Odra Krosno Odrzańskie

Odra Krosno Odrzańskie – polski klub piłkarski z siedzibą w Krośnie Odrzańskim, założony prawdopodobnie w 1947 r. początkowo jako jednosekcyjny. Ostatecznie skreślony z ewidencji 20 lutego 1967 r. Klub działał w ramach struktur Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Latem 1950 r., WKS Odra został przejęty przez milicyjną Gwardię. W 1957 r. doszło do ponownej reaktywacji Odry i przejęcia dorobku oraz tradycji krośnieńskiej Gwardii. Gwardia została założona w 1946 r. przez funkcjonariuszy miejscowej komendy Milicji Obywatelskiej oraz Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.

Odra Krosno Odrzańskie

Pełna nazwa	Wojskowy Klub Sportowy Odra Krosno Odrzańskie
Przydomek	wojskowi
Barwy	biało-zielone
Data założenia	1947 /Gwardia - 1946/
Data rozwiązania	1967
Liga	A - klasa /IV poziom ligowy/
Państwo	Polska
Siedziba	Jednostka Wojskowa 3404
Adres	ul. Poprzeczna, 66-600 Krosno Odrzańskie
Stadion	ul. Pocztowa 27
Właściciel	Wojska Ochrony Pogranicza
Prezes	Zdzisław Łukasiewicz /ostatni/

Historia

Odra Krosno Odrzańskie

Wojskowy Klub Sportowy powstał zapewne ok. roku 1947. Pierwsza znana wzmianka dotycząca Klubu Sportowego Odra Krosno Odrzańskie pochodzi z 26 września 1948 r., a opublikowana została we wrześniowym numerze Głosu Wielkopolskiego. Jak donosiła gazeta, Odra w ramach rozgrywek poznańskiej C klasy, grupie VIII, uległa Wełnie Zielona Góra 1:3^[1]. Ostatecznie w grupie głównie z zespołami zielonogórskimi: Wagmo II, Wełną, Energetyką III, Zielonymi II oraz Sulechowianką II Sulechów, Odra po rundzie jesiennej zajmowała 2 miejsce, tracąc zaledwie jeden punkt do lidera - Iskry Lubsko^[2]. Co ciekawe krośnianie legitymowali się najbardziej korzystnym bilansem bramkowym - 27:7.

W 1949 roku piłkarze WKS Odry awansowali do B klasy. W rundzie finałowej rozbili: Kolejarz Zbąszynek 4:1, Kolejarz Lubsko 4:0 oraz Gwardię Babimost 12:1^[3]. W maju 1949 r. krośnieński zespół rozegrał wyjazdowe, towarzyskie spotkanie z Wojskowym Klubem Sportowym Kadra, przegrywając wysoko 2:9. Drużyna gości grała w składzie: Gruza (Parafiańczyk), Tuchniak, Kowalik, Orencluk, Rogowski, Kenclik, Szóstak, Płaszewski, Biały, Kowalski, Bort^[4]. Latem 1950 r. doszło do wchłonięcia Odry przez Gwardię. Zapewne miało to także związek z ówczesną reformą administracyjną, na mocy której, 6 lipca 1950 r. wydzielono z województwa poznańskiego - województwo zielonogórskie. Ostatnia wzmianka prasowa dotycząca Odry, pojawiła się w Gazecie Lubuskiej z 5 czerwca 1950 r. GL informowała, że krośnianie przegrali w meczu towarzyskim z Budowlanymi Lubsko 1:6^[5]. Nie ma Odry w terminarzu zielonogórskiej B klasy, zamieszczonym we wrześniowym wydaniu Gazety Zielonogórskiej. Zgodnie z terminarzem, Gwardia miała rozpocząć rywalizację w grupie III B klasy od meczu ze Stalą II Zielona Góra. Spotkanie zaplanowano na dzień 24 września 1950 r. w Krośnie Odrzańskim^[6]. W 1951 r. Gwardia z pierwszego miejsca awansowała do dwuetapowych baraży o wejście do klasy międzywojewódzkiej - A klasy. Po bardzo dobrym występie najpierw przeciwko trzem, a później pięciu zespołom uzyskała upragniony awans^[7][8]. Ponadto zdobyła drugie miejsce w rywalizacji o tytuł najbardziej zdyscyplinowanej drużyny (nagroda fair play). Zwyciężyła Unia Iłowa^[9]. W grudniu tego roku gwardziści w finale klasy powiatowej Pucharu Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej pokonali w Zielonej Górze rezerwy Spójni Żary 2:1 (2:1), czym zapewnili sobie przepustkę do finału, w którym czekała Stal Zielona Góra^[10]. W finale przegrali po wyrównanym meczu 2:3 (1:1)^[11]. Dobre wyniki piłkarzy w latach 50. sprawiły, że gwardziści często powoływani byli do kadry reprezentacyjnej województwa zielonogórskiego. W 1955 r. otrzymali je: Książkiewicz i Hossa^[12], a w kolejnym roku Nogaj i Mucha^[13].

W 1957 r. Wojskowy Klub Sportowy Odra przejął zasoby i tradycję innego krośnieńskiego klubu, założonego przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej - Gwardii, było to o tyle ułatwione, że oba stowarzyszenia funkcjonowały w strukturach Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Niewykluczone, że odbywało się to na fali reorganizacji MBP jesienią 1956 r. i utworzenia w listopadzie tego roku Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Klub Sportowy Odra został zarejestrowany w Ewidencji Stowarzyszeń prowadzonej przez Wydział Spraw Wewnętrznych Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Krośnie Odrzańskim, w dniu 15 lutego 1957 r. (nr rej. 36)^[14][15]. Jako siedzibę wpisano tylko Krosno Odrzańskie. Wybrano władze statutowe w osobach: Prezes Edward Roland – Gapik, pierwszy wiceprezes Roman Szołomiak, drugi wiceprezes Jan Szynal, trzeci wiceprezes Hanna Kmiecik, sekretarz Ryszard Dziurla. Niespełna dwa miesiące później, 5 kwietnia, zapewne z uwagi na zmiany organizacyjne i strukturalne w Wojskach Ochrony Pogranicza i po rozmowach z dowództwem 9 Brygady WOP, dokonano ponownego wpisu (nr rej. 57), tym razem jako Wojskowy Klub Sportowy Odra z siedzibą w Jednostce Wojskowej 3404 /9 Brygady WOP/. Formalnie biuro klubu mieściło się przy ul. Chrobrego 13 w budynku późniejszej Państwowej Szkoły Muzycznej^[16]. Przez dekadę, wiodącą dyscypliną była piłka nożna, chociaż funkcjonowały także sekcje: siatkówki, boksu, tenisa stołowego i tenisa ziemnego. Pasjonatem tej ostatniej dyscypliny był pierwszy prezes stowarzyszenia.

Plakat informujący o Międzyokręgowych Zawodach Piłkarskich Wrocław - Zielona Góra, które odbyły się na stadionie Lechii Zielona Góra w dniu 1 maja 1958 r. Jedną z atrakcji miał być przedmecz Reprezentacji Orląt z trzecioligową Odrą Krosno Odrzańskie. Mecz Odry zakończył się wygraną Orląt 1:0 (0:0). Strzelcem jedynej bramki z rzutu karnego był bramkarz Buchowiecki.

Sezon 1957 rozpoczął się dla Odry bardzo słabo. Na inaugurację rozgrywek, 31 marca uległa na wyjeździe drużynie Orła Międzyrzecz 2:4. W pierwszej rundzie krośnianie zdobyli zaledwie 4 punkty: za jedno zwycięstwo z Budowlanymi Gozdnica 3:1 i remisy po 2:2 z Promieniem Żary i Lechią Zielona Góra. Trzon ówczesnej drużyny stanowili: Kazimierz Zarzębski, Jerzy Kalinowski, Antoni Pucia (kpt.), Stefan Zieliński, Zenon Chlebowski, Marian Bąk, Edmund Sobczak, Józef Kędzierski, Władysław Oleś, Jan Wylęgała, Roman Kaleta, Władysław Kowalski, Henryk Rakowski, Karol Kuśmierek, Marian Wiciak, Mieczysław Łuczak, Ryszard Zielonka, Marian Sitko, Marian Pieczyński. W drugiej rundzie Odra zyskała dwa punkty w wyniku weryfikacji na 3:0 meczu z Orłem Międzyrzecz i zdołała się utrzymać^[17]. Obok problemów natury sportowej pojawiały się również związane z fair play. W listopadzie 1957 r. klub ukarano grzywną w wysokości 400 zł, a indywidualnie Antoniego Pucia na 12 miesięcy dyskwalifikacji za świadome podanie sędziemu fałszywego składu zespołu. Dotyczyło to sierpniowego meczu z Wartą Gorzów Wlkp^[18].

Pierwszą rundę sezonu 1958 krośnianie rozpoczęli 16 marca wygrywając 2:0 z Iskrą Wymiarki, drugą rundę zainaugurowali 22 czerwca gromiąc na własnym terenie, aż 7:2 Włókniarza Żary. Z pewnością dużą niespodzianką było pokonanie 2:1 w Zielonej Górze miejscowej Lechii^[19]. Jednym ze szkoleniowców był wówczas Władysław Rogowski. W 1957 i 1958 rezerwy Odry rywalizowały w B klasie Podokręgu Świebodzin. W kwietniu 1960 r., działacz Odry, późniejszy prezes klubu, Jan Hurynowicz został nagrodzony srebrną odznaką honorową Polskiego Związku Piłki Nożnej^[20]. Ten rok jednak, to początek końca wojskowych. W kryzysie pogrążyły się sekcje: siatkówki (nie dopuszczeni do rozgrywek), tenisa stołowego (brak awansu) i boksu. Wszystkie one rok później zostały zlikwidowane. Nawarstwiać zaczęły się problemy kadrowe, zwłaszcza braki szkoleniowców^[21]. Ponadto pasmo sukcesów zaczął odnosił lokalny rywal - Wiarus, który bardziej otworzył się na współpracę z cywilnym środowiskiem sportowym. Co ciekawe, na początku lat 60. władze klubu Odra wraz z dowództwem Lubuskiej Brygady WOP, uruchomiły własny ośrodek turystyczno - wypoczynkowy nad jeziorem Moczydło w Osiecznicy.

Drużyna seniorów, rywalizująca w A-klasie, została we wrześniu 1965 r. wycofana z rozgrywek^[22]. Kryzys nie był widoczny, zwłaszcza, że po rundzie jesiennej zespół z dorobkiem 17 punktów prowadził legitymując się także najlepszym atakiem. Mimo że już bez drużyny seniorów, to jednak Odra kontynuowała szkolenie młodzieży. Wyniki osiągane przez zespoły juniorów i trampkarzy były bardzo dobre. W sezonie 1966/1967 juniorzy w grupie II A klasy zajęli II miejsce. W stawce sześciu zespołów wyprzedziła ich tylko Sparta Nietkowice, a trzecie miejsce zajęli juniorzy Tęczy Krosno Odrzańskie. W klasyfikacji trampkarzy (grupa krośnieńska), Odra bezapelacyjnie zwyciężyła nie tracąc żadnej bramki, wyprzedzając Orzeł Międzyrzecz i Piast Sulechów. Wygaszanie działalności klubu sprawił, że młodzi piłkarze Odry rozegrali tylko rundę jesienną sezonu 1967/1968. Juniorzy zajęli ostatnie, czwarte miejsce, nie zdobywając punktu i strzelając jedną bramkę. Nie zawiedli trampkarze, którzy w czterozespołowej grupie musieli uznać wyższość Pogoni Świebodzin. Klub wykreślono z ewidencji decyzją Nr MSW.025/89/66 w dniu 20 lutego 1967 r. 

Gwardia Krosno Odrzańskie

Gwardia, która powstała w 1946 r., była obok Tęczy najstarszym krośnieńskim klubem sportowym i składała się głównie z funkcjonariuszy MO i UB. Początki, podobnie jak w innych regionach były trudne. Braki sprzętu oraz infrastruktury sprawiały, że piłkarze rozgrywali swoje mecze głównie na łąkach, a zamiast butów piłkarskich używali wojskowych^[23]. Mimo mnogości problemów, krośnieński zespół należał do najprężniej działających w regionie^[24]. Do wyróżniających się zawodników i działaczy należeli: były bramkarz Warty Poznań Alfons Majewicz, Wł. Pilarczyk, J. i A. Morasiowie, L. i L. Urbanowscy, J. Glapka, Cz. Kwaśniewski, J. Wojtania, J. Florkowski, J. Cieczko^[23]. W roku 1947 utworzono sekcję pięściarską, a na początku lat 50. siatkarską. Od końca lat 40. Gwardia coraz bliżej współpracowała z lokalnym oddziałem WOP. Ułatwiało to funkcjonowanie formacji w jednym resorcie, a ponadto stwarzało okazję do uzupełniania składów drużyn piłkarskich o żołnierzy służby zasadniczej. O ile Odra grała przez kilka sezonów na trzecim szczeblu rozgrywek piłkarskich, to Gwardia głównie w A klasie /czwarty szczebel/, ale walczyła także w finale Pucharu Polski na szczeblu okręgu.

Nazwy

• 1947 - czerwiec 1950 – Wojskowy Klub Sportowy Odra Krosno Odrzańskie
• lipiec 1950 - styczeń 1957 – Klub Sportowy Gwardia ^{/wchłonięcie Odry przez Gwardię/}
• luty 1957 - luty 1967 – Wojskowy Klub Sportowy Odra Krosno Odrzańskie

Sukcesy

• 6. miejsce w zielonogórskiej Lidze Okręgowej (III poziom): 1959.
• finał Pucharu Polski OZPN Zielona Góra /Gwardia/: 1955/1956.

Stadion

Panorama stadionu Ośrodka Sportu i Rekreacji w Krośnie Odrzańskim.

Odra Krosno Odrzańskie domowe mecze rozgrywała na terenie kompleksu 5 Kresowego batalionu saperów. Gwardia już pod koniec lat 40. podjęła starania o przyznanie boiska "przy dawnej gazowni", czyli obecnego stadionu Ośrodka Sportu i Rekreacji przy ul. Pocztowej. Uchwałą nr 8/50 Miejskiej Rady Narodowej z dnia 25 lutego 1950 r. obiekt ten został przyznany klubowi na okres dziesięciu lat. W dniu 3 kwietnia 1950 r., także Uchwałą MRN nr 14/50 zdecydowano o bezpłatnym użyczeniu sali gimnastycznej (dzisiejsze Centrum Rekreacyjne OSiR), która stanowiła zaplecze techniczne boiska. Stadion nie był remontowany i rozbudowywany, przez co w roku 1955 Miejska Rada Narodowa porozumiała się w tej sprawie z Jednostką Wojskową 1703 (9 Brygada WOP). Dotychczasowy dysponent, wyraził zgodę, na zwrot obiektu i przekazanie go na okres dziesięciu lat LZS (Tęczy) Krosno Odrzańskie. Wcześniej Gwardia, a później Odra rywalizowały już na Stadionie Ośrodka Sportu i Rekreacji w Krośnie Odrzańskim przy ul. Pocztowej 27. Członkowie lokalnych rywali: Tęczy /Wiarusa/ oraz Odry często pracowali przy modernizacji i drobnych remontach. W 1959: "P.K.K.F. łącznie z klubami sportowymi "Wiarus" i "Odra" uporządkowały obiekty sportowe"^[25].

Stadion został oficjalnie i uroczyście oddany do użytku 12 września 1958 roku^[26]. Dane techniczne obiektu:

• pojemność: 2000 (800 siedzących)
• oświetlenie: brak (oświetlenie – dwie płyty treningowe)
• wymiary boiska: 100 m x 62 m
• rekord frekwencji: 3000 (Wiarus Krosno Odrzańskie – Frankfurt nad Odrą, 1958, (2:2))^[27]

Sezon po sezonie Odry

Sezon	Liga	Pozycja	Mecze	Punkty	Bramki	Bilans	Uwagi	Nazwa
1947/1948	Klasa C (Poznań)	b.d.						Odra Krosno Odrzańskie
1948/1949	Klasa C (Poznań)	b.d.					Awans	Odra Krosno Odrzańskie
1949/1950	Klasa B (Poznań)	b.d.						Odra Krosno Odrzańskie
1950	Klasa B (Poznań)	b.d.						Gwardia Krosno Odrzańskie
1951	Klasa B[28][7][8]	1					Awans	Gwardia Krosno Odrzańskie
1952	Klasa A[29]	2	12	19	84:17	+67		Gwardia Krosno Odrzańskie
1953	Klasa A	4						Gwardia Krosno Odrzańskie
1954	Klasa A[30]	5	22	23	59:40	+19		Gwardia Krosno Odrzańskie
1955	Klasa A[31]	3	18	22	47:26	+21		Gwardia Krosno Odrzańskie
1956	Klasa A[32]	3	18	26	65:23	+42		Gwardia Krosno Odrzańskie
1957	Liga okręgowa[33]	8	18	6	18:45	-27		Odra Krosno Odrzańskie
1958	Liga okręgowa[19]	7	20	18	39:39	0		Odra Krosno Odrzańskie
1959	Liga okręgowa[34]	9	22	20	35:38	-3		Odra Krosno Odrzańskie
1960	Liga okręgowa[35]	6	22	20	37:43	-6		Odra Krosno Odrzańskie
1960/1961	Liga okręgowa[36]	12	24	17	29:40	-11	Spadek	Odra Krosno Odrzańskie
1961/1962	A klasa[37]	2	22	34	63:24	+39		Odra Krosno Odrzańskie
1962/1963	A klasa[38]	1	22	35	72:28	+44	Awans	Odra Krosno Odrzańskie
1963/1964	Liga okręgowa	12	22	14	30:47	-17	Spadek	Odra Krosno Odrzańskie
1964/1965	A klasa gr. północna	4	22	32	68:26	+42		Odra Krosno Odrzańskie
1965/1966	A klasa gr. północna[22]	10[39]	6	3	3:10	-7		Odra Krosno Odrzańskie

Legenda

Oznaczenie kolorami
III poziom ligowy

Puchar Polski

• 1955/1956 (OZPN)

Gwardia zakwalifikowała się do finału Pucharu Polski na szczeblu okręgu. Jej przeciwnikiem był Włókniarz Zielona Góra. Krośnianie ulegli 1:3, a Włókniarz na szczeblu centralnym został rozgromiony przez Gwardię Warszawa 1:12.

Historia meczów derbowych Odry Krosno Odrzańskie i Tęczy (Wiarusa) Krosno Odrzańskie w III lidze /wówczas liga okręgowa/:

Data	Mecz	Zwycięzca	Liga	Wynik	Strzelcy
1960[40]	Odra – Wiarus	Odra	liga okręgowa	3:1	Kitowski 3 /Odra/ Wawrzyniak /Wiarus/
1961[41]	Wiarus – Odra	Wiarus	liga okręgowa	2:1
1963[42]	Odra – Wiarus	–	liga okręgowa	2:2	Baranowski i Jamroz /Wiarus/ Cebula 2 /Odra/
1964[43]	Wiarus – Odra	Wiarus	liga okręgowa	2:1	Nester i Baranowski /Wiarus/ Mańko /Odra/

• Bilans meczów Odra /Gwardia/ Krosno Odrzańskie –Tęcza /Wiarus/ Krosno Odrzańskie: 1 wygrana Odry – 1 remis – 2 wygrane Tęczy.
• Bilans bramek: 7:7
• Ogółem 4 mecze

Władze klubu Odra Krosno Odrzańskie[14]

L.p.	Władze klubu	Okres trwania kadencji
1.	b.d.	1947 – 1957
2.	Prezes Edward Roland – Gapik I wiceprezes Roman Szołomiak II wiceprezes Jan Szynal III wiceprezes Hanna Kmiecik sekretarz Ryszard Dziurla	15.02.1957 – 05.04.1957
3.	Prezes Mikoszewski wiceprezes Jan Szynal wiceprezes Władysław Rogowski wiceprezes Maciejewski sekretarz Janowski skarbnik Zdanowicz	05.04.1957 – 12.12.1961
4.	Prezes Bronisław Holak wiceprezes Józef Kubera sekretarz Ryszard Machalski	12.12.1961 – 17.02.1962
5.	Prezes Jan Hurynowicz wiceprezes Eugeniusz Droński sekretarz Marian Stachowiak skarbnik Teodor Skop	17.02.1961 – 29.10.1964
6.	Prezes Zdzisław Łukasiewicz wiceprezes Jan Szynal wiceprezes Jan Hurynowicz sekretarz Stanisław Satuła skarbnik Stanisław Sejda	29.10.1964 – 20.02.1967

Przypisy

1. Mistrzostwa POZPN w klasach B, C i juniorów, „Głos Wielkopolski”, 26 września 1948 [dostęp 2020-07-06].
2. Mos, POZPN zakończył tegoroczny sezon, „Głos Wielkopolski”, 20 listopada 1948 [dostęp 2020-07-06], W numerze także końcowe tabele ligowe.
3. Sukces krośnieńskiej Odry, „Głos Wielkopolski”, 22 lipca 1949 [dostęp 2020-07-06].
4. WKS Kadra - WKS Odra (Krosno) 9:2, „Gazeta Ostrowska”, 2 maja 1949 [dostęp 2020-10-07].
5. Mk, "Budowlani" Lubsko - "Odra" Krosno n. O. 6:1, „Gazeta Lubuska”, 5 czerwca 1950 [dostęp 2020-07-07].
6. Terminarz rozgrywek piłkarskich o mistrzostwo kl. B Okr. zielonogórskiego (runda jesienna), „Gazeta Zielonogórska”, 22 września 1950 [dostęp 2020-07-07], Ponadto w grupie znajdowały się zespoły: LZS II Sulechów, LZS Babimost, LZS Kramsko Nowe i Kolejarz II Zbąszynek.
7. x, Spotkania o wejście do piłkarskiej klasy wojewódzkiej, „Gazeta Zielonogórska”, 16 lipca 1951 [dostęp 2020-07-07], Rywalizacja o wejście do A klasy obejmowała 24 zespoły. O 4 miejsca premiowane awansem, walka toczyła się w dwóch grupach głównych - północnej i południowej z których każda dodatkowo dzieliła się na trzy podgrupy - 1, 2 i 3. Gwardia Krosno Odrzańskie znajdowała się w grupie południowej, podgrupie 3 wraz z: Unią Głogów, Ogniwem Wschowa i LZS Kożuchów.
8. Ni, Finały zielonogórskiej klasy wojewódzkiej w piłce nożnej, „Gazeta Zielonogórska”, 18 sierpnia 1951 [dostęp 2020-07-07], Zgodnie z oczekiwaniami Gwardia Krosno zajęła 1. miejsce w podgrupie. W kolejnych meczach gromiła: Gwardię Głogów 4:0 (GZ z 27.08.1951), Gwardię Gorzów 4:1 (GZ z 10.09.1951), została rozbita przez Spójnię Międzyrzecz 1:8 (GZ z 15/16.09.1951), pokonała Włókniarz Gorzów 4:2 (GZ z 19.09.1951), Unię Iłowa 6:1 (GZ z 8.10.1951). W rewanżach: pokonali Gwardię Gorzów Wlkp. 8:0 (GZ z 15.10.1951), Spójnią Międzyrzecz 5:3 (GZ z 22.10.1951), zremisowali z Unią Iłowa 3:3 (GZ z 25.10.1951).
9. k, "Unia" (Iłowa) zdobyła proporzec Sekcji Piłki Nożnej WKKF, „Gazeta Zielonogórska”, 26 listopada 1951 [dostęp 2020-07-07], Trzecie miejsce zajął zespół Gwardii Gorzów, a czwarte Spójni Międzyrzecz.
10. O Puchar WKKF. Gwardia (Krosno) mistrzem klasy powiatowej, „Gazeta Zielonogórska”, 6 grudnia 1951 [dostęp 2020-07-07].
11. r, "Stal" (Zielona Góra) zdobyła Puchar WKKF, „Głos Wielkopolski”, 13 grudnia 1951 [dostęp 2020-07-06], Stal Zielona Góra pokonała Gwardię Krosno Odrzańskie 3:2 (1:1).
12. Sprawy Rady Trenersko - Instruktorskiej, „Biuletyn Sportowy Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Zielonej Górze”, Zielona Góra, 1 lipca 1955. Brak numerów stron w czasopiśmie
13. Sprawy Rady Trenersko - Instruktorskie, „Biuletyn Sportowy Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Zielonej Górze”, Zielona Góra, 8 sierpnia 1956. Brak numerów stron w czasopiśmie
14. Ewidencja Stowarzyszeń Zarejestrowanych działających na terenie powiatu Krosno Odrz., 1957–1967 [dostęp 2020-07-06], Archiwum Państwowe w Zielonej Górze. Brak numerów stron w książce
15. Sprawy Wydziału Gier i Dyscypliny, „Biuletyn Sportowy Zielonogórskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej”, Zielona Góra, 20 marca 1957, W wydaniu czasopisma po raz pierwszy w miejscu nazwy Gwardia pojawia się Odra. Brak numerów stron w czasopiśmie
16. Wykaz Klubów Sportowych województwa zielonogórskiego, „Biuletyn Informacyjny Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej”, 19 września 1958, s. 7.
17. Biuletyn Sportowy Zielonogórskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, 15 marca 1958. Brak numerów stron w książce
18. Komunikaty, „Biuletyn Sportowy Zielonogórskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej”, Zielona Góra, 15 listopada 1957. Brak numerów stron w czasopiśmie
19. Biuletyn Sportowy Zielonogórskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, 15 grudnia 1958. Brak numerów stron w książce
20. Biuletyn Sportowy Zielonogórskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, 11 czerwca 1960. Brak numerów stron w książce
21. Sprawozdanie z działalności Wydziału Szkolenia ZOZPN, 1960, Jak wynika z dokumentu KS Odra dysponowała dwoma drużynami seniorskimi i jednym instruktorem. Brak numerów stron w książce
22. Odra Krosno wycofuje się z rozgrywek klasy "A", „Gazeta Zielonogórska”, 30 września 1965 [dostęp 2020-07-06], "Zarząd klubu sportowego Odra w Krośnie zawiadomił wczoraj zarząd OZPN, że wycofuje swą drużynę piłkarską z rozgrywek o mistrzostwo klasy A. Pismo nie podaje motywów tej decyzji". Wszystkie wyniki drużyny Odry z rundy zostały anulowane. Brak numerów stron w czasopiśmie
23. JarosławJ. Miś JarosławJ., Rozwój sportu wyczynowego w Krośnie Odrzańskim w latach 1945 – 1999, 1999, maszynopis pracy magisterskiej - Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim. Brak numerów stron w książce
24. TomaszT. Jurek TomaszT., BernardB. Woltmann BernardB., Kultura fizyczna w województwie zielonogórskim 1950 - 1989, Zielona Góra 1990, s. 24.
25. Sprawozdanie Komisji Oświaty i Kultury przy P.M.R.N. za okres od stycznia do maja 1959 r., 1959, Archiwum Państwowe w Zielonej Górze. Brak numerów stron w książce
26. Gazeta Zielonogórska : organ KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej R. VII Nr 220 (16 września 1958). - Wyd. A - Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa, zbc.uz.zgora.pl, 16 września 1958 [dostęp 2018-10-08].
27. Gazeta Zielonogórska : organ KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej R. VII Nr 220 (16 września 1958). - Wyd. A - Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa, zbc.uz.zgora.pl, 12 września 1958 [dostęp 2018-10-08].
28. RyszardR. Dziurla RyszardR., Budowlani (Lubsko) - Gwardia (Krosno) 2:2, „Gazeta Zielonogórska”, 25 czerwca 1951 [dostęp 2020-07-07], W finałowym meczu o mistrzostwo powiatu krośnieńskiego spotkały się zespoły Budowlanych Lubsko i Gwardii Krosno Odrzańskie. W meczu, który odbył się w Krośnie, Gwardia wygrała 3:0. Rewanż w Lubsko wygrali gospodarze 4:2. W dodatkowym meczu, rozegranym w Zielonej Górze padł remis 2:2. Wobec (jak na ówczesne czasy) braku rozstrzygnięcia, decyzją Sekcji Piłki Nożnej WKKF do kolejnego etapu, rozgrywek międzypowiatowych dopuszczono obie drużyny.
29. Mistrzostwa I klasy, „Gazeta Zielonogórska”, 4 września 1952 [dostęp 2020-09-07].
30. Piłkarze A klasy zakończyli rozgrywki, „Gazeta Zielonogórska”, 15 listopada 1954 [dostęp 2020-11-16].
31. Tabela rozgrywek A klasy grupy północnej, „Biuletyn Sportowy Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Zielonej Górze”, Zielona Góra, 31 grudnia 1955. Brak numerów stron w czasopiśmie
32. Biuletyn Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Zielonej Górze, 12 grudnia 1956. Brak numerów stron w książce
33. Sprawy Wydziału Gier i Dyscypliny, „Biuletyn Sportowy Zielonogórskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej”, Zielona Góra, 15 marca 1958, Wynik po ostatecznej weryfikacji. Przed weryfikacją Odra zajmowała 6 lokatę. Brak numerów stron w czasopiśmie
34. Sprawozdanie z działalności za rok 1959, Zielona Góra, styczeń 1960, Zielonogórski Okręgowy Związek Piłki Nożnej. Brak numerów stron w książce
35. Biuletyn Sportowy Zielonogórskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, 30 sierpnia 1960. Brak numerów stron w książce
36. Odra Krosno i Włókniarz Żary opuszczają ligę okręgową, „Gazeta Zielonogórska”, 12 czerwca 1961 [dostęp 2020-12-18], W numerze jest błąd w liczbie rozegranych kolejek. Powinno być 24.
37. Sprawozdanie Zarządu P.Z.P.N. Okręgu zielonogórskiego za rok 1962, 23 stycznia 1963, s. 6, A klasa - grupa północna.
38. Klasa A, „Gazeta Zielonogórska”, 3 lipca 1963 [dostęp 2020-12-18], Do tabeli dodano późniejszy rezultat meczu Odra Krosno Odrzańskie - Syrena Zbąszynek, który zakończył się remisem 1:1.
39. Klasa A, „Gazeta Zielonogórska”, 29 września 1965 [dostęp 2020-12-18], W ostatnim swoim meczu Odra Krosno Odrzańskie przegrała na wyjeździe z Lubuszaninem Drezdenko 2:3.
40. Gazeta Zielonogórska : organ KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej R. IX Nr 205 (29 sierpnia 1960). - Wyd. A - Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa [online], zbc.uz.zgora.pl [dostęp 2020-07-06].
41. Gazeta Zielonogórska : organ KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej R. X Nr 131 (5 czerwca 1961). - Wyd. A - Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa [online], zbc.uz.zgora.pl [dostęp 2020-07-06].
42. Gazeta Zielonogórska : organ KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej R. XII Nr 249 (21 października 1963). - Wyd. A - Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa [online], zbc.uz.zgora.pl [dostęp 2020-07-06].
43. Gazeta Zielonogórska : organ KW Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej R. XIII Nr 76 (31 marca 1964). - Wyd. A - Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa [online], zbc.uz.zgora.pl [dostęp 2020-07-06].