Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Park Wörlitz (niem. Wörlitzer Park, Wörlitzer Garten lub Wörlitzer Anlagen) – 21-hektarowy park w stylu angielskim wraz z klasycystycznym pałacem i licznymi obiektami małej architektury w Wörlitz w Saksonii-Anhalt.
Położony na terenie ogrodów Dessau-Wörlitz (niem.: Dessau-Wörlitzer Gartenreich) – kompleksu ogrodów i parków w stylu angielskim, powstałych w drugiej połowie XVIII w. na zlecenie księcia Anhalt-Dessau Leopolda III Friedricha Franza (1740–1817), które w 2000 zostały wpisane na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO. Pałac – pierwszy w stylu klasycystycznym na terenie Niemiec – został zbudowany pod koniec XVIII w. przez Friedricha Wilhelma von Erdmannsdorffa. Projekt okalającego go parku angielskiego – pierwszego tego typu w Europie kontynentalnej – sporządził Johann Friedrich Eyserbeck.
Po ślubie z Luise von Brandenburg-Schwedt w 1767, książę Anhalt-Dessau Leopold III Friedrich Franz wybrał Wörlitz na swoją siedzibę, gdzie rozpoczął budowę nowego pałacu i ogrodów w stylu angielskim[1], zainspirowany ogrodami Stourhead, Stowe i Claremont, widzianymi podczas podroży po Anglii[2]: w latach 1763–1764 razem z architektem Friedrichem Wilhelmem von Erdmannsdorffem[1], a także w 1775 i 1785[3]. Celem podroży obok zaznajomienia się z trendami w sztuce i architekturze były studia nad gospodarką, szczególnie nad angielskim rolnictwem, handlem, rzemiosłem oraz zapoznanie się z działalnością manufaktur[3]. Po powrocie do kraju, Franz wprowadził podpatrzone w Anglii nowe metody gospodarowania, m.in. nowoczesne techniki uprawy w rolnictwie i ogrodnictwie, zreorganizował armię i służbę zdrowia, zreformował system szkolny[3]. Za jego panowania Dessau stało się centrum myśli oświeceniowej[3].
Budowę kompleksu rozpoczęto w 1769. W 1770 duża część nieukończonego wówczas jeszcze założenia ogrodowego została zniszczona podczas powodzi, niemniej jednak prace kontynuowano[1]. Powstałe w latach 1769–1773 ogrody angielskie były pierwszymi tego typu w Europie kontynentalnej[4]. Głównym architektami kompleksu byli Friedrich Wilhelm von Erdmannsdorff[4] i Johann Friedrich Eyserbeck[5].
W latach 1769–1773 powstał pałac w stylu angielskiego domu wiejskiego – pierwszy w stylu klasycystycznym na terenie Niemiec[6][4]. Pałac zbudowano na wzór projektu Jamesa Gibbsa zamieszczonego w książce A Book of Architecture[7]. Obok rezydencji wzniesiono domek letni wzorowany na angielskim Stourhead – jedną z pierwszych budowli na terenie Niemiec w stylu palladiańskim[7].
Park Wörlitz składa się z pięciu części połączonych ze sobą systemem alei, ścieżek i ponad dwudziestoma mostami[8]: Ogrodu Pałacowego (niem. Schlossgarten), Ogrodów Neumarka (niem. Neumarks Garten), Ogrodów Schocha (niem. Schochs Garten), Nowego Ogrodu (niem. Neue Anlage) i Weidenheger[9]. Na terenie parku znajdują się liczne obiekty architektoniczne:
Ponadto we wschodniej części parku leży wyspa Stein z jedynym sztucznym wulkanem w Europie – topografia wyspy nawiązuje do neapolitańskiej[14]. U podnóża wulkanu znajduje się Willa Hamilton, wzniesiona według projektu von Erdmannsdorffa w akcie przyjaźni dla brytyjskiego dyplomaty, kolekcjonera antyków i geologa Williama Douglasa Hamiltona[14].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
