Ogród Letni (Petersburg)
ogród w Petersburgu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ogród Letni[1] (ros. Ле́тний сад) – reprezentacyjny ogród położony w centrum Petersburga, założony w 1704 roku z inicjatywy Piotra I Wielkiego.
 Główne wejście do Ogrodu Letniego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Data założenia | |
| Projektant |
I. Matwiejew |
Położenie na mapie Rosji  | |
Położenie na mapie Petersburga  | |
 59°56′41″N 30°20′08″E | |
Ogród położony jest na pomiędzy rzekami Mojką a Fontanką oraz Kanałem Łabędzim. Pierwsze wzmianki o ogrodach położonych w bliskości Pałacu Letniego Piotra I pochodzą z roku 1704. Pierwszym projektantem ogrodu był Iwan Matwiejew. Jego głównym zadaniem było przygotowanie terenu pod powstanie ogrodu oraz zasadzenie pierwszych drzew, a jego praca była nadzorowana osobiście przez imperatora[2]. Matwiejew zmarł w 1709 roku, a zadanie kontynuowania projektu otrzymali Jean-Baptiste Alexandre Le Blond i Michaił Zemcow.
Powstał ogród o regularnym kształcie w stylu francuskiego ogrodu barkowego. Nacisk położono na idealną symetrię i regularne rozmieszczenie wszystkich obiektów w ogrodzie, od drzew i krzewów po alejki i stawy. Poza Rosją zakupiono sadzonki wiązów i dębów, które cesarz miał osobiście sadzić wzdłuż alejek parkowych[3]. Alejki zostały także ozdobione ponad 250 marmurowymi rzeźbami sprowadzonymi specjalnie dla cesarza z Włoch[2]. Jedną z nich była drogocenna Taurydzka Wenus. Z początku ustawiono ją także w Ogrodzie Letnim, ale z uwagi na nagość postaci nie przypadła ona do gustu konserwatywnym mieszkańcom. Dziś znajduje się w kolekcji Ermitażu[4].
W XX wieku, by lepiej zabezpieczać te dzieła sztuki przed działaniami natury i potencjalnymi aktami wandalizmu, zostały one zastąpione kopiami[2]. Przedstawiają one postacie mitologiczne, alegorie sił przyrody oraz znane postacie historyczne, takie jak Juliusz Cezar czy Aleksander Macedoński. Znajdują się tu także wywiezione po insurekcji kościuszkowskiej popiersia Jana III Sobieskiego i królowej Marysieńki[4]. W latach 80. XX wieku oryginały zastąpiono replikami, które usunięto w 2015 roku po odwołaniu Polskiego Sezonu Kulturalnego[5].
Oprócz rzeźb największą atrakcją parku był zespół pierwszych w Rosji fontann[6], które ozdobione były scenami z bajek Ezopa[2]. Specjalnie dla osób, które dzieł Ezopa nie czytały, Piotr polecił ustawić tabliczki z objaśnieniami, np. na jednej z fontann lew w klatce miał symbolizować zwyciężoną Szwecję Karola XII[3]. Fontanny obsługiwane były przez specjalną maszynerię, którą Piotr zamówił w Anglii[2]. Woda doprowadzana była specjalnym akweduktem z pobliskiej Fontanki[6]. W jednym z ogrodowych kanałów, ku uciesze Piotra, pływał miniaturowy okręt wojenny[7].
W ogrodzie odbywały się przyjęcia, bale oraz pokazy fajerwerków. Szczególnie hucznie obchodzono imieniny cara i rocznice zwycięstwa pod Połtawą. W taki sposób w 1720 roku Ogród Letni opisywał poseł polski Stanisław Chomętowski (przyszły hetman polny koronny):
Były w tym ogrodzie sadzawki obmurowane, na których pływały gęsi indyjskie, kaczki morskie i wiele ptactwa. Jest tam i gołębnik zbudowany, w którym mieści się 16 gatunków gołębi. Mają także kilka bocianów białych – bociana bowiem w tych tu krajach nie obaczysz, kilka żurawi, dzika i jeża wielkiego, który na sobie ma kolce długie na ćwierć. Drugi ogród zasadzony jest drzewami owocowymi, a w nim tylko ganki i szpalery[7].
.jpg)
Za panowania Piotra I ogrody pozostawały zamknięte dla mieszkańców miasta. Cesarzowa Elżbieta I zdecydowała, że park może być udostępniany przyzwoicie ubranym zwiedzającym podczas jej nieobecności w stolicy. Od 1752 roku był on otwarty w niedziele i święta. Od 1755 roku tylko w czwartki, a rok później znów w niedziele[6]. Między 1771 a 1784 zbudowano charakterystyczny parkan odgradzający Ogród Letni od Nabrzeża Pałacowego i innych ulic miasta. Zaprojektował go Jurij Felten. Powódź w Petersburgu w 1777 roku, która wywołała wielkie spustoszenia w mieście, nie ominęła także Ogrodu Letniego. Uszkodzone zostały niektóre rzeźby, zniszczone pawilony oraz fontanny. Tych ostatnich zdecydowano się nie odbudowywać, usunięto także akwedukt doprowadzający do nich wodę z Fontanki[6]. Za panowania Katarzyny II odnowiony park uzyskał formę ogrodu angielskiego[4].
Na początku XIX wieku nad upiększaniem Ogrodu Letniego pracowali najwybitniejsi architekci, m.in. Carlo Rossi. Dodano wtedy nowe pawilony: kawiarnię i herbaciarnię. W 1839 roku król Szwecji Karol XIV Jan podarował imperatorowi Mikołajowi I monumentalną porfirową wazę, która stała się jednym z symboli parku. W czasach Mikołaja Ogród Letni, teraz już ogólnodostępny, stał się jednym z ulubionych miejsc odwiedzanych przez mieszkańców stolicy. Nadal jednak obowiązywała zasada o godziwym ubiorze[8]. W 1855 w Ogrodzie Letnim stanął pomnik Iwana Kryłowa. 4 kwietnia 1866 roku pod bramą Ogrodu Letniego Dmitrij Karakozow próbował zastrzelić imperatora Aleksandra II. Zamach udaremniono, a na miejscu ocalenia cesarza zbudowano kapliczkę upamiętniającą to wydarzenie. Po przewrocie październikowym bolszewicy nakazali jej wyburzenie. W czasie II wojny światowej i blokady Leningradu Ogród Letni poważnie ucierpiał wskutek działań wojennych, lecz jak podają niektóre źródła żadne z historycznych drzew ogrodu nie zostało wówczas ścięte[9].
Ogród Letni jest częstym motywem pojawiającym się u wybitnych twórców kultury rosyjskiej. Nawiązywali do niego m.in. Aleksander Puszkin w Eugniuszu Onieginie i Anna Achmatowa, która poświęciła mu jeden ze swoich wierszy zatytułowany Ogród Letni. W 2008 roku władze Petersburga rozpoczęły prace nad renowacją Ogrodu Letniego. Zostaną tam zainstalowane kamery[10], by chronić ogród przed aktami wandalizmu, a wszystkie obiekty małej architektury będą odrestaurowane i zabezpieczone. Z ponad dwustu rzeźb sprowadzonych dla Piotra I do dzisiaj przetrwało ich 79[11] (według innych źródeł 89[4]).
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
