Order Piusa IX

Order Piusa^[1], Order Piano^[2], Order Rycerski Ojca Świętego Piusa IX^[3], Order Piusa IX^[4] (łac. Ordo Pianus, wł. Ordine Piano) – trzeci w kolejności order nadawany przez Stolicę Apostolską^[5].

Order Piusa
łac. Ordo Pianus

Awers Komandorski
Awers Kawalerski
Baretka Łańcucha
Baretka Krzyża Wielkiego
Baretka Komandora z Gwiazdą
Baretka Komandora
Baretka Kawalera
Ustanowiono	17 czerwca 1847
Dewiza	VIRTUTI ET MERITO (CNOCIE I ZASŁUDZE)
Powyżej	Order Złotej Ostrogi
Poniżej	Order Świętego Grzegorza Wielkiego

Historia i zasady nadawania

Początki orderu sięgają do Zakonu Rycerzy Piano założonego przez Piusa IV w 1560, który był inicjatorem kontrreformacji i promotorem sztuki i nauki^[2][5]. Papieski Order Piano został ustanowiony w 1847 przez papieża Piusa IX (stąd inna nazwa tego odznaczenia – Order Piusa IX), w celu odznaczania osób świeckich za wyjątkowe zasługi dla Kościoła katolickiego i papieża, obecnie nadawany głównie zagranicznym dyplomatom, mężom stanu, głowom państw i ich reprezentantom. Przez wiele lat łączył się z przyznaniem szlachectwa (dziedzicznego w I lub osobistego ad personam w II klasie). Możliwość tę zniósł dopiero Pius XII w ramach reformy papieskich odznaczeń dokonanej w 1939^[6].

Dewizą orderu jest „VIRTUTI ET MERITO” (pol. „CNOCIE I ZASŁUDZE”)^[7].

Klasy orderu

Kawaler, Komandor, Komandor z Gwiazdą, Krzyż Wielki, Złoty Łańcuch – sposoby noszenia orderu w poszczególnych klasach

Order dzieli się na trzy klasy^[6]:

• I klasa – Krzyż Wielki:
  • Złoty Łańcuch – dodany w 1957, nadawany świeckim głowom państw i w wyjątkowych okazjach niezwykle ważnym osobistościom,
  • Krzyż Wielki – nadawany zazwyczaj szefom misji dyplomatycznych, ministrom i w wyjątkowych przypadkach za wybitne zasługi wobec papieża,
• II klasa – Komandor:
  • Komandor z Gwiazdą – nadawany zwykle dyplomatom w randze radcy i pierwszego sekretarza z dłuższym stażem,
  • Komandor – nadawany zwykle dyplomatom w randze radcy i pierwszego sekretarza z krótszym stażem,
• III klasa – Kawaler – nadawany najczęściej pozostałym członkom misji dyplomatycznych.

Odznaczeni

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Piusa IX.

Wśród odznaczonych można wymienić m.in. głowy państw^[5]:

• 1966 – Artur da Costa e Silva, prezydent Brazylii,
• 1967 – Gustaw VI Adolf, król Szwecji,
• 1967 – Olaf V, król Norwegii,
• 1967 – Cevdet Sunay, prezydent Turcji,
• 1970 – Haile Selassie, cesarz Etiopii,
• 1971 – Urho Kekkonen, prezydent Finlandii,
• 1973 – Gustav Heinemann, prezydent Niemiec,
• 1977 – Jan Karol I Burbon, król Hiszpanii,
• 1980 – Antonio Ramalho Eanes, prezydent Portugalii,

a spośród Polaków:

• Jan Matejko, malarz
• Władysław Grabski, premier
• 1925 – Maciej Rataj, marszałek sejmu^[8]
• 1925 – Wojciech Trąmpczyński, marszałek senatu^[8]
• 1925 – Stanisław Grabski, minister oświaty^[8]
• 1991 – Lech Wałęsa, prezydent^[9]
• 1991 – Edward Bernard Raczyński, prezydent^[10]
• 1991 – Krzysztof Skubiszewski, minister^[11]
• 1997 – Stefan Frankiewicz, ambasador
• 2004 – Hanna Suchocka, premier^[12]
• Ryszard Kaczorowski, prezydent^[13]