Pancerniki typu Colorado

Pancerniki typu Colorado^[a] – amerykańskie okręty z okresu I i II wojny światowej. Była to modyfikacja pancerników typu Tennessee, dzieląca z nimi ogólny projekt i wygląd, ale różniąca się uzbrojeniem. Dwanaście dział kalibru 356 mm/50 zostało zamienionych na osiem kal. 406 mm/45, dla zrównoważenia siły ognia japońskich pancerników typu Nagato, także wyposażonych w 8 dział 406 mm.

Pancerniki typu Colorado

USS „Colorado” (BB-45)
Kraj budowy	Stany Zjednoczone
Użytkownicy	US Navy
Stocznia	New York Shipbuilding Corporation Newport News Shipbuilding
Wejście do służby	1921
Planowane okręty	4
Zbudowane okręty	3
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	USS „Colorado”: standardowa 32 600 t
Długość	190,2 m
Szerokość	29,7 m
Zanurzenie	11,6 m
Napęd	28 900 KM turboelektryczny 4 śruby
Prędkość	21 węzłów
Zasięg	projektowany: 8000 mil przy prędkości 10 węzłów[1]
Załoga	1080
Uzbrojenie	po zbudowaniu: 8 × 406 mm (4xII) 12 lub 14 × 127 mm

Projekt został zatwierdzony na rok budżetowy 1917, ale budowa została opóźniona przez zmieniające się priorytety toczącej się I wojny światowej. Dwa okręty typu Colorado były ostatnimi amerykańskimi pancernikami, jakie weszły do służby przez prawie dwie dekady, i ostatnimi amerykańskimi pancernikami posiadającymi dwudziałowe wieże artylerii głównej – okręty z czasów II wojny światowej były wyposażone w dziewięć dział kal. 406 mm (406 mm/45 w przypadku pancerników typu North Carolina i South Dakota oraz 406 mm/50 w przypadku Iowa). Czwarty okręt, „Washington”, był jedynym nowym amerykańskim okrętem zwodowanym w momencie wejścia w życie ustaleń traktatu waszyngtońskiego.

Trzy ukończone okręty typu Colorado miały standardową wyporność 32 600 ton, a więc nieco większą w porównaniu z okrętami typu Tennessee, natomiast siła rażenia i celność dział kal. 406 mm została znacznie poprawiona. Wielowarstwowy pancerz burtowy zabezpieczający przed uszkodzeniami ze strony torped, napęd turboelektryczny i ulepszone systemy prowadzenia ognia zastosowane na pancernikach Tennessee zostały w kolejnym projekcie powielone, przez co otrzymano typowy amerykański pancernik tamtych czasów: silny, ciężko opancerzony i uzbrojony, ale stosunkowo powolny. W latach 20. i 30. XX wieku pięć okrętów tych dwóch typów było znanych jako Wielka Piątka (ang. Battle Fleet’s „Big Five”).

Na początku lat 30. planowano zmodernizować Wielką Piątkę, ale jedynymi wprowadzonymi w życie zmianami była modernizacja artylerii przeciwlotniczej i systemów prowadzenia ognia. Dwa okręty typu Colorado były obecne w Pearl Harbor podczas japońskiego ataku: „Maryland” wyszedł z niego bez szwanku, natomiast „West Virginia” została zatopiona na kotwicowisku, gdy jej system zabezpieczeń nie wytrzymał uderzenia ponad pół tuzina japońskich torped (choć w przeciwieństwie do „Oklahomy” okręt osiadł na równym kilu). „Colorado” w tym czasie przechodził przegląd, w trakcie którego zwiększano zabezpieczenia przeciwtorpedowe, co spowodowało zwiększenie jego szerokości do 33 m. Również „Maryland” wkrótce przeszedł taką modernizację. Oba okręty zostały przebudowane raz jeszcze pod koniec 1942 roku – usunięto masywne maszty kratownicowe, a zbyt słaba artyleria przeciwlotnicza została wzmocniona. Później okręty otrzymały także nowe nadbudówki do osadzenia lepszych dalmierzy. Po uszkodzeniu przez kamikaze pod koniec 1944 roku, w trakcie remontu „Maryland” został wyposażony w 16 dział uniwersalnych kal. 127 mm/38, które mogły prowadzić ogień zarówno do celów powietrznych, jak i nawodnych – zastąpiono w ten sposób mieszany zestaw przeciwokrętowych 127 mm/51 i przeciwlotniczych 127 mm/25. „Colorado” do końca służby miał mieszaną artylerię średnią.

Mocno uszkodzona „West Virginia” została podniesiona z dna i w latach 1942–1943 przeszła taką samą modernizację, jak dwa okręty typu Tennessee – jej kadłub poszerzono do 35 m, mocno ulepszono systemy prowadzenia ognia i artylerię przeciwlotniczą, zastosowano 16 dział kal. 127 mm/38 w podwójnych wieżach oraz zupełnie zmieniono układ nadbudówek, nadając okrętowi nowoczesny wygląd, podobny do pancerników typu South Dakota.

Pancerniki typu Colorado służyły jak inne stare pancerniki amerykańskie: w latach 1942–1943 realizując doktrynę fleet in being („flota w gotowości”), a później zapewniając silne wsparcie artyleryjskie operacjom amfibijnym. „Maryland” i „West Virginia” były obecne w czasie ostatniej w historii wzajemnej walki pancerników w cieśninie Surigao 25 października 1944 roku. Po wojnie przesunięte do Floty Rezerwowej pancerniki były jej częścią do 1959 roku, kiedy wszystkie zostały sprzedane na złom.

Uwagi

1. Zwane także pancernikami typu Maryland od pierwszego ukończonego okrętu tego typu.

Przypisy

1. Norman Friedman: U.S. Battleships: An Illustrated Design History. Annapolis: United States Naval Institute, 1985. ISBN 0-87021-715-1. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• Naval Historical Center