Powiat brzeski (województwo poleskie)

Powiat brzeski – powiat województwa poleskiego II Rzeczypospolitej. Jego siedzibą było miasto Brześć nad Bugiem. W skład powiatu wchodziło 22 gminy wiejskie, 1 miasto i 2 miasteczka.

Ten artykuł dotyczy powiatu II Rzeczypospolitej. Zobacz też: Powiat brzeski (1795–1915).

Powiat brzeski

powiat
Państwo	Polska
Województwo	poleskie
Siedziba	Brześć nad Bugiem
Powierzchnia	4625 km²
Populacja (1931) • liczba ludności	216.200
• gęstość	47 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin wiejskich 22
Położenie na mapie województwa

12 grudnia 1920 r. pod Zarządem Terenów Przyfrontowych i Etapowych z powiatu wyłączono gminy: Połowce, Wierzchowiec, Dmitrowicze i Dworce do nowo utworzonego powiatu białowieskiego^[1].

Demografia

W grudniu 1919 roku powiat brzeski okręgu brzeskiego ZCZW zamieszkiwały 81 497 osoby. Na jego terytorium znajdowało się 491 miejscowości, z których 4 miały 1–5 tys. mieszkańców i jedna powyżej 5 tys. mieszkańców. Był nią Brześć Litewski z 14 005 mieszkańcami^[2].

Wyniki spisu powszechnego z 1921 r.^[a]:

• miejscowości: 748, w tym 3 miasta i miasteczka powyżej 2 000 mieszkańców, 6 mniejszych miasteczek oraz 57 miejscowości zniszczonych, względnie niezamieszkanych po I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej
• budynki: 16 817 przeznaczonych na mieszkanie, 717 innych – zamieszkałych
• ludność: 116 773, w tym 56 048 mężczyzn i 60 725 kobiet
• wyznania: prawosławni – 73 266, wyznanie mojżeszowe – 23 840, rzymscy katolicy – 17 465, inne chrześcijańskie – 36 (w tym grekokatolicy – 29, anabaptyści – 5, staroobrzędowcy – 2, inne niechrześcijańskie – 16 (w tym muzułmanie – 11, bezwyznaniowcy – 5)
• narodowość: białoruska – 54 717, polska – 36 384, żydowska – 21 235, rusińska^[b] – 2 744, narodowość tutejsza, miejscowa, poleszucka i ruska – 345, niemiecka – 27, inna narodowość – 1 321 (w tym Rosjanie – 1 235, Litwini – 45, Łotysze – 14, Czesi – 10, Finowie – 5, Tatarzy – 4 oraz Amerykanin, Bułgar, Chińczyk, Duńczyk, Francuz, Grek, Ormianin, Włoch)^[3].

Oświata

W powiecie brzeskim okręgu brzeskiego ZCZW, w roku szkolnym 1919/1920 działały 63 szkoły powszechne, 4 szkoły średnie i 10 szkół zawodowych. Ogółem uczyło się w nich 4141 dzieci i pracowało 136 nauczycieli^[4].

Starostowie

• Jan Sienkiewicz (1920-)^[5]
• Konstanty Kossobucki (31 stycznia 1924 – )^[6]
• Franciszek Baran (1929)^[7]
• Andrzej Hałaciński (1929–)^[8]
• Adam Chitry (1932–)^[9][10]
• Franciszek Czernik (1937)^[11]
• Zygmunt Szacherski (od początku 1938)^[12]

Podział administracyjny

Gminy

• Dmitrowicze
• Domaczewo (pocz. gmina Domaczów)
• Dworce (do 1928)^[13]
• Kamienica Żyrowiecka (pocz. gmina Kamienica Żyrowicka)
• Kamieniec Litewski
• Kosicze
• Łyszczyce (do 1928)
• Małoryta^[14]
• Miedna
• Motykały
• Ołtusz
• Połowce (do 1928)
• Przyborowo (do 1928)
• Radwanicze (do 1928)
• Ratajczyce
• Turna
• Wielkoryta^[15]
• Wierzchowice
• Wojska (do 1928)
• Wołczyn
• Wysokie Litewskie
• Życin (do 1928)

Miasta

• Brześć nad Bugiem
• Kamieniec Litewski
• Wysokie Litewskie

Dalsze losy

W latach 1939–1941 powiat pod okupacją sowiecką, od 1941 do 1944 – niemiecką. W 1945 prawie w całości wszedł w skład Białorusi (poza częściami gmin: Połowce, Wołczyn i Wysokie Litewskie).

Zobacz też

• Podział administracyjny II Rzeczypospolitej
• województwo poleskie
• powiat brześciański (do 1795)
• powiat brzeski (1795–1915)
• rejon brzeski