Odludki i poeta

Odludki i poeta. Komedia w jednym akcie, wierszem – jednoaktowa komedia Aleksandra Fredry napisana w 1825. Prapremiera odbyła się w teatrze lwowskim 10 listopada 1826.^[1][2]

Odludki i poeta

Strona wydania z 1826
Autor	Aleksander Fredro
Typ utworu	komedia
Data powstania	1825
Wydanie oryginalne
Język	polski
Data wydania	1826

Opis

Sztuka powstała wiosną 1825 – we lwowskim czasopiśmie „Rozmaitości” z 30 marca 1825 pojawiła się wzmianka, że autor pracuje nad sztuką, nazywaną pierwotnie Idealizm i realizm, zaś w numerze z 27 lipca 1825 poinformowano, że sztuka jest już gotowa^[3]. Po raz pierwszy komedia została wystawiona we Lwowie 10 listopada 1826^[3]. Drukiem ukazała się po raz pierwszy w 1826 w tomie II zbiorowego wydania dzieł Fredry (s. 293–327)^[3]. W zbiorach Ossolineum przechowywany jest autograf sztuki, będący odpisem na czysto, zaś we Lwowie znajduje się kopia utworu przedstawiona cenzurze lwowskiej w 1825^[4].

Treść

Akcja komedii rozgrywa się w oberży, do której przybywają dwaj goście: Czesław i Astolf. Obaj są odludkami i wiodą samotniczy tryb życia. Mimo to bardzo różnią się pod względem nastawienia do innych ludzi: Czesław jest rozczarowany ludźmi i nie potrafi dojść z nikim do porozumienia, ale też nikogo nie nienawidzi. Astolf natomiast odczuwa gorącą nienawiść i wstręt do całej ludzkości. W oberży zastaje ich następująca sytuacja: Zuzia, córka właściciela oberży jest z wzajemnością zakochana w swym nauczycielu, Edwinie (tytułowym poecie). Ich związkowi przeciwny jest ojciec Zuzi, ze względu na ubóstwo i niski stan społeczny Edwina. Astolf (zgodnie ze swym charakterem) stara się zniechęcić Edwina do małżeństwa i poezji, starając się przedstawić obie te rzeczy od jak najgorszej strony. Czesław natomiast jest poruszony historią młodych i postanawia podzielić się z Edwinem swoim majątkiem, tym samym umożliwiając mu ślub z Zuzią.^[2]

Inscenizacje (wybór)[5]

• Teatr Miejski we Lwowie (1900)
• Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach (1954, reż. Roman Zawistowski)
• Teatr Powszechny w Łodzi (1958, reż. Jadwiga Chojnacka)
• Teatr Krypta w Szczecinie (1986, reż. Zbigniew Chrzanowski)
• Teatr Nowy im. Gustawa Morcinka w Zabrzu (1986, reż. Mieczysław Daszewski)

Spektakle radiowe

• Odludki i poeta (1950, reż. Jan Koecher)^[6]
• Odludki i poeta (2009, reż. Henryk Rozen)^[7]

Spektakle telewizyjne

• Odludki i poeta (1963, reż. Jacek Szczęk)^[8][9]
• Odludki i poeta (1979, reż. Andrzej Łapicki)^[10][11]

• 
  Teatr polski, Nowy Sącz, 1865
• 
  Afisz, Teatr Polski, Kraków, 1865
• 
  Afisz, Teatr Miejski, Kraków, 1898
• 
  Afisz, Teatr Polski, Poznań, 1901

Przypisy

1. AleksanderA. Fredro AleksanderA., Komedie. Seria pierwsza. II, Intryga na prędce ; Nowy Don Kiszot ; Cudzoziemszczyzna ; Pierwsza lepsza ; Odludki i poeta, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955, s. 295.
2. MarcinM. Cieński MarcinM., Fredro, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2003, s. 73-75, ISBN 83-7023-984-6.
3. Pigoń 1955 ↓, s. 295.
4. Pigoń 1955 ↓, s. 296.
5. Odludki i poeta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2023-07-22].
6. Odludki i poeta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2023-07-22].
7. Odludki i poeta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2023-07-21].
8. Odludki i poeta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2023-07-22].
9. Odludki i poeta [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-07-21].
10. Odludki i poeta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 2023-07-21].
11. Odludki i poeta [online], FilmPolski.pl [dostęp 2023-07-22].

Bibliografia

• Stanisław Pigoń: Komentarz. W: Aleksander Fredro: Komedie. Seria pierwsza II. T. 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1955, s. 265–357, seria: Pisma wszystkie.

Linki zewnętrzne

• Odludki i poeta, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki) [dostęp 2023-07-22].