Narodowo-Socjalistyczna Partia Robotnicza

Narodowo-Socjalistyczna Partia Robotnicza – polska partia narodowosocjalistyczna powstała w drugiej połowie 1933 roku^[1]. Wodzem partii był Wacław Kozielski, były członek zarządu okręgowego Stronnictwa Narodowego w województwie kieleckim, wyrzucony zeń za radykalizm. Udało mu się zwerbować do NSPR kilku działaczy Obozu Wielkiej Polski^[2]. Do NSPR przyłączyły się dwie partie o zbliżonym profilu ideologicznym, Niezależna Partia Narodowych Socjalistów i Stronnictwo Narodowo-Socjalistyczne.

Symbol NSPR

Gazeta wydawana przez NSPR - frakcje Józefa Grałły

Polska karta wydawana przez frakcje Wacława Kozielskiego.

We wrześniu 1933 r. w NSPR doszło do rozłamu na frakcje Kozielskiego (centrala w Sosnowcu, pismo „Jedna Karta”) i Józefa Grałły (centrala w Katowicach, pismo „Błyskawica”). Partię rozwiązano 13 czerwca 1934 roku. Początkowo ugrupowanie zgłosiło akces do Obozu Narodowo-Radykalnego^[3]. W 1935 r. frakcja Kozielskiego założyła Narodowo-Socjalistyczną Partię Miast i Wsi, która przetrwała do 1939 r. Zwolennicy Grałły tworzyli Narodowo-Społeczną Partię Radykalną (1934-1935), Polską Partię Faszystowską (1935-1938) i Narodową Partię Społeczną (1937-1938)^[4]. Jeszcze inna grupa byłych członków NSPR utworzyła Narodowy Front Chłopsko-Robotniczy^[5].

Pod względem ideologicznym program NSPR stanowił imitację (choć utrzymywał antyniemieckie stanowisko). Frakcja Kozielskiego stanowiła radykalne społecznie skrzydło ruchu. Członkami partii mogli być wyłącznie chrześcijanie o jednoznacznie „aryjskich korzeniach”^[6]. Głoszono poglądy antymarksistowskie i antysemickie^[7]. Broniono chrześcijaństwa przed antyklerykalizmem, jednak nie wykazywano zainteresowania integrystycznym katolicyzmem. Zamiast tego szanowano wszystkie denominacje^[8].

Zobacz też

• Faszyści i narodowi socjaliści w Polsce (książka Olgierda Grotta)