Obowiązkowy heteroseksualizm

Obowiązkowy heteroseksualizm (ang. compulsory heterosexuality, comphet, in. przymusowy heteroseksualizm) – teoria zakładająca, że heteroseksualność jest uznawana za domyślną orientację i wymuszana jest na ludziach przez patriarchalne i heteronormatywne społeczeństwo^[1]. Towarzyszyć ma temu także przekonanie o tym, że taka tożsamość jest najbardziej naturalna i moralna^[2]. Ma być narzucany siłą lub za pomocą wpływów społecznych^[3].

Pojęcie to zostało spopularyzowane przez Adrienne Rich za sprawą jej eseju z 1980 roku zatytułowanego „Przymus heteroseksualności a egzystencja lesbijska(inne języki)”^[4][5]. Według Adrienne Rich nauki społeczne i literatura utrwalają społeczne przekonanie, że kobiety w każdej kulturze mają wrodzoną skłonność do romantycznych i seksualnych relacji z mężczyznami. Twierdzi, że seksualność kobiet wobec mężczyzn nie zawsze jest naturalna, ale jest społecznie wpajana kobietom^[1]. Początkowo termin ten dotyczył tylko ograniczenia seksualności kobiet, obecnie jednak jest uniwersalny.

Tło historyczne

Koncepcja ta powstała, by zwrócić uwagę na istnienie lesbijek i kontinuum relacji, w jakie wchodzą ze sobą kobiety^[6]. Jednak szybko okazało się, że i chłopcy doświadczają nacisków, by wchodzić w relacje heteroseksualne. U podłoża takich zachowań często leży zinternalizowana homofobia^[6][7].

Adrienne Rich w latach 80. XX wieku podjęła temat heteroseksualności narzucanej kobietom ze względów społecznych i ekonomicznych. Skutkowało to postrzeganiem miłości lesbijskiej jako zboczenia i czegoś odbiegającego od normy^[8]. Homoseksualizm w tym wypadku był najwyżej pogardliwie nazywany stylem życia^[9][8]. Rich postrzegała obowiązkowy heteroseksualizm jako instytucję polityczną i wymóg narzucany dziewczynkom już od okresu dojrzewania^[7].

Czynniki

Elementy obowiązkowego heteroseksualizmu według Adrienne Rich^[7]:

• wzorce narzucane przez pornografię
• przemoc seksualna ze strony mężczyzn
• idealizacja miłości i związków heteroseksualnych
• lansowanie podległości kobiet i zaprzeczanie ich popędowi seksualnemu
• negowanie istnienia lesbijek
• duże potrzeby seksualne mężczyzn
• podwójny standard seksualny

Dodatkowe założenia

• tożsamość homoseksualna może być przyjmowana przez kobiety z przyczyn politycznych jako wyraz negacji patriarchatu^[10]
• mniejszości seksualne częściej postrzegają swoją tożsamość seksualną jako istotną i której wypracowanie wymaga wiele wysiłku^[10]
• osoby nieheteroseksualne cechują się wyższym rozwojem tożsamości, ale jednocześnie podkreślają wagę modelowania i wsparcia w tym procesie^[10]

Zobacz też

• androcentryzm
• feminizm
• heteronormatywność
• matryca heteroseksualna
• heteroseksizm
• queer