Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Podgorzałka australijska[6] (Aythya australis) – gatunek średniej wielkości ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae). Występuje w Australii, Nowej Zelandii, Vanuatu i Nowej Kaledonii.
| Aythya australis[1] | |||
| (Eyton, 1838) | |||
 Samiec sfotografowany na Tasmanii | |||
 Samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
podgorzałka australijska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
Po raz pierwszy podgorzałkę australijską opisał Thomas Campbell Eyton w swojej pracy A monograph on the Anatidae or duck tribe, pod nazwą Nyroca australis. Okaz tego ptaka dostarczył mu John Gould[7]. Aktualnej nazwy Aythya australis użył G. R. Gray w 1871 roku[8]. W 1890 roku Ferdinand Heine i Anton Reichenow w książce Nomenclator Musei Heineani Ornithologici umieścili ten gatunek razem z podgorzałką (Aythya nyroca) w rodzaju Ilyonetta jako I. australis[9]. 21 lat później w Novitates zoologicae podgorzałka australijska została zaklasyfikowana jako podgatunek podgorzałki, Nyroca nyroca australis[10]. Ptaki zaobserwowane na Wyspie Banksa zostały uznane za osobny podgatunek A.a. extima, jednak możliwe, że były to australijskie osobniki, które zasiedliły nowy teren. W niewoli gatunek ten tworzy mieszańce z kaczką krzyżówką (Anas platyrhynchos)[11] oraz cyraneczką australijską (Anas gracilis)[12].
Obecnie wyróżnia się 2 podgatunki[13]:
Proponowano podgatunek A.a. papuana (Ripley, 1964) z zasięgiem występowania obejmującym Irian Zachodni (Nowa Gwinea) oraz A.a. ledeboeri[14] (Bartels & Franck, 1938) występujący na Jawie. Obecnie traktowane są jako ptaki, które zaleciały tam przypadkowo[15].
Nazwa gatunkowa australis oznacza „południowy” lub „australijski”[15], natomiast nazwa rodzajowa Aythya pochodzi od greckiego słowa aithyia, które prawdopodobnie oznaczało ptaki z rodzaju Fulica (łyski)[16].
Lokalne, australijskie nazwy to Er-roo-doo, Errudo, E-ro-to i Irodu[17]; w języku maoryskim Karakahia[18].
T.C. Eyton w pierwszym opisie podgorzałki australijskiej podał następujące wymiary: długość ciała ok. 53 cm (21 cali), długość dzioba ok. 4,8 cm (1 7/8 cala), skoku 3,8 cm (1,5 cala), a najdłuższego palca 6,6 cm (2 5/8 cala)[7]. Długość skrzydła okazów tych ptaków należących do Peabody Museum of Natural History (Uniwersytet Yale), zebranych w 1961 na Nowej Gwinei wynosi u samców 209–220 mm, a u samic 209 i 212 mm. Długość ogona to u tych samych okazów 55–60,6 mm, dzioba 45–49 mm[19]. Rozpiętość skrzydeł waha się między 65 a 70 cm, długość ciała między 45 a 60 cm[20]. Masa ciała wynosi 530–1060 g[15].
To średniej wielkości ptak. W upierzeniu przeważa barwa czekoladowobrązowa, głowa i szyja kasztanowe. Posiada charakterystyczne białe pokrywy podogonowe i jasne, niebieskozielone zakończenie dzioba. Dymorfizm płciowy nie jest bardzo widoczny, jednak samce posiadają białe tęczówki, a samice brązowe[21]. Mają one także nieco jaśniejsze upierzenie, zwłaszcza gardło; dziób mniejszy niż samców. Przez lotki pierwszorzędowe i drugorzędowe biegnie biały pas. Spód ciała zazwyczaj brudnobiały, może być także brązowawy w ciemne plamki. Osobniki młodociane są podobne do samic, jednak jaśniejsze, bardziej żółtawobrązowe, z brązowymi plamkami na spodzie ciała[22].
Zasięg występowania szacowany jest na 10,1 mln km² i obejmuje Australię (w tym Tasmanię[19]), Nową Zelandię, Nową Kaledonię i Vanuatu[23]. Spośród wysp Vanuatu występuje na wyspie Gaua (Wyspy Banksa), Espiritu Santo, Malo i Aoba[24]. Jedyny australijski gatunek z rodzaju Aythya[25].
Podgorzałka australijska preferuje jeziora, bagna i rzeki o głębokim, ale spokojnym nurcie, często także podmokłe łąki i płytkie stawy. Rzadko wychodzi na ląd[23].
Aythya australis jest gatunkiem ostrożnym, niedającym się człowiekowi zbliżyć blisko. Zaalarmowana przez inne osobniki lub żerując może zanurkować, by zebrać pożywienie z dna zbiornika. W locie przypomina podgorzałkę, tworząc grupy 6–8 osobników lub tylko pary. Nie żeruje z innymi gatunkami[18].
Roślinność, jak miłki (Eragrostis), pałki (Typha), ponikła (Eleocharis), Muehlenbeckia florulenta oraz trzcina pospolita[15].
Okres lęgowy przypada od sierpnia do grudnia. Gniazdo mieści się w trzcinach w pobliżu wody lub ponad nią, budulec stanowią rośliny z rodziny ciborowatych, trzcin i inna roślinność. Lęg liczy 6 do 18 jaj, o grubości skorupki 0,39 mm[26], masie 60 g i wymiarach 54×42 mm, barwy kremowobiałej[27]. Samica wysiaduje jaja sama przez 25–32 dni[21]. Pisklęta są w pełni opierzone po 50–66 dniach[28]. Długość życia w naturze to 3–4 lata[21].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
