Potencjał niszczenia ozonu

Potencjał niszczenia ozonu (ODP, od ang. Ozone Depletion Potential) – wskaźnik utworzony w celu ilościowej oceny wpływu poszczególnych substancji chemicznych na warstwę ozonową. Został odniesiony do freonu oznaczonego jako czynnik R11, którego skuteczność niszczenia molekuł ozonu przyjęto za wartość jednostkową (ODP=1).

Poszczególne wartości podanego wskaźnika dla wybranych substancji zubożających warstwę ozonową, zostały podane w Protokole montrealskim, w załączniku E normy PN – EN 378-1^[1], a także w Monitorze Polskim z 2004 roku nr 4 poz. 65 (dane z Protokołu Montrealskiego)^[2].

Potencjał niszczenia ozonu dla wyszczególnionych związków chemicznych

Załącznik A do Protokołu montrealskiego

Oznaczenie według PN-90/M-04611 (ISO 817:1974)	Wzór chemiczny	Substancja	Potencjał niszczenia ozonu
Grupa I[1][2]
R11	CFCl3	trichlorofluorometan (CFC-11)	1,0
R12	CF2Cl2	dichlorodifluorometan (CFC-12)	1,0
R113	C2F3Cl3	trichlorotrifluoroetan (CFC-113)	0,8
R114	C2F4Cl2	1,2-dichloro-1,1,2,2-tetrafluoroetan (CFC-114)	1,0
R115	C2F5Cl	1-chloro-1,1,2,2,2-pentafluoroetan (CFC-115)	0,6
Grupa II[1][2]
R12B1	CF2BrCl	bromochlorodifluorometan (Halon-1211)	3,0
R13B1	CF3Br	bromotrifluorometan (Halon-1301)	10,0
R114B2	C2F4Br2	dibromotetrafluoroetan (Halon-2402)	6,0

Załącznik B do Protokołu montrealskiego

Oznaczenie według PN-90/M-04611 (ISO 817:1974)	Wzór chemiczny	Substancja	Potencjał niszczenia ozonu
Grupa I[1][2]
R-13	CF3Cl	chlorotrifluorometan (CFC-13)	1,0
R-111	C2FCl5	pentachlorofluoroetan (CFC-111)	1,0
R-112	C2F2Cl4	tetrachloro-1,2-difluoroetan (CFC-112)	1,0
R-211	C3FCl7	heptachlorofluoropropan (CFC-211)	1,0
R-212	C3F2Cl6	heksachlorodifluoropropan (CFC-212)	1,0
R-213	C3F3Cl5	pentachlorotrifluoropropan (CFC-213)	1,0
R-214	C3F4Cl4	tetrachlorotetrafluoropropan (CFC-214)	1,0
R-215	C3F5Cl3	trichloropentafluoropropan (CFC-215)	1,0
R-216	C3F6Cl2	1,2-dichloro-1,11,2,2,3,3-heksafluoropropan (CFC-216)	1,0
R-217	C3F7Cl	1-chloro-1,1,2,2,3,3,3-heptafluoropropan (CFC-217)	1,0
Grupa II[1][2]
?	CCl4	tetrachlorometan	1,1
Grupa III[1][2]
?	C2H3Cl3	1,1,1-trichloroetan	0,1

Załącznik C do Protokołu montrealskiego

Oznaczenie według PN-90/M-04611 (ISO 817:1974)	Gupa związków	Substancja	Liczba izomerów	Potencjał niszczenia ozonu*
Grupa I[1][2]
R-21	CHFCl2	dichlorofluorometan (HCFC-21)**	1	0,04
R-22	CHF2Cl	chlorodifluorometan (HCFC-22)**	1	0,055
R-31	CH2FCl	chlorofluorometan (HCFC-31)	1	0,02
R-121	C2HFCl4	1,1,2,2-tetrachloro-1-fluoroetan (HCFC-121)	2	0,01-0,04
R-122	C2HF2Cl3	1,1,2-trichloro-2,2-difluoroetan (HCFC-122)	3	0,02-0,08
R-123	C2HF3Cl2	2,2-dichloro-1,1,1-trifluoroetan (HCFC-123)	3	0,02-0,06
R-123	CHCl2CF3	(HCFC-123)**	–	0,02
R-124	C2HF4Cl	chlorotetrafluoroetan (HCFC-124)	2	0,02-0,04
R-124	CHFClCF3	(HCFC-124)**	–	0,022
R-131	C2H2FCl3	1,1,2-trichloro-2-fluoroetan (HCFC-131)	3	0,007-0,05
R-132	C2H2F2Cl2	dichlorodifluoroetan (HCFC-132)	4	0,008-0,05
R-133	C2H2F3Cl	1-chloro-1,2,2-trifluoroetan (HCFC-133)	3	0,02-0,06
R-141	C2H3FCl2	1,2-dichloro-1-fluoroetan (HCFC-141)	3	0,005-0,07
R-141b	CH3CFCl2	1,1-dichloro-1-fluoroetan (HCFC-141b)**	–	0,11
R-142	C2H3F2Cl	chlorodifluoroetan (HCFC-142)	3	0,008-0,07
R-142b	CH3CF2Cl	1-chloro-1,1-difluoroetan (HCFC-142b)**	–	0,065
R-151	C2H4FCl	chlorofluoroetan (HCFC-151)	2	0,003-0,005
R-221	C3HFCl6	heksachlorofluoropropan (HCFC-221)	5	0,015-0,07
R-222	C3HF2Cl5	pentachlorodifluoropropan (HCFC-222)	9	0,01-0,09
R-223	C3HF3Cl4	tetrachlorotrifluoropropan (HCFC-223)	12	0,01-0,08
R-224	C3HF4Cl3	trichlorotetrafluoropropan (HCFC-224)	12	0,01-0,09
R-225	C3HF5Cl2	dichloropentafluoropropan (HCFC-225)	9	0,02-0,07
R-225ca	CF3CF2CHCl2	3,3-dichloro-1,1,1,2,2-pentafluoropropan (HCFC-225ca)**	–	0,025
R-225cb	CF2ClCF2CHClF	1,3-dichloro-1,1,2,2,3-pentafluoropropan (HCFC-225cb)**	–	0,033
R-226	C3HF6Cl	chloroheksafluoropropan (HCFC-226)	5	0,02-0,10
R-231	C3H2FCl5	pentachlorofluoropropan (HCFC-231)	9	0,05-0,09
R-232	C3H2F2Cl4	tetrachlorodifluoropropan (HCFC-232)	16	0,008-0,010
R-233	C3H2F3Cl3	trichlorotrifluoropropan (HCFC-233)	18	0,007-0,23
R-234	C3H2F4Cl2	dichlorotetrafluoropropan (HCFC-234)	16	0,01-0,28
R-235	C3H2F5Cl	chloropentafluoropropan (HCFC-235)	9	0,03-0,52
R-241	C3H3FCl4	tetrachlorofluoropropan (HCFC-241)	12	0,004-0,09
R-242	C3H3F2Cl3	trichlorodifluoropropan (HCFC-242)	18	0,005-0,13
R-243	C3H3F3Cl2	dichlorotrifluoropropan (HCFC-243)	18	0,007-0,12
R-244	C3H3F4Cl	chlorotetrafluoropropan (HCFC-244)	12	0,009-0,14
R-251	C3H4FCl3	trichlorofluoropropan (HCFC-251)	12	0,001-0,01
R-252	C3H4F2Cl2	dichlorodifluoropropan(HCFC-252)	16	0,005-0,04
R-253	C3H4F3Cl	chlorotrifluoropropan (HCFC-253)	12	0,003-0,03
R-261	C3H5FCl2	dichlorofluoropropan (HCFC-261)	9	0,002-0,02
R-262	C3H5F2Cl	chlorodifluoropropan (HCFC-262)	9	0,002-0,02
R-271	C3H6FCl	chlorofluoropropan (HCFC-271)	5	0,001-0,03
Grupa II[1][2]
?	CHFBr2	dibromofluorometan	1	1,00
?	CHF2Br	bromodifluorometan, HBFC-22B1	1	0,74
?	CH2FBr	bromofluorometan	1	0,73
?	C2HFBr4	tetrabromofluoroetan	2	0,3-0,8
?	C2HF2Br3	tribromodifluoroetan	3	0,5-1,8
?	C2HF3Br2	dibromotrifluoroetan	3	0,4-1,6
?	C2HF4Br	bromotetrafluoroetan	2	0,7-1,2
?	C2H2FBr3	tribromofluoroetan	3	0,1-1,1
?	C2H2F2Br2	dibromodifluoroetan	4	0,2-1,5
?	C2H2F3Br	bromotrifluoroetan	3	0,7-1,6
?	C2H3FBr2	dibromofluoroetan	3	0,1-1,7
?	C2H3F2Br	bromodifluoroetan	3	0,2-1,1
?	C2H4FBr	bromofluoroetan	2	0,07-0,1
?	C3HFBr6	heksabromofluoropropan	5	0,3-1,5
?	C3HF2Br5	pentabromodifluoropropan	9	0,2-1,9
?	C3HF3Br4	tetrabromotrifluoropropan	12	0,3-1,8
?	C3HF4Br3	tribromotetrafluoropropan	12	0,5-2,2
?	C3HF5Br2	dibromopentafluoropropan	9	0,9-2,0
?	C3HF6Br	bromoheksafluoropropan	5	0,7-3,3
?	C3H2FBr5	pentabromofluoropropan	9	0,1-1,9
?	C3H2F2Br4	tetrabromodifluoropropan	16	0,2-2,1
?	C3H2F3Br3	tribromotrifluoropropan	18	0,2-5,6
?	C3H2F4Br2	dibromotetrafluoropropan	16	0,3-7,5
?	C3H2F5Br	bromopentafluoropropan	8	0,9-1,4
?	C3H3FBr4	tetrabromofluoropropan	12	0,08-1,9
?	C3H3F2Br3	tribromodifluoropropan	18	0,1-3,1
?	C3H3F3Br2	dibromotrifluoropropan	18	0,1-2,5
?	C3H3F4Br	bromotetrafluoropropan	12	0,3-4,4
?	C3H4FBr3	tribromofluoropropan	12	0,03-0,3
?	C3H4F2Br2	dibromodifluoropropan	16	0,1-1,0
?	C3H4F3Br	bromotrifluoropropan	12	0,07-0,8
?	C3H5FBr2	dibromofluoropropan	9	0,04-0,4
?	C3H5F2Br	bromodifluoropropan	9	0,07-0,8
?	C3H6FBr	bromofluoropropan	5	0,2-0,7

Załącznik D do Protokołu montrealskiego

Oznaczenie według PN-90/M-04611 (ISO 817:1974)	Wzór chemiczny	Substancja	Potencjał niszczenia ozonu*
Grupa I[1][2]
?	CH3Br	bromometan	0,6

(*) – Jeżeli podany jest zakres ODP, to:

• Dla celów Protokołu powinna być brana pod uwagę wartość najwyższa.
• Oznacza, że wartości graniczne są oparte na szacunkach i są mniej pewne.
• Dotyczy grupy izomerów.
• Wyższa wartość ODP dotyczy izomeru z najwyższą wartością ODP, niższa wartość ODP dotyczy izomeru z najniższą wartością ODP.
• Jeżeli podana jest jedna wartość ODP, oznacza to, że została obliczona na podstawie pomiarów laboratoryjnych.

(**) – Dotyczy najczęściej spotykanych w handlu substancji kontrolowanych.

Przypisy

1. Protokół montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową. [dostęp 2020-10-13]. (pol.).
2. INFOR PL SA: Monitor Polski poz. 65 nr 4 z 2004 roku – Wersja pierwotna – INFOR.pl – prawo, biznes i finanse, giełda, ustawa. [dostęp 2008-07-16]. (pol.).

Zobacz też

• warstwa ozonowa
• efekt cieplarniany
• ekologiczne wskaźniki oceny

Linki zewnętrzne

• Army Ozone-Depleting Substance Program. [w:] DENIX [on-line]. U.S. Department of Defense (DoD). [dostęp 2020-10-13]. (ang.).