Pochodnikowate

Pochodnikowate (Humiriaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Obejmuje 8 rodzajów liczących około 50^[2]–60^[4] gatunków. Występują w lasach i zaroślach Ameryki Środkowej i Południowej – od Kostaryki po południową Brazylię. Jeden gatunek (Sacoglottis gabonensis) rośnie w lasach równikowych zachodniej Afryki^[5]. Olej z nasion kilku gatunków wykorzystywany jest przez Indian w Amazonii^[5]. Owoce niektórych gatunków są jadalne, poza tym niektóre rośliny wykorzystuje się w leczniczo. Drewno Humiria floribunda ma znaczenie jako surowiec konstrukcyjny^[4].

Pochodnikowate

Vantanea guianensis
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	pochodnikowate
Nazwa systematyczna
Humiriaceae A. Juss. A. Saint-Hilaire, Fl. Bras. Merid. 2: 87. 10 Oct 1829[3]
Typ nomenklatoryczny
Humiria Aubl. (1775)[3]

Morfologia

Sacoglottis mattogrossensis

Pokrój

Zawsze zielone drzewa i krzewy o pędach często rosnących pod kątem lub wygiętych^[4]. Ich drewno często ma balsamiczny aromat^[5].

Liście

Skrętoległe, niepodzielone, za młodu są zwinięte, a podczas suszenia czernieją. Ogonki liściowe są krótkie, często zgrubiałe. Blaszka liściowa jest całobrzega lub piłkowana, nierzadko podłużnie prążkowana i kropkowana (gruczołki)^[4].

Kwiaty

Zwykle drobne i niepozorne (okazałe jednak np. u Vantenea guianensis)^[4]. Obupłciowe i promieniste^[5]. Zebrane są zwykle w baldachokształtne wiechy wyrastające na końcach pędów i w kątach liści^[5]. Pięć działek kielicha połączonych jest u nasady. Płatków także jest 5. Pręciki w liczbie 10 do 30 (u Vantenea jeszcze bardziej liczne) wyrastają w jednym lub dwóch okółkach. Górna, jednokomorowa zalążnia powstaje w wyniku zrośnięcia 4–5, rzadko 8 owocolistków. Szyjka słupka jest prosta, zakończona główkowatym^[4] lub pięciołatkowym znamieniem^[5].

Owoce

Kuliste lub owalne pestkowce^[4] o soczystym lub włóknistym mezokarpie^[5].

Systematyka

Rodzina w systemie Cronquista (1981) włączana była do rzędu lnowców (Linales). Dowody molekularne wskazują na jej przynależność do rzędu malpigiowców (Malpighiales)^[4]. Taką też pozycję rodzina ta zajmuje w systemach APG III (2009), APG IV (2016) i według APweb. Wskazywana jest jako grupa bazalna kladu obejmującego m.in. rodziny Salicaceae, Passifloraceae i Violaceae w obrębie rzędu malpigiowców^[2]. W obrębie rodziny pozycję bazalną zajmuje rodzaj Vantanea^[5].

←	Humiriaceae – pochodnikowate Achariaceae Goupiaceae Violaceae – fiołkowate Passifloraceae – męczennicowate Lacistemataceae Salicaceae – wierzbowate Peraceae Rafflesiaceae – bukietnicowate Euphorbiaceae – wilczomleczowate Phyllanthaceae – liściokwiatowate Picrodendraceae Linaceae – lnowate Ixonanthaceae

Wykaz rodzajów^[6]

• Duckesia Cuatrec.
• Endopleura Cuatrec.
• Humiria Aubl. – pochodnik, morzylist
• Humiriastrum (Urb.) Cuatrec.
• Hylocarpa Cuatrec.
• Sacoglottis Mart.
• Schistostemon (Urb.) Cuatrec.
• Vantanea Aubl.

Przypisy

1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-03] (ang.).
2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-03] (ang.).
3. James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium. [dostęp 2011-08-08]. (ang.).
4. Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 168. ISBN 1-55407-206-9.
5. Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 322-323. ISBN 978-1-84246-634-6.
6. Genera of Humiriaceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-08-08]. (ang.).

Kontrola autorytatywna (takson):

• J9U: 987007532167205171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: plant/Humiriaceae

Identyfikatory zewnętrzne:

• EoL: 2511447
• Flora of North America: 10418
• GBIF: 3231239
• identyfikator iNaturalist: 71537
• IPNI: 77126607-1
• ITIS: 29192
• NCBI: 4007
• Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:77126607-1
• identyfikator Tropicos: 42000241
• identyfikator taksonu Fossilworks: 55714
• CoL: B6W