Pięciornik kurze ziele[3] (Potentilla erecta) – gatunekbyliny należący do rodziny różowatych (Rosaceae Juss.). Nazwy zwyczajowe: pięciornik kurzyślad, kurze ziele[4], panieński korzeń, pięciornik czteropłatkowy, pięciornik leśny[5]. Rodzime obszary jego występowania to Europa i Azja, rozprzestrzenił się również w Ameryce Północnej[6]. W Polsce jest pospolity na całym obszarze.
Odziomkowe mają długie ogonki i składają się z 3–5 podługowato jajowatych, grubo ząbkowanych listków. Wyrastają one wczesną wiosną, podczas kwitnienia już zwykle obumierają. Liście łodygowe są 3-listkowe, o listkach karbowanych, krótkoogonkowe lub siedzące i mają duże przylistki. Liście są przylegająco owłosione.
Drobne, wyrastające pojedynczo na długich szypułkach z wierzchołków łodygi lub kątów liści. Mają średnicę 1 cm, składają się z 4 płatków (inaczej niż u innych gatunków pięciornika, które mają 5 płatków), kielich 4-działkowy, 16 pręcików i liczne słupki na miseczkowatym dnie kwiatowym. Żółte płatki korony o odwrotnie jajowatym kształcie są na brzegach nieco wycięte.
Czarnobrunatne, grube i zdrewniałe, pokryte węzłami, na przekroju poprzecznym ma czerwoną, gwiaździstą plamę. W smaku gorzkie.
Rośnie w świetlistych lasach liściastych i iglastych, zarówno na glebach suchych jak i na wilgotnych, a nawet na mokrych. Występuje także na miedzach, torfowiskach, pastwiskach. Hemikryptofit występujący zarówno na niżu, jak i wysoko w górach do wysokości 2500 m n.p.m. W Tatrach maksymalnie do 1568 m n.p.m. Wymaga jednak glebpróchniczych i kwaśnych.
Roślina kwitnie od czerwca do października, zapylana jest przez błonkówki. Kłącze zawiera dużo garbników (do 20%), z których 90% to pochodne katechiny. Ponadto zawiera saponiny, fenolokwasy, czerwień tormentilową, kwasy organiczne, żywice i inne. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Nardo-Callunetea[7].
Także surowiec-kłącze (Tormentillae rhizoma) jako skuteczny wywar do płukania gardła przy zapaleniach.
Zbiór i suszenie: kłącze roślin 2–3-letnich wykopuje się jesienią lub wiosną przed rozwojem liści, myje, tnie na kawałki i suszy w temperaturze do 40°C.
Kłącze znajduje zastosowanie także do produkcji niektórych past do zębów.
Dawniej z kłącza wytwarzano barwniki do farbowania tkanin na czerwono i czarno.
Termin zbioru: Od kwietnia do maja, od września do października.
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
JaninaSzaferowa:Poznaj 100 roślin. Klucz do oznaczania stu gatunków roślin kwiatowych dzikich i hodowlanych.Warszawa:Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych,1970,s.31.
AleksanderOżarowski,AntoninaRumińska,KrystynaSuchorska,ZenonWęglarz:Leksykon roślin leczniczych.Warszawa:Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne,1990. ISBN83-09-01261-6. Brak numerów stron w książce
WładysławMatuszkiewicz:Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski.Warszawa:Wyd. Naukowe PWN,2006. ISBN83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
FrantišekČinčura,VieraFeráková,JozefMájovský,LadislavŠomšák,JánZáborský:Pospolite rośliny środkowej Europy.Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje).Warszawa:Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne,1990. ISBN83-09-01473-2. Brak numerów stron w książce
JindřichKrejča,JanMacků:Atlas roślin leczniczych.Warszawa:Zakł. Nar. im. Ossolińskich,1989 isbn = 83-04-03281-3. Brak numerów stron w książce
AnnaMazerant-Leszkowska:Mała księga ziół.Warszawa:Inst. Wyd. Zw. Zawodowych,1990. ISBN83-202-0810-6. Brak numerów stron w książce
LucjanRutkowski:Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej.Warszawa:Wyd. Naukowe PWN,2006. ISBN83-01-14342-8. Brak numerów stron w książce
WładysławSzafer,StanisławKulczyński:Rośliny polskie.Warszawa:PWN,1953. Brak numerów stron w książce
JürkeGrau:Zioła i owoce leśne.Reinhard Jung, Bertram Münker.Warszawa:Świat Książki,1996. ISBN83-7129-274-0. Brak numerów stron w książce
