Olmazor

Olmazor (ros. Алмазар, Ałmazar) – osiedle typu miejskiego we wschodnim Uzbekistanie, do 1963 roku wieś o nazwie Wriewskij^[a].

Olmazor

Polski Cmentarz Wojenny
Państwo	Uzbekistan
Wilajet	taszkencki
Tuman	tuman Chinoz(inne języki)
Populacja (2012) • liczba ludności	szac. 27 979[1]
Położenie na mapie Uzbekistanu Olmazor
40°57′52″N 68°50′48″E

Miasto

Osada została założona przez rosyjskich chłopów na pustyni, którą zalewała rzeka Chirchiq^[2], prawy dopływ Syr-darii^[3]. Pierwotnie otrzymała nazwę Wriewskij na cześć rosyjskiego generała Aleksandra B. Wriewskiego(inne języki) (1834–1910), generał-gubernatora Turkiestanu w latach 1889–1898^[4]. Miejscowość leży w tumanie Chinoz wilajetu taszkenckiego. Od wybudowania linii kolejowej z Taszkentu do Xovos w osiedlu funkcjonowała stacja kolejowa Wriewskij (obecnie także Olmazor). W mieście działają zakłady przemysłowe: cegielnia i fabryka materiałów budowlanych oraz fabryka mebli^[3][2]. Uprawa owoców i winorośli^[3].

Centrum Wyszkolenia PSZ

W 1942 roku umieszczono tu Centrum Wyszkolenia Armii (Armii Andersa). Komendantem Centrum był płk Nikodem Sulik, zastępcą płk kaw. Roman Józef Safar.

Szkoła Podchorążych

Szkołę Podchorążych ulokowano w dużym budynku, mieszczącym m.in. sale uczniów, kancelarie i mieszkania kadry. Intensywne szkolenie obejmowało wykłady i ćwiczenia praktyczne piechoty, terenoznawstwo, ze szczególnym naciskiem na sprawność bojową. Rozdanie dyplomów ukończenia I Kursu Unitarnego Szkoły Podchorążych nastąpiło 12 marca 1942 roku^[b] z udziałem szefa sztabu Polskich Sił Zbrojnych gen. Zygmunta Bohusza-Szyszko^[5]. 24 marca 1942 roku rozpoczął się I etap ewakuacji Armii Andersa do Iranu^[6].

Saperzy

W skład Centrum Wyszkolenia Armii wchodził Ośrodek Szkolenia Saperów.

Ponadto w 1942 roku w rejonie miejscowości Wriewskij stacjonował 1 Pułk Saperów, który liczył wtedy około 200 ludzi bez przeszkolenia i wyposażenia. Już po ewakuacji do Iranu i Iraku, w październiku 1942 roku z połączenia Baonu Saperów 2 Korpusu i 1 Pułku Saperów Armii został sformowany 10 Baon Saperów Armii^[7].

Junacy

Na stacji kolejowej Wriewskij zgrupowano też kilkuset junaków z oddziałów junackich Polskich Sił Zbrojnych^[8]. Do wojska przyjmowano bowiem zgłaszającą się młodzież „sybiracką” w wieku 14–18 lat, dla której utworzono szkoły junackie m.in. w celu zapewnienia wojsku przyszłych, wykształconych kadr. Junacy dostali mundury wojskowe i już w Rosji rozpoczęli naukę^[9]. W Iranie młodszych junaków zwolniono, trafili potem do obozów w Valivade i Balachadi.

Uwagi

1. W źródle Wspomnienia... na s. 6 podano nazwę Wrewskaja.
2. W źródle Wspomnienia... na s. 7 podano błędny rok (1941).