Patala (hinduizm)

Patala (sanskr. पाताल, trl. Pātāla) – krainy podziemia, niższe światy w hinduizmie, wewnątrz kosmicznego jaja brahmanda^[1], wewnątrz bhurloki w nauczaniu Jogabhaszji^[2]. Patala dzieli się na krainy (sfery) loka^[3], które cechuje neutralny charakter^[4] (w odróżnieniu od leżących jeszcze dalej sfer). Każda jej sfera (królestwo) wyróżnia się: szczególnym rodzajem zamieszkujących ją istot, ich stolicą i postacią władcy^[5]. Światy Patali zamieszkują między innymi istoty takie jak: jakszowie, nagowie, danawowie, dajtjowie^[3].

Loki świata Patali

Dzieła hinduistycznie wymieniają sfery Patali nie zawsze w takiej samej kolejności i o identycznych nazwach. Stosując uporządkowanie alfabetyczne, wymienić można krainy o następujących nazwach: Agryasutalaloka Atalataloka, Gabhastalaloka, Gabhasztimataloka, Gabjisztimataloka, Gamastimana Mahatalaloka, Nitalaloka, Patalaloka, Rasatalaloka, Śritalaloka, Sutalaloka, Talatalaloka, Witalaloka. Wyraz „tala” występuje w tych nazwach w znaczeniu „powierzchnia”^[6]. Określenie loka, występujące na końcu nazw, bywa pomijane.

Recepcja w literaturze religijnej

• Sfery Patali opisują szczególnie purany.
  • Siedmiokrotny podział zawierają: Wisznupurana, Padmapurana, Bhagawatapurana
  • Ośmiokrotny podział zawiera: Śiwapurana

• Patalę cechuje piękno, luksus i rozkosze zmysłowe^[7]. Dewarszi Narada odwiedzał miasta Patali. Ich splendor, w opinii wieszcza, przewyższał cuda w niebie boga Indry^[8].

• Podziemne królestwa były celem wypraw wojennych Rawany^[9]

• Loki tego świata (niższego w rozumieniu podziału stosowanego w kosmologii hinduistycznej), uważa się za stany mistyczne jaźni (duszy jednostkowej, atmana)^[10].

Zobacz też

• Jaźń w filozofii indyjskiej