Grzybienie egipskie

Grzybienie egipskie (Nymphaea lotus L.) – gatunek rośliny należący do rodziny grzybieniowatych (Nymphaeceae). Znany zwykle pod nazwami zwyczajowymi lub handlowymi jako lotos tygrysi, lotos egipski lub grzybień egipski. Występuje w stanie dzikim w Afryce i Rumunii. Jako gatunek introdukowany rozprzestrzenił się na Florydzie w USA oraz w niektórych krajach Ameryki Środkowej i Południowej (Kostaryka, Salwador, Panama, Gujana, Wenezuela, Brazylia, Kolumbia). Poza tym jako roślina ozdobna jest uprawiany w wielu krajach świata^[5].

Szybkie fakty Domena, Królestwo ...

Grzybienie egipskie

Systematyka^[1]^[2]

Domena

Podkrólestwo

Nadgromada

Podgromada

Nadklasa

Nadrząd

grzybieniopodobne

grzybienie egipskie

Nymphaea lotus L.
Sp. pl. 1:511. 1753^[3]

Synonimy

Castalia edulis Salisb.
Nymphaea dentata Schumach. & Thonn^[3].

Kategoria zagrożenia (CKGZ)^[4]

najmniejszej troski

Systematyka w Wikispecies

Multimedia w Wikimedia Commons

Zamknij

Morfologia

Pokrój: Roślina wodna, bylina. Liście wyrastają z kłącza, zakwita nad powierzchnią wody. Osiąga wysokość 20–80 cm, szerokość – 25–60 cm.
Liście: Posiada dwa rodzaje liści: podwodne i pływające. Podwodne są mniejsze, kształtu od szeroko strzałkowatego do owalnego o brzegach równych, lekko faliste. Kolorystyka liści jest zmienna, zależna od natężenia oświetlenia. W uprawie w trzech barwnych odmianach: o liściach zielonych, blado czerwonofioletowych i intensywnie czerwonych. Wszystkie odmiany posiadają cętkowane liście, różniące się od siebie nasyceniem kolorów i ilością plamek. Liście pływające na powierzchni wody rzadko pojawiają się w uprawie akwariowej. Są okrągławe, z nasadą wyciętą, na brzegu ząbkowane.
Kłącze: Pełza po dnie zbiorników. Wyrastają z niego liście, kwiaty i rozłogi.
Kwiaty: Na długich szypułkach, wystają ponad powierzchnię wody. Zewnętrzne listki okwiatu zielone (4 jajowate, 4 wąskolancetowate), wewnętrzne białe, rzadziej lekko zaróżowione, liczne.
Owoc: Torebka zawierająca liczne, drobne nasiona (niekiedy ponad 1000). Kiełkują one prawie natychmiast po opadnięciu na dno zbiornika.

Biologia i ekologia

W naturze rośnie w wodach czystych, ciepłych i lekko kwaśnych. Kwiaty otwierają się nocą, zamykają nad ranem, posiadają przyjemny aromat. Są samopylne i przy sprzyjających warunkach, np. odpowiedniej wilgotności powietrza, następuje samozapylenie, po czym kwiat zanurza się w wodzie i tam dojrzewają owoce.

Zastosowanie

Roślina ozdobna: Popularna roślina akwariowa. W krajach o ciepłym klimacie jest uprawiana w zbiornikach wodnych, w Polsce jako roślina akwariowa, lub sezonowo w oczkach wodnych. W handlu i wśród akwarystów najbardziej znana pod nazwą "lotos tygrysi". Ozdobna z powodu szerokich, barwnych liści. W akwarium rzadko wykształca liście pływające i zakwita.
W latach nieurodzaju z jego nasion sporządzano mąkę.

Uprawa

Wymagania: Woda ciepła 24-28 °C, miękka lub średnia – około 6- 8°n i pH 6,5-7. Podłoże lekkie, żwirowe, dające przepuszczalność. Oświetlanie dość intensywne. Nie lubi przebywać w cieniu, wówczas jej listowie ulega degeneracji, liście stają się mniejsze, mniej ubarwione, z czasem nadmierne zacienienie prowadzi do śmierci rośliny. Obcinanie liści nawodnych i wybujałych – podwodnych, powoduje rozrost liści podwodnych. Nawożenie powinno być regularne lecz niezbyt obfite, gdyż zbyt duża dawka powoduje większy wzrost a co za tym idzie, roślina ta pnie się w górę, na powierzchni zaś liście jej są słabe, łatwo ulegają zniszczeniu. Zbyt intensywne nawożenie może doprowadzić do zakwitnięcia rośliny, na powierzchni wody wówczas pojawia się kwiat, który rozwija się wieczorem lub w nocy po zgaśnięciu oświetlenia przez kilka dni, zamykając się w świetle. Jeżeli roślina ma zakwitnąć, należy liście pływające (nawodne) pozostawić. Długotrwałe wypuszczanie odrostów oraz niedopuszczenie rośliny do zakwitnięcia na powierzchni może doprowadzić do jej osłabienia, a nawet obumarcia.
Rozmnażanie: Następuje poprzez rozłogi, które można odciąć dopiero po dobrym rozwinięciu i ukorzeniu się młodej rośliny.

Udział w kulturze

Występujące w Starożytnym Egipcie gatunki grzybieni nazywane były lotosem. Na grobowcu faraona pochodzącym z okresu 3000-2500 lat p.n.e. jest malowidło przedstawiające prawdopodobnie uprawę lotosów w równoległych kanałach. Lotosy dla starożytnych Egipcjan miały duże znaczenie w obrzędowości religijnej, dużo tych roślin zużywano też do dekoracji świątyń^[6].
Lotosy w Starożytnym Egipcie były czczone jako roślina święta, gdyż rosły w świętym Nilu, rzece użyźniającej ziemię^[7].
Kwiaty grzybieni były w Starożytnym Egipcie ulubionym motywem zdobniczym w metaloplastyce, na przedmiotach z fajansu, alabastru, wypalanej gliny, na kapitelach kolumn świątynnych, a motyw liści zdobił lustra. Większość znawców roślin biblijnych uważa, że również kapitele kolumn pierwszej Świątyni Jerozolimskiej miały kształt kwiatów grzybieni, w grę wchodzą grzybienie białe, błękitne lub egipskie^[7].

Zobacz też

Akwarystyka

Przypisy

[1]
Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
[2]
Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2020-01-24] (ang.).
[3]
The Plant List. [dostęp 2014-12-29].
[4]
Nymphaea lotus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
[5]
Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-12-29].
[6]
Blue Lotus (Nymphaea caerulea). [dostęp 2014-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-29)].
[7]
Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.

Bibliografia

Hans Frey. Akwarium słodkowodne. Wydawnictwo Sport i Turystyka. ISBN 83-217-2777-8.
HenrykH. Jakubowski HenrykH., JerzyJ. Ring JerzyJ., Ryby w akwarium, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1988, ISBN 83-02-03493-2, OCLC 830085501.

Identyfikatory zewnętrzne (takson):

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.