Plejady (mitologia)

Plejady (gr. Πληἰαδες Plēíades, Πλειάδες Pleádes, od peleiades ‘gołębice’ lub pleín ‘żeglować’, łac. Pleiades, Vergiliae) – w mitologii greckiej nimfy, siedem sióstr:

• Alkione (Alkyone, Alcyone, gr. Ἀλκυόνη Alkyónē, łac. Alcyone);
• Elektra (gr. Ἠλέκτρα Eléktra, łac. Electra);
• Kelajno (Celaeno, Keleno, gr. Κελαινώ Kelainṓ, łac. Celaeno);
• Maja (gr. Μαῖα Maia, łac. Maea);
• Merope (gr. Μερόπη Merópē, łac. Merope);
• Sterope (Asterope, gr. Στερόπη Sterópē, Ἀστερόπη Asterópē, łac. Sterope, Asterope);
• Tajgete (gr. Ταυγέτη Taygétē, łac. Taygeta)^[1][2].

Plejady

nimfy
Elihu Vedder Plejady, obraz olejny na płótnie, 1885, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
Występowanie	mitologia grecka
Rodzina
Ojciec	Atlas
Matka	Plejone lub Ajtra
Rodzeństwo	Hiady, Hyas

William-Adolphe Bouguereau: L'Etoile Perdue (Zaginiona gwiazda), 1884, prywatna kolekcja

Uchodziły za córki tytana Atlasa i okeanidy Plejone (lub okeanidy Ajtry) oraz za siostry (według niektórych źródeł) Hiad i Hyasa^[1][2].

Według poematu Kallimacha nazywały się: Glaukia, Kokkymo, Lampado, Maja, Partenia, Protis, Stonychia i były córkami pewnej królowej Amazonek^[1]. Także Dione i Kalipso czasem zaliczano do Plejad^[1].

Plejady (jako towarzyszki bogini Artemidy) wraz z Plejone były ścigane przez Oriona, którego spotkały w Beocji. Na koniec Zeus przemienił je w gwiazdy^[1]. Inna wersja mitu mówi, że razem ze swymi siostrami, Hiadami, zostały przemienione w gwiazdy z żalu, po śmierci ich brata Hyasa, ukąszonego przez węża^[1][2].

Wschód Plejad (w pierwszych dniach maja) zwiastował początek pomyślnego okresu dla żeglugi, a zachód (w pierwszych dniach listopada) – okres burz^[2].

Mityczne Plejady są identyfikowane z Plejadami w gwiazdozbiorze Byka^[2][3][4]. Na niebie sąsiadują z Hiadami (gromadą otwartą gwiazd w gwiazdozbiorze Byka) i konstelacją Oriona, które są z nimi mitologicznie powiązane.

Mit o Plejadach miał swoje odzwierciedlenie w muzyce oraz literaturze. Od Plejad nazwę wzięła plejada aleksandryjska.

Zobacz też

• Atlantydy