Popielica

Popielica^[9] (Glis) – rodzaj ssaków z podrodziny popielic (Glirinae) w obrębie rodziny popielicowatych (Gliridae).

Popielica

Glis[a][2]
Brisson, 1762[3]
Popielica szara (G. glis)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	popielicowate
Podrodzina	popielice
Rodzaj	popielica
Typ nomenklatoryczny
Sciurus glis Linnaeus, 1766
Synonimy
Rattus[b] E.A.W. Zimmermann, 1777[5] Myoxus[c] E.A.W. Zimmermann, 1780[6] Myorus[d]: H.G.L. Reichenbach, 1835[7] Elius Schulze, 1900[8]
Gatunki
15 gatunków (w tym 13 wymarłych) – zobacz opis w tekście

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Europie i południowo-zachodniej Azji^[10][11].

Charakterystyka

Długość ciała (bez ogona) 131–185 mm, długość ogona 100–175 mm; masa ciała 79–228 g^[12][13].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1762 roku francuski przyrodnik Mathurin Jacques Brisson w publikacji swojego autorstwa o tytule Regnum animale in classes IX. distributum, sive, Synopsis methodica^[3]. W oryginalnym opisie Brisson nie wymienił żadnego gatunku gatunek typowy Brisson; w ramach późniejszego oznaczenia w 1998 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej na typ nomenklatoryczny wyznaczyła popielicę szarą (G. glis)^[1].

Etymologia

• Glis: łac. glis, glisris ‘popielica’^[14].
• Rattus: łac. rattus ‘szczur’^[15]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Rattus somnolentus E.A.W. Zimmermann, 1777 (= Sciurus glis Linnaeus, 1766).
• Myoxus (Myorus): gr. μυοξος muoxos ‘popielica’^[16]. Gatunek typowy: Zimmermann wymienił kilka gatunków – Myoxus chrysurus E.A.W. Zimmermann, 1780, Sciurus glis Linnaeus, 1766, Myoxus muscardinus von Schreber, 1782 (= Mus avellanarius Linnaeus, 1758) i Myoxus nitela von Schreber, 1782 (= Mus quercinus Linnaeus, 1766) – z których gatunkiem typowym jest Sciurus glis Linnaeus, 1766.
• Elius: gr. ελειος eleios ‘gatunek popielicy’^[17]. Gatunek typowy: Schulze wymienił dwa gatunki – Sciurus glis Linnaeus, 1766 i Myoxus dryas von Schreber, 1782 (= Mus nitedula Pallas, 1778) – nie wskazując typu nomenklatorycznego.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^{[18][13][10][19][20][9]}:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa[9]	Podgatunki[12][10][13]	Rozmieszczenie geograficzne[12][10][13]	Podstawowe wymiary[12][13][e]	Status IUCN[21]
	Glis glis	(Linnaeus, 1766)	popielica szara	gatunek monotypowy	Europa, od północnej Hiszpanii na wschód do środkowego biegu rzeki Wołga (Rosja) i Kaukazu; introdukowany w Wielkiej Brytanii; zakres wysokości: 0–2000 m n.p.m.	DC: 13,1–18,5 cm DO: 10–17,5 cm MC: 79–228 g	LC
	Glis persicus	(Erxleben, 1777)		gatunek monotypowy	południowo-wschodni Azerbejdżan (na południe od rzek Kura i Araks) i Iran (na wschód do wschodniego Golestanu); zapisy z Turkmenistanu	DC: 14,8–25 cm DO: 11,5–20 cm MC: brak danych	NE

Kategorie IUCN:  LC  – gatunek najmniejszej troski;  NE  – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe:

• Glis apertus Mayr, 1979^[22] (Austria; miocen)
• Glis galitopouli Van der Meulen & de Bruijn, 1982^[23] (Grecja; miocen)
• Glis guerbuezi Ünay-Bayraktar, 1989^[24] (Turcja; oligocen)
• Glis hofmanni Kormos, 1940^[25] (Węgry)
• Glis major De Bruijn & Rümke, 1974^[26] (Włochy; miocen)
• Glis mihevci Aguilar & Michaux, 2011^[27] (Słowenia; plejstocen)
• Glis minor Kowalski, 1956^[28] (Polska; plejstocen)
• Glis perkoi Aguilar & Michaux, 2011^[29] (Słowenia; plejstocen)
• Glis sackdillingensis F. Heller, 1930^[30] (Niemcy; plejstocen)
• Glis suessenbornensis (Soergel, 1919)^[31] (Niemcy)
• Glis transversus Ünay-Bayraktar, 1994^[32] (Turcja; miocen)
• Glis vallesiensis Agustí Ballester, 1981^[33] (Hiszpania; neogen)
• Glis zitteli (Hofman, 1893)^[34] (Austria).

Uwagi

1. Książka Brissona decyzją ICZN została uznana za nieważną do celów nomenklatorycznych ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego, jednak nazwa Glis została zachowana aby uniknąć zamieszania w nazewnictwie^[1].
2. Nazwa ogólnie uważana za nieprawidłową (niekonsekwentnie stosowanie nazewnictwa binominalnego)^[4].
3. Nazwa nieważna, odrzucona do celów nomenklatorycznych decyzją ICZN^[1].
4. Niepoprawna późniejsza pisownia Myoxus E.A.W. Zimmermann, 1780.
5. DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała