Piaskówka (gryzoń)

Piaskówka
	Psammomys
	Cretzschmar, 1828
	Okres istnienia: późny plejstocen–holocen PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q ↓
	; Przedstawiciel rodzaju – piaskówka tłusta (P. obesus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszoskoczki
Plemię	Gerbillini
Rodzaj	piaskówka
	Typ nomenklatoryczny
	Psammomys obesus Cretzschmar, 1828
Synonimy
	Parameriones Tchernov & Chetboun, 1984;
	Parameriones Tchernov & Chetboun, 1984;
Gatunki
	3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	3 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Piaskówka^[3] (Psammomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Zamknij

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w północnej Afryce i na Półwyspie Arabskim^[4]^[5]^[6].

W polskiej literaturze zoologicznej nazwa „piaskówka” była używana dla oznaczenia gatunku Psammomys obesus^[7]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi temu przypisano oznaczenie piaskówka tłusta, rezerwując nazwę „piaskówka” dla rodzaju Psammomys. Rodzaj obejmuje dwa gatunki: piaskówka tłusta i piaskówka chuda^[3].

Długość ciała (bez ogona) 115–185 mm, długość ogona 80–140 mm, długość ucha 10–17 mm, długość tylnej stopy 30–36 mm; masa ciała 82–237 g^[5]^[8].

Rodzaj zdefiniował w 1828 roku niemiecki zoolog Philipp Jakob Cretzschmar w rozdziale dotyczącym ssaków w książce autorstwa Eduarda Rüppella o tytule Atlas zu der Reise im nördlichen Afrika. Zoologie^[1]. Na gatunek typowy Cretzschmar wyznaczył piaskówkę tłustą (P. obesus).

Etymologia

Psammomys: gr. ψαμμος psammos ‘piasek’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[9].
Parameriones: gr. παρα para ‘blisko, obok’^[10]; rodzaj Meriones Illiger, 1811 (suwak). Gatunek typowy: †Meriones obeidiensis Haas, 1966.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[11]^[8]^[4]^[3]:

Psammomys obesus Cretzschmar, 1828 – piaskówka tłusta
Psammomys vexillaris O. Thomas, 1925 – piaskówka chuda

Opisano również gatunek wymarły z plejstocenu dzisiejszego Izraela^[12]^[13]:

Psammomys obeidiensis (Haas, 1966)

Remove ads

[a]
Młodszy homonim Parameriones Heptner, 1937 (Muridae).

[1]
P.J. Cretzschmar: Säugethiere. W: E. Rüppell: Atlas zu der Reise im nördlichen Afrika. Zoologie. Frankfurt am Main: Gedruckt und in Commission bei Heinr. Ludw. Brönner, 1826, s. 56. (niem.).
[2]
E. Tchernov & R. Chetboun. A new genus of gerbillid rodent from the early Pleistocene of the Middle East. „Journal Journal of Vertebrate Paleontology”. 4 (4), s. 560, 1984. DOI: 10.1080/02724634.1984.10012031. (ang.).
[3]
Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
[4]
C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
[5]
Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 648. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
[6]
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Psammomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].
[7]
Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
[8]
Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 293. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
[9]
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 587, 1904. (ang.).
[10]
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 183. (ang.).
[11]
N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).
[12]
J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Psammomys Cretzschmar, 1828, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-09] (ang.).
[13]
G. Haas: On the vertebrate fauna of the lower Pleistocene site of ʻUbeidiya. Jerusalem: Israel Academy of Sciences and Humanities, 1966, s. 1–68. (ang.).

Remove ads

[2] [a]
Młodszy homonim Parameriones Heptner, 1937 (Muridae).

[Cretzschmar-1] [1]
P.J. Cretzschmar: Säugethiere. W: E. Rüppell: Atlas zu der Reise im nördlichen Afrika. Zoologie. Frankfurt am Main: Gedruckt und in Commission bei Heinr. Ludw. Brönner, 1826, s. 56. (niem.).

[Tchernov&Chetboun-3] [2]
E. Tchernov & R. Chetboun. A new genus of gerbillid rodent from the early Pleistocene of the Middle East. „Journal Journal of Vertebrate Paleontology”. 4 (4), s. 560, 1984. DOI: 10.1080/02724634.1984.10012031. (ang.).

[Cichocki&inni-4] [3]
Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-5] [4]
C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-6] [5]
Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 648. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-7] [6]
D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Psammomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-05].

[Kracz-8] [7]
Z. Kraczkiewicz: SSAKI. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[amw-9] [8]
Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 293. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-10] [9]
T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 587, 1904. (ang.).

[jae-11] [10]
E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 183. (ang.).

[mdd-12] [11]
N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).

[zij-13] [12]
J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Psammomys Cretzschmar, 1828, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-09] (ang.).

[haas-14] [13]
G. Haas: On the vertebrate fauna of the lower Pleistocene site of ʻUbeidiya. Jerusalem: Israel Academy of Sciences and Humanities, 1966, s. 1–68. (ang.).

[3]

[1]

[a]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Piaskówka (gryzoń)

Etymologia

Podział systematyczny

Wikiwand in your browser!

Piaskówka (gryzoń)

Etymologia

Podział systematyczny

Wikiwand in your browser!

Zasięg występowania

Nazwa zwyczajowa

Morfologia

Systematyka

Uwagi

Przypisy