Placówka Straży Granicznej I linii „Przyszowice”

Placówka Straży Granicznej I linii „Przyszowice” – jednostka organizacyjna Straży Granicznej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w okresie międzywojennym.

Placówka Straży Granicznej I linii „Przyszowice”

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1928
Tradycje
Rodowód	Placówka Straży Celnej „Przyszowice”
Organizacja
Dyslokacja	Przyszowice
Formacja	Straż Graniczna
Podległość	Komisariat SG „Paniówki” Komisariat SG „Knurów” Komisariat SG „Nowa Wieś” Komisariat SG „Knurów” Komisariat SG „Orzesze”

Geneza

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3]. Placówka Straży Celnej „Przyszowice” weszła w podporządkowanie komisariatu Straży Celnej „Knurów” z Inspektoratu SC „Rybnik”^[4].

Osobny artykuł: Placówka Straży Celnej „Przyszowice”.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa, a w szczególności do ich ochrony celnej, powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[5].

Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski określił strukturę organizacyjną komisariatu SG „Paniówki”. Placówka Straży Granicznej I linii „Przyszowice” znalazła się w jego strukturze^[6].

Rozkazem nr 10 z 5 listopada 1929 roku w sprawie reorganizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski powołał komisariat Straży Granicznej „Knurów”. Placówka weszła w jego strukturę^[7]. Rozkazem nr 4 z 17 grudnia 1934 roku w sprawach […] zarządzeń organizacyjnych i zmian budżetowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył placówkę I linii „Przyszowice” z komisariatu Straży Granicznej „Knurów” i przydzielił do komisariatu Straży Granicznej „Nowa Wieś”^[8]. Rozkazem nr 1 z 27 marca 1936 roku w sprawach […] zmian w niektórych inspektoratach okręgowych, komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski wyłączył placówkę Straży Granicznej I linii „Przyszowice” z komisariatu „Nowa Wieś” i włączył do komisariatu „Knurów”^[9]. Rozkazem nr 2 z 30 listopada 1937 roku w sprawach […] przeniesienia siedzib i likwidacji jednostek, komendanta Straży Granicznej płk Jan Gorzechowski przeniósł siedzibę komisariatu „Knurów” do m. Orzesze. Placówka pozostała w jego składzie^[10].

Służba graniczna

Sąsiednie placówki:

• placówka Straży Granicznej I linii „Makoszowy” ⇔ placówka Straży Granicznej I linii „Knurów” – 1928^[6]

Kierownicy/dowódcy placówki

stopień	imię i nazwisko	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
przodownik	Jan Kosik[11]	– 2 IX 1932
przodownik	Wojciech Bauza[11]	2 IX 1932 –
przewodnik	Józef Marciniak[12]	20 XI 1933 – 25 I 1934
starszy przodownik	Adam Marciniak[13]	25 I 1934 –

Przypisy

1. Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
2. Piekarz 2017 ↓, s. 28.
3. Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
4. Kozłowski 2012 ↓, s. 31.
5. Goryński 2012 ↓, s. 226.
6. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 25.
7. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 59.
8. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 98.
9. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 107.
10. Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 117.
11. Kronika komisariatu „Knurów” ↓, s. 26.
12. Kronika komisariatu „Lipiny” ↓, s. 30.
13. Kronika komisariatu „Knurów” ↓, s. 27.

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Granica polsko-niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2017-06-01].
• Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918–1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918–1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
• Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Knurów” z lat 1921–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/764.)
• Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Lipiny Ślaskie” z lat 1927–1936. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/591.)