stocznia rzeczna w Komarnie (budowa)
Początek budowy	sierpień 1929
Wodowanie	19 października 1930
Czechosłowacka Marynarka Wojenna
Nazwa	„President Masaryk”
Wejście do służby	13 sierpnia 1932
Kriegsmarine
Nazwa	„Bechelaren”
Wejście do służby	1939
Wycofanie ze służby	1945
Los okrętu	wycofany ze służby
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	214 ton
Długość	47,5 m
Szerokość	6 m
Zanurzenie	1,07 m
Napęd
dwie turbiny parowe Škoda o łącznej mocy 2300 KM (1692 kW) dwa silniki wysokoprężne MWM o łącznej mocy 1800 KM (1324 kW) (od 1943 roku)
Prędkość	31 km/h (16,74 w.)
Uzbrojenie
w roku 1939: 4 działa kal. 66 mm L/35 Škoda vz. 30 (podwójnie sprzężone w wieżach), 4 ciężkie karabiny maszynowe vz. 7/24 kal. 7,92 mm, 10 min w roku 1945: 2 działa okrętowe 88 mm, 1 działko 3,7 cm FlaK 37, 5 działek przeciwlotniczych 2 cm Flak 38
Opancerzenie
10 mm (burty), 5 mm (pokład), 8 mm (wieże)
Załoga	38 ludzi

Budowa i historia

Koncepcja powstania okręty powstała w latach dwudziestych i wzorowana była na istniejących tego typu okrętach w flotyllach rzecznych Węgier, Rumunii i Jugosławii. Projekt okrętu powstał w koncernie Škoda a budowę rozpoczęto w 1929 roku w stoczni rzecznej w Komornie. Przy budowę uczestniczyła także huta Poldi w Kladnie, gdzie wyprodukowano opancerzenie okrętu. Okręt został zwodowany 19 października 1930 roku, a budowę ukończono w sierpniu 1932 roku^[1]. Wcielony wtedy został w czechosłowackiej marynarki wojennej i rozpoczął służbę na Dunaju.

Po zajęciu Czechosłowacji przez Niemcy, okręt został przejęty przez Niemcy, otrzymał wtedy nazwę „Bechelaren” i wszedł w skład niemieckiej flotylli rzecznej na Dunaju. Stacjonował w porcie w Linz. W 1941 roku został przebazowany do Jugosławii, gdzie pełnił służbę patrolowa i konwojował statki.

W 1943 roku powrócił do Linzu, gdzie przeszedł modernizację, przede wszystkim zmieniono system napędowy zastępując turbiny parowe, dwoma silnikami wysokoprężnymi oraz wyposażono go w działka przeciwlotnicze. Następnie pełnił służbę na dolnym Dunaju. Wziął wtedy udział w walkach z radzieckimi okrętami rzecznymi. W 1945 roku wobec braku amunicji do działa kal. 66 mm, usunięto z okrętu wieże z działami kal. 66 mm, a w to miejsce wstawiono pojedyncze działa morskie kal. 88 mm osłonięte jednie tarczami pancernymi^[2].

W dniu 11 maja 1945 roku okręt został przejęty w Linzu przez wojska amerykańskie i po zdemontowaniu uzbrojenia w 1947 roku zwrócony Czechosłowacji.

Po powrocie do Czechosłowacji, okręt został poddano remontowi i ponownie uzbrojony, lecz nie został już wcielony do marynarki wojennej i w 1955 roku usunięto z niego uzbrojenie^[2]. Wtedy przeholowany go do Bratysławy, gdzie służył jako magazyn. Ostatecznie 1978 roku został zezłomowany.

Dowódcy

• kapitan Karel Pavala (Czechosłowacja)
• Oberleutnant zur See Rolf Ciecior (III Rzesza)^[3]

Przypisy

1. Hubert i Pavala 1999 ↓, s. 25.
2. Hubert i Pavala 1999 ↓, s. 27.
3. CZK - RM - President Masaryk (1932). valka.cz. [dostęp 2004-03-20]. (cz.).

Bibliografia

• Miroslav Hubert, Karel Pavala: Vojenské lodě československa 1918-1959. Praha - Děčín: ARES, 1999, s. 24-27. ISBN 80-86158-11-X. (cz.).