Plac Zwycięstwa w Łodzi

Plac Zwycięstwa w Łodzi (do wybuchu II wojny światowej Wodny Rynek) – jeden z najstarszych łódzkich placów. Plac jest otoczony ulicami: Wodną (od wschodu) i Targową (od zachodu).

plac Zwycięstwa

Fabryczna Widzew
Domy scheiblerowskie na Wodnym Rynku
Państwo	Polska
Miejscowość	Łódź
Położenie na mapie Polski plac Zwycięstwa
Położenie na mapie województwa łódzkiego plac Zwycięstwa
Położenie na mapie Łodzi plac Zwycięstwa
51°45′40,9″N 19°28′29,3″E

Plac powstał na początku lat 40. XIX wieku wraz z resztą wytyczonej wówczas Nowej Dzielnicy. Zajął teren między posiadłami wodno-fabrycznymi w osadzie włókienniczej Łódka a ogrodami Nowego Miasta i objął obszar lasu ekonomii Łaznów. Karol Scheibler około roku 1865, w północnej części Wodnego Rynku, wybudował istniejące do dzisiaj osiedle robotnicze w postaci szeregu bliźniaczych domów. Po przeciwnej stronie plac sąsiaduje z parkiem Źródliska.

Widok na Wodny Rynek od strony północno-zachodniej, lata 90. XIX wieku. W dalszym planie zabudowania fabryczne i pałac Karola Scheiblera

Targ na Wodnym Rynku przed II wojną światową

Plac nie spełnia już dawnej funkcji placu targowego^[1]. Został przedzielony na dwie części przez wybudowaną w latach 70. dwujezdniową trasę W-Z (obecnie al. Piłsudskiego). Północna część placu spełnia rolę parkingu. Południowa część, sąsiadująca z parkiem Źródliska, została przekształcona w skwer, któremu w 2009 roku nadano imię Leona Niemczyka^[2]. Obie części placu łączy jedynie przejście podziemne, prowadzące także na przystanek tramwajowy na trasie W-Z. Targ został natomiast przeniesiony o ok. 250 metrów na północ, na plac przy ul. Nawrot między ul. Targową a ul. Wodną^{[potrzebny przypis]}.

Swoją obecną nazwę uzyskał 8 maja 1945, wtedy to Rada Miejska Narodowa na posiedzeniu uchwaliła dla uczczenia zwycięskiego zakończenia wojny z faszyzmem przemianowanie Wodnego Rynku na Plac Zwycięstwa^[3]. W grudniu 2017 wojewoda łódzki w drodze zarządzenia zastępczego nadał placowi Zwycięstwa nową nazwę plac Lecha Kaczyńskiego^[4]. Łódzcy radni podjęli decyzję o zaskarżeniu zarządzenia wojewody do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego^[5]. Niezależnie od tego faktu, 5 stycznia 2018 roku, na nadzwyczajnej sesji Rady Miejskiej przyjęto uchwałę zmieniającą nazwę z placu Lecha Kaczyńskiego na plac Zwycięstwa^[6][7]. Za przywróceniem dotychczasowej nazwy placu (jednak ze zmianą uzasadnienia nazwy na zwycięstwo Polski nad Rosją Radziecką w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku^[8]) głosowało 25 radnych, 12 było przeciw^[9]. 2 lutego w rozstrzygnięciu nadzorczym wojewoda stwierdził nieważność uchwały^[10].

Przypisy

1. „Targowiska w Łodzi” na stronie Archiwum Państwowego w Łodzi.
2. Łódź. Jest skwer im. Leona Niemczyka ::: Artykuły ::: Encyklopedia teatru polskiego [online], www.encyklopediateatru.pl [dostęp 2018-01-03] (pol.).
3. BolesławB. Dudziński BolesławB., Protokół VI Plenarnego Posiedzenia Miejskiej Rady Narodowej w Łodzi, bc.wbp.lodz.pl, 8 maja 1945 [dostęp 2023-05-08] (pol.).
4. m, Dekomunizacja 28 łódzkich ulic., tulodz.com, 14 grudnia 2017 [dostęp 2017-12-14] [zarchiwizowane 2017-12-15] (pol.).
5. SandraS. Kmieciak SandraS., Plac Kaczyńskiego czy Zwycięstwa? Radni zaskarżą decyzję wojewody do sądu [online], lodz.wyborcza.pl, 27 grudnia 2017 [dostęp 2017-12-31].
6. Uchwała nr LXIV/1650/18 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 5 stycznia 2018 r. zmieniająca nazwę Placu Lecha Kaczyńskiego na plac Zwycięstwa. „Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego”. 2018 (poz. 454), s. 1, 2018-01-23. Łódź: Zarząd Województwa Łódzkiego. [dostęp 2018-01-25].
7. Marcin Bereszczyński: Plac Zwycięstwa w Łodzi. Wojewoda potwierdził, że od 7 lutego zacznie obowiązywać stara-nowa nazwa. [w:] Portal „Dziennika Łódzkiego”. dzienniklodzki.pl > Wiadomości > Łódź [on-line]. Polska Press Sp. z o.o., 2018-01-25. [dostęp 2018-01-25].
8. Nazwy ulic. Konsultacje społeczne i sesja nadzwyczajna – Urząd Miasta Łodzi [online], uml.lodz.pl [dostęp 2018-01-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-03] (pol.).
9. Rada Miejska w Łodzi [online], www.facebook.com [dostęp 2018-01-05] (pol.).
10. Marcin Bereszczyński: Dekomunizacja nazw ulic w Łodzi. Kolejna bitwa w wojnie o plac Zwycięstwa. Wojewoda uchylił uchwałę Rady Miejskiej. [w:] Portal „Dziennika Łódzkiego”. dzienniklodzki.pl > Wiadomości > Łódź [on-line]. Polska Press Sp. z o.o., 2018-02-02. [dostęp 2018-02-02].