Drobny[3], w postaci silnie rozgałęziających się nici rozwijających się na powierzchni gleby. Nici zróżnicowane są na asymilacyjne zwane chloronemą i te, z których wyrastają łodyżki gametofitów, zwane kaulonemą. Z nici kontaktujących się z podłożem wyrastają chwytniki. Splątek często zachowuje się nawet po rozwinięciu się łodyżek gametofitów[4].
Rośliny osiągające znaczne jak na mchy rozmiary, w przypadku dousoniiDawsonia osiągające 60 cm[4]. Ich łodyżki są wzniesione i ulistnione, czasem też poza tym także bezlistne i płożące. Przez środek łodyżek przebiega wiązka przewodząca z hydroidami i leptoidami, w przypadku łodyżek bezlistnych wiązka otoczona jest cylindrem komórek przypominających endodermę. Rozgałęzienia wiązki przewodzącej wnikają do listków łącząc się z żebrami (wyjątek wśród mchów). Listki posiadają pochwiastą nasadę, a na górnej (doosiowej) powierzchni pokryte są wzdłuż blaszkowatymi wyrostkami (tzw. lamellami) tworzonymi przez komórki z licznymi chloroplastami[4].
Rośliny są dwupienne[3]. Gametangia, czyli plemnie i rodnie, powstają w odrębnych skupieniach. Perygonia, czyli skupienia plemni, wsparte są listkami większymi od innych, o zachodzących na siebie brzegach. Nadają one perygoniom kształt miseczki. W czasie deszczu krople wody uderzające w perygonia wyrzucają plemniki lub całe plemnie ułatwiając zapłodnienie. Skupienia rodni zwane są perychecjami, a liście je wspierające nazywa się perychecjalnymi. W skupieniach plemni i rodni często występują między gametangiami także płonne, nitkowate wstawki zwane parafizami[4].
Składa się z długiej sety, o budowie wewnętrznej podobnej do łodyżki gametofitu, oraz zarodni przykrytej okazałym czepkiem[4]. Zarodnia jest walcowata, od 2- do 6-kanciastej[3]. Perystom (ozębnia) jest typu komórkozębnego i składa się z 32 lub 64 ząbków (rzadko innej ich liczby). Czepek gęsto pokryty jest długimi włoskami[4].
Pozycja systematyczna płonników na drzewie filogenetycznym mchów[5]
Płonniki Polytrichopsida są jedną z 8 klas wyróżnianych w obrębie współczesnych mchówBryophyta[5][2]. W obrębie gromady zajmują pozycję siostrzaną względem Tetraphidopsida, a bazalną grupą dla tej pary jest monotypowa klasa Oedipodiopsida[5]. W części systemów klasyfikacyjnych ranga klas dla tych taksonów jest utrzymana[5][1] i wówczas wąsko ujmowana klasa płonników jest monotypowa i dzieli się następująco[5][1]:
Cała wymieniona wyżej grupa blisko spokrewnionych mchów bywa łączona w szeroko ujmowaną klasę Polytrichopsida i wówczas jej klasyfikacja wygląda następująco:
Jeszcze na początku XXI wieku do klasy też włączano rząd bezlistowcówBuxbaumiales[6], współcześnie zajmujących pozycję bazalną w obrębie prątnikówBryopsida[5][2].
Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI:10.1371/journal.pone.0119248, PMID:25923521, PMCID:PMC4418965 [dostęp 2021-03-26](ang.).
YangY.LiuYangY. i inni, Resolution of the ordinal phylogeny of mosses using targeted exons from organellar and nuclear genomes, „Nature Communications”, 10 (1), 2019, s. 1485, DOI:10.1038/s41467-019-09454-w, PMID:30940807, PMCID:PMC6445109 [dostęp 2021-04-01](ang.).
Ryszard Ochyra, Jan Żarnowiec, Halina Bednarek-Ochyra:Census Catalogue of Polish Mosses.Kraków:Polish Academy of Sciences, Institute of Botany,2003,s.16-17. ISBN83-85444-84-X.
