Osiedle mieszkaniowe Tarnogaj we Wrocławiu

Osiedle mieszkaniowe Tarnogaj we Wrocławiu (niem. Wohnsiedlung Dürrgoy) – zespół jedno- i wielorodzinnych domów mieszkalnych na osiedlu Tarnogaj we Wrocławiu.

Osiedle mieszkaniowe Tarnogaj we Wrocławiu

nr rej. 414/Wm z dnia 7 października 1982
Domki jednorodzinne przy ulicy Kamienieckiej
Państwo	Polska
Miejscowość	Wrocław
Adres	ulice Gazowa, Kamieniecka, ks. Czesława Klimasa, Tarnogajska, Ząbkowicka, Ziębicka, Złotostocka
Typ budynku	osiedle mieszkaniowe
Styl architektoniczny	modernizm
Architekt	August Wilhelm Hogreve, Paul Schreiber, Hans Thomas, Friedrich Zahn i inni
Rozpoczęcie budowy	1918
Ukończenie budowy	1937
Pierwszy właściciel	Siedlungsgeselschaft Breslau AG
Położenie na mapie Wrocławia Osiedle mieszkaniowe Tarnogaj we Wrocławiu
Położenie na mapie Polski Osiedle mieszkaniowe Tarnogaj we Wrocławiu
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Osiedle mieszkaniowe Tarnogaj we Wrocławiu
51°04′41,72″N 17°03′42,73″E

Położenie

Granice tego zespołu mieszkalnego wyznaczają ulice: Gazowa od południa, Ziębicka od zachodu, ks. Czesława Klimasa od północy i Tarnogajska od wschodu, całość mieści się w granicach administracyjnych osiedla o tej samej nazwie. Obszar zespołu domów ma kształt prostokąta o powierzchni 11 ha i podzielony jest trzema równoległymi ulicami, kolejno od wschodu: Kamieniecką, Złotostocką i Ząbkowicką. W zamyśle projektantów zespół miał mieć wygląd kolonii domków jednorodzinnych z ogródkami, otoczonych parawanem wyższej zabudowy.

Historia

Pierwsze plany budowy osiedla 1904-1905

Wieś Tarnogaj (niem. Dürrgoy) została przyłączona do Wrocławia w roku 1904, już w następnym roku rozpoczęto budowę nowej gazowni na jej południowych obrzeżach. W momencie przyłączania do miasta znajdowało się tu zaledwie kilkanaście domów wiejskich^[1], aby zapewnić dogodne warunki przyszłym pracownikom budowanej gazowni, podjęto decyzję o budowie osiedla domów mieszkalnych przeznaczonych specjalnie dla nich. Pierwsze plany budowy osiedla zakładały powstanie zespołu domów w pobliżu u zbiegu ulic Gazowej i Tarnogajskiej, ostatecznie powstały tylko dwa domy czteropiętrowe przeznaczone dla pracowników administracyjnych.

Budowa osiedla 1919-1937

Do planów budowy osiedla powrócono po zakończeniu I wojny światowej, oprócz gminy inwestorami były spółdzielnie mieszkaniowe oraz prywatni właściciele. W roku 1919 ruszyły prace przy budowie szeregów domków jednorodzinnych przy ulicach Kamienieckiej i Ząbkowickiej, według projektu radcy budowlanego Paula Schreibera. Wybudowano łącznie 140 domków w dwóch szeregach, zapełniających całą szerokość ulicy Kamienieckiej i Ząbkowickiej. Były to domy jednokondygnacyjne z mieszkalnym poddaszem i lukarną od strony ulicy, od strony ogrodu dwa sąsiadujące ze sobą domy posiadały skrzydło gospodarcze (obórkę).

Kolejnym etapem zabudowy osiedla była realizacja, w roku 1920 siedmiu dwukondygnacyjnych domów wielorodzinnych z wysokim dachem, przy ulicy Gazowej, sześciu drewnianych i jednego murowanego o jednakowej bryle. Projektantem tych domów był również radca Schreiber.

Trzecim etapem była budowa, w latach 1928-31, ciągu domów w wielorodzinnych przy ulicy Tarnogajskiej, według projektu Augusta Wilhelma Hogreve. Były to kamienice trzykondygnacyjne z wysokim dachem, jedynie dwie skrajne kamienice posiadały jedną kondygnację więcej i płaski dach. Mieszkania w tych domach miały przeważnie dwa pokoje oraz osobną kuchnię i łazienkę, ich powierzchnia wynosiła od 42 do 73 m².

W latach 1930-31 ulica Złotostocka została zabudowana czterema szeregami dwukondygnacyjnych domów z czerwonej cegły, z płaskim dachem. Autorem projektu tych domów był architekt Hans Thomas, był on zwycięzcą ogłoszonego przez miasto konkursu na najmniejsze mieszkanie najprostszego typu. Mieszkania w tych domach miały powierzchnie od 31 do 52 m², obok domów znajdowały się budynki gospodarcze mieszczące. wspólne łaźnie i pralnie. Inwestorem była spółdzielnia Siedlungsgeselschaft Breslau AG.

Ostatnim zrealizowanym etapem zabudowy były bloki mieszkalne przy ulicy ks.Czesława Klimasa, wybudowane według projektu Friedricha Zahna w roku 1937. Były to kamienice trzykondygnacyjne z wysokim dachem.

Zniszczenia wojenne i zabudowa po roku 1945

W roku 1945 osiedle zostało zniszczone w 30%, w latach powojennych ubytki w zabudowie stopniowo uzupełniano budynkami które nie zawsze pasowały swoją bryłą do pierwotnych założeń osiedla.

Zobacz też

• Tarnogaj

Bibliografia

• Encyklopedia Wrocławia. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006. ISBN 83-7384-561-5. (pol.). Brak numerów stron w książce
• Eysymont R., Urban T.,: Wrocław na fotografii lotniczej z okresu międzywojennego. Wrocław: VIA NOVA, 2008. ISBN 978-83-60544-29-0. (pol.). Brak numerów stron w książce
• Komm, ich zeige Dir Breslau. Praktisches Wissen von Alt- und Neu-Breslau 2. Heft. Wrocław: J. U. Kern's Verlag, 1929. (niem.). Brak numerów stron w książce

Przypisy

1. Zabudowania dawnej wsi Tarnogaj znajdowały się po obu stronach północnego odcinka ulicy Tarnogajskiej (pomiędzy dzisiejszymi ulicami ks. Czesława Klimasa i aleją Armii Krajowej), wszystkie zostały zniszczone w czasie wojny i rozebrane.