Paweł Musioł (nauczyciel)

Paweł Musioł (ur. 30 grudnia 1905 w Lesznej Górnej, zm. 19 lutego 1943 w Katowicach) – polski polityk, publicysta, historyk literatury śląskiej, nauczyciel^[1].

Paweł Musioł

Data i miejsce urodzenia	30 grudnia 1905 Leszna Górna, Księstwo cieszyńskie, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	19 lutego 1943 Katowice, Polska pod okupacją, III Rzeszy
Zawód, zajęcie	nauczyciel, historyk literatury, publicysta
Narodowość	polska

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej, był synem Józefa i Zuzanny z Waliczków. Studiował w latach 1926–1930 na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem Ignacego Chrzanowskiego, uzyskując w 1930 dyplom magistra filozofii^[1]. W latach trzydziestych XX wieku nauczyciel gimnazjalny (m.in. w Chorzowie, Mysłowicach i Tarnowskich Górach), uczył języka polskiego i historii. We IX-XI 1937 pełnił funkcję kuratora Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Redaktor naczelny „Nowej Polski” (1931–1932), a następnie „Kuźnicy” (1935–1937) – jednego z najważniejszych czasopism kulturalnych na Górnym Śląsku. Na łamach „Kuźnicy” debiutował m.in. Wilhelm Szewczyk.

W latach 1928–1930 był prezesem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Akademików Polskich na Śląsku „Znicz” - organizacji skupiającej studentów-cieszyniaków. W 1931 utworzył stowarzyszenie „Nowa Polska” – skupiające przede wszystkim przedstawicieli młodego pokolenia śląskiej inteligencji (Alojzy Targ, Jan Kotajny, Emil Świerzy). „Musiołowcy” (jak zaczęto powszechnie określać to środowisko) zaangażowali się następnie w tworzenie Ochotniczych Drużyn Robotniczych, Oddziałów Młodzieży Powstańczej i Robotniczego Instytutu Oświaty i Kultury im. Stefana Żeromskiego.

Środowisko Pawła Musioła współpracowało początkowo z sanacją śląską choć nie zyskało sobie przychylności wojewody śląskiego Michała Grażyńskiego, a w grudniu 1935 przystąpiło do Ruchu Narodowo-Radykalnego „Falanga”. Od 1937 działacz Związku Młodej Polski - organizacji młodzieżowej Obozu Zjednoczenia Narodowego. 11 marca 1939 obronił na Uniwersytecie Jagiellońskim dysertację Dzieje piśmiennictwa śląskiego w języku polskim do początków XIX wieku uzyskując stopień naukowy doktora.

W kampanii wrześniowej dowodził oddziałem karabinów maszynowych. Pod Rawą Ruską wzięty do niewoli, zbiegł z niej i powrócił na Zaolzie. W czasie okupacji niemieckiej 11 listopada 1939 wstąpił do Tajnej Organizacji Wojskowej, ukrywał się poszukiwany przez Gestapo w związku z przedwojenną działalnością polityczną. Pełnił funkcję komendanta Związku Walki Zbrojnej w powiecie cieszyńskim. Był zastępcą szefa okręgu cieszyńsko-podhalańskiego Stronnictwa Narodowego ("Kwadrat")^[2]. 3 marca 1941 aresztowany przez Gestapo i po blisko dwuletnim ciężkim śledztwie prowadzonym w różnych więzieniach 30 listopada 1942 skazany za zdradę stanu i w nocy 19 lutego 1943 zgilotynowany w katowickim więzieniu.

Przypisy

1. KrystynaK. Heska-Kwaśniewicz KrystynaK., Wielkie serce miał ten góral: przypomnienie Pawła Musioła, „Śląsk” (2 (208)), 2013, ISSN 1425-3917. Brak numerów stron w czasopiśmie
2. Mieczysław Starczewski: Ruch oporu na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1939–1945. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1988. ISBN 83-216-0655-5. Brak numerów stron w książce

Bibliografia

• Adam Jarosz, Musioł Paweł w: Polski Słownik Biograficzny t. XXII, Warszawa-Kraków-Wrocław Gdańsk 1977, s. 290-291 wersja elektroniczna IPSB
• Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice − Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 48. ISBN 83-85831-35-5.
• Jarosław Tomasiewicz, Paweł Musioł: narodowy regionalista [w:] Oni decydowali na Górnym Śląsku w XX wieku, red. A. Kubica, J. Mokrosz, Katowice–Rybnik 2017, ISBN 978-83-63031-48-0

Linki zewnętrzne

• Ochotnicze drużyny robocze (1937) w bibliotece Polona

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000071625295
• VIAF: 102112386
• PLWABN: 9810677186805606
• NUKAT: n2003099407

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3944588