Placówka wywiadowcza KOP nr 11

Placówka wywiadowcza KOP nr 11 – organ wykonawczy wywiadu Korpusu Ochrony Pogranicza.

Placówka wywiadowcza KOP nr 11

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1931;1938
Rozformowanie	1936;1939
Organizacja
Numer	kryptonimowy: 230[uwaga 1]
Dyslokacja	Wołożyn, Stryj, Sanok
Podległość	pułk KOP „Wołożyn” Ekspozytura Oddziału II nr 1 Ekspozytura Oddziału II nr 5

Formowanie i zmiany organizacyjne

Placówka w Wołożynie

Placówka utworzona została w grudniu 1931 w Wołożynie^[2]. Wchodziła w skład pułku KOP „Wołożyn”. Pod względem wyszkolenia wojskowego podlegała dowódcy pułku KOP „Wołożyn”^[3]. W październiku 1933, jako placówka wywiadowcza KOP nr 11 „Iwieniec” podlegała szefowi ekspozytury Oddziału II nr 1 „Wilno”^[4].

W terminie do 30 września 1936 zlikwidowano placówkę wywiadowczą KOP „Iwieniec”^[5]. Teren likwidowanej placówki przejęły sąsiednie placówki. Placówka nr 4 „Wilejka” przejęła z powiatu mołodeczańskiego gminy Raków i Gródek oraz cały powiat wołożyński. Placówka nr 5 „Stołpce” przejęła gminy Rubieżewice, Naliborki i Derewna powiatu stołpeckiego. Nowe rozgraniczenie pomiędzy placówkami 4 i 5 stanowiła granica powiatów Wołożyn i Stołpce. Placówka nr 3 „Głębokie” przejęła od placówki nr 4 gminę Dokszyce i Parafianów powiatu dziśnieńskiego oraz gminy Słoboda, Miadzioł i Kobylnik powiatu postawskiego. Rozgraniczenie pomiędzy placówkami nr 3 „Głebokie” i nr 4 „Wilejka” stanowiła północna granica powiatu Wilejka^[6] .

Placówka w Stryju

W związku z planowanym przejęciem przez KOP od Straży Granicznej ochrony granicy od przełęczy Użockiej do styku granic polsko-rumuńsko-czechosłowackiej^[7], w grudniu 1938 została utworzona placówka wywiadowcza nr 11 w Stryju^[8]. Placówka podlegała szefowi Ekspozytury Nr 5 Oddziału II Sztabu Głównego we Lwowie^[9] i w marcu 1939 stacjonowała w Stryju^[10].

Placówka w Sanoku

Z dniem 1 sierpnia 1939 placówka nr 11 została przeniesiona do Sanoka, gdzie została umieszczona w lokalu przy ulicy Ogrodowej w dzielnicy Błonie, w którym do tego czasu działała placówka nr 12, przeniesiona do Jasła^[11].

Żołnierze placówki

Kierownicy placówki

• por. Zbyszko Kacper Kantarowicz (1 VIII 1932 − 4 IV1933)^[12]
• kpt. Józef Maciejowski (4 IV 1933^[13] − )
• kpt. Witold Świdra (był I 1939)
• kpt adm. (piech.) Stefan Wincenty Nowaczek (był III 1939)

Obsada personalna w marcu 1939^{[10][uwaga 2]}:

• kierownik placówki – kpt adm. (piech.) Stefan Wincenty Nowaczek
• oficer placówki – rtm. Stanisław Franciszek Basiński
• oficer placówki – kpt. piech. Norbert Adam Kluszczyński

Uwagi

1. Zarządzenie szefa sztabu KOP ppłk. dypl. Franciszka Węgrzyna w sprawie używania w dowództwie KOP kryptonimów zamiast nazw jednostek KOP^[1].
2. Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939^[14].

Przypisy

1. Jabłonowski i in. 2001 ↓, s. 428.
2. Prochwicz 2003 ↓, s. 43.
3. Zarządzenie nr L.dz.7580/Wyw.Org./31 ↓, s. 2.
4. Prochwicz 2003 ↓, s. 50.
5. Prochwicz 2003 ↓, s. 53.
6. Wyciąg z rozkazu dowództwa KOP L.dz. 2393/Wyw.KOP/1/36 ↓.
7. Prochwicz 2003 ↓, s. 29.
8. Prochwicz 2003 ↓, s. 60.
9. Prochwicz 2002 ↓, s. 32.
10. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 922.
11. Tadeusz Hołówkiewicz. Na granicy przed burzą. „Nowiny”, s. 4, Nr 237 z 1 września 1974.
12. Obsada oficerska wywiadu KOP ↓, s. 6 i 10.
13. Obsada oficerska wywiadu KOP ↓, s. 5.
14. Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.

Bibliografia

• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924–1939. Wybór dokumentów. Warszawa–Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Jerzy Prochwicz. Wywiad Korpusu Ochrony Pogranicza 1924-1939. „Problemy Ochrony Granic”. 22, 2002.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Regina Czarnecka: Oddział II Sztabu Głównego (Generalnego) w latach 1921-1939. [dostęp 2016-03-04].
• Wyciąg z rozkazu dowództwa Korpusu Ochrony Pogranicza nr L.dz. 2393/Wyw.KOP/1/36 z 31 maja 1936 w sprawie likwidacji placówki wywiadowczej nr 11.
• Wykazy imienne całkowitej obsady oficerskiej oraz zmian stanu oficerów Szefostwa Wywiadu Korpusu Ochrony Pogranicza w latach 1933–1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/260.)
• Zarządzenie dowódcy Korpusu Ochrony Pogranicza w sprawie reorganizacji służby wywiadowczej nr L.dz.7580/Wyw.Org./31 z 19 listopada 1931.