Podkowiec śródziemnomorski

Podkowiec śródziemnomorski^[9] (Rhinolophus euryale) – gatunek ssaka latającego z rodziny podkowcowatych (Rhinolophidae). Żyje głównie na obszarze basenu Morza Śródziemnego (Europa Południowa, północno-zachodnie wybrzeże Afryki).

Podkowiec śródziemnomorski

Rhinolophus euryale[1]
Blasius, 1853[2]
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Nadrodzina	Rhinolophoidea
Rodzina	podkowcowate
Rodzaj	podkowiec
Gatunek	podkowiec śródziemnomorski
Synonimy
Rhinolophus algirus Loche, 1867[3] Euryalus toscanus K. Andersen & Matschie, 1904[4] Euryalus atlanticus K. Andersen & Matschie, 1904[4] Euryalus cabrerae K. Andersen & Matschie, 1904[5] Euryalus barbarus K. Andersen & Matschie, 1904[6] Euryalus meridionalis K. Andersen & Matschie, 1904[6] Rhinolophus euryale nordmanni Satunin, 1911[7]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8]
bliski zagrożenia
Zasięg występowania

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1853 roku niemiecki zoolog Johann Heinrich Blasius nadając mu nazwę Rhinolophus euryale^[2]. Holotyp pochodził z Mediolanu, we Włoszech^[10].

Rhinolophus euryale należy do grupy gatunkowej euryale^[11]. Populacje R. euryale z regionu Lewantu wydają się być nienazwanym podgatunkiem, ale potrzebne są dodatkowe badania, aby to wyjaśnić^[11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[11].

Etymologia

• Rhinolophus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos „nos”; λοφος lophos „grzebień”^[12].
• euryale: w mitologii greckiej Euriale (gr. Ευρυαλη Eurualē, łac. Euryale) była jedną z trzech gorgon^[13].

Zasięg występowania

Podkowiec śródziemnomorski występuje w południowej Europie (od Półwyspu Iberyjskiego i środkowej oraz południowej Francji po cały Półwysep Bałkański, w tym wyspy Korsyka, Sardynia, Sycylia i Rodos oraz odizolowane obszary południowej Słowacji i północnych Węgier), w północnej Afryce (północne Maroko, północna Algieria i Tunezja) i w południowo-zachodniej Azji (Turcja, Kaukaz, obszar Lewantu, północny i zachodni Iran oraz północny Irak); być może jest także na Cyprze (znany z jednego okazu uważanego przez większość autorów za osobnika podkowca średniego (R. mehelyi)) i w Turkmenistanie^[11].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 43–58 mm, długość ogona 22–30 mm, długość ucha 17–27 mm, długość tylnej stopy 9–11 mm, długość przedramienia 43–51 mm; masa ciała 7,5–17,5 g^[14]. Posiada puszyste futro porastające jasnoszarą skórę. Strona grzbietowa jest szaro-brązowa, czasem z rudawym odcieniem. Strona brzuszna jest szaro-biała bądź żółto-biała^[15]. Kariotyp wynosi 2n = 58 i FNa = 60^[14].

Używają echolokacji, której charakterystyka dźwięku jest skorelowana z wiekiem i długością skrzydeł, ale już w przeciwieństwie do swoich bliskich krewnych - nie z masą ciała^[16].

Ekologia

Środowisko

R. euryale preferuje ciepłe, lesiste wzgórza i góry, zwłaszcza obszary wapienne z wieloma jaskiniami i dostępem do wody. Jaskinie zapewniają im schronienie, miejsce hibernacji i rozrodu. Schronienie to niejednokrotnie dzielą wraz z innymi podkowcowatymi, lecz nigdy nie mieszają się wzajemnie.

Rozmnażanie

Niewiele wiadomo o cyklu reprodukcyjnym podkowca. Wylęgarnie mieszczą zwykle 50-400 samic oraz rzadziej występujące samce.

Polowanie

Podkowiec śródziemnomorski opuszcza schronienie późnym wieczorem, polując nisko nad ziemią, na ciepłych zboczach, lecz czasem również w gęstych lasach, chwytając ćmy i inne drobne owady.

Podkowiec śródziemnomorski wykazuje 3 strategie polowania^[17]:

1. Ciągłe latanie slalomem, wraz z okrążaniem obranego celu.
2. Latanie w koronie drzewa, często z nurkowaniem pomiędzy gałęziami.
3. Zwisanie z drzewa, podczas którego nietoperz obserwuje ofiarę, by następnie się na nią rzucić.